Tefta Tashko Koço
| |
| Data i miejsce urodzenia |
2 listopada 1910 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci |
choroba nowotworowa |
| Typ głosu | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Aktywność | |
| Wydawnictwo | |
| Współpracownicy | |
| Tonin Guaraziu Lola Gjoka | |
| Odznaczenia | |
| |
| |
Tefta Tashko Koço (ur. 2 listopada 1910, zm. 22 grudnia 1947[1]) – albańska wokalistka, sopran, siostra działacza komunistycznego Koço Tashko.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Córka Thanasa i Eleni z d. Zografi[1]. Jej rodzina pochodziła ze wsi Frashër k. Korczy i pod koniec wieku XIX przeniosła się do Egiptu. Kiedy Tefta miała 11 lat, umarł jej ojciec, a rodzina powróciła do kraju i zamieszkała w Korczy. 26 czerwca 1926 po raz pierwszy wystąpiła publicznie w Korczy, śpiewając pieśni ludowe[2]. W 1927 r. wyjechała wraz z matką Eleni i bratem Aleko do Montpellier, gdzie ukończyła średnią szkołę muzyczną. W szkole dostrzeżono jej ogromny talent wokalny. Mimo problemów finansowych rodziny udało się jej uzyskać stypendium w Conservatoire National de Musique et de Déclamation w Paryżu, w którym studiowała w latach 1931-1933[1]. Uczyła się tam pod kierunkiem Jeana Sere i Leo Bermandiego. Do Albanii przyjechała 26 listopada 1935 roku i wystąpiła na jednym koncercie w Korczy, dzięki któremu stała się jedną z najbardziej rozpoznawanych artystek w ówczesnej Albanii[1]. Dla Tefty Tashko oznaczało to początek bardzo intensywnych występów w największych miastach kraju. Chęć posłuchania najsłynniejszej pieśniarki w repertuarze albańskim była znacznie większa niż możliwości techniczne organizacji takich koncertów. Artystka występowała w salach nieprzygotowanych do takich występów, zaś władze państwowe ignorowały problem, odmawiając budowy sal koncertowych. W czasie jednego z koncertów w Elbasanie sama artystka musiała szukać odpowiedniej sali i pianina, aby zgromadzona publiczność mogła wysłuchać jej koncertu. W koncertach towarzyszył jej pianista – początkowo Tonin Guaraziu, a potem Lola Aleksi (Gjoka).
Z końca lat trzydziestych pochodzą prawdopodobnie pierwsze nagrania fonograficzne utworów Tefty Tashko. W repertuarze artystki znajdowały się pieśni z różnych regionów Albanii – do najlepszych jej wykonań zaliczano takie pieśni jak "Kroi i fshatit tone", "Dola ne penxhere" czy "Zare trendafile". W roku 1937 poznała pieśniarza Kristo Koço (baryton), który właśnie przyjechał do kraju swoich przodków. Pobrali się w roku 1940, a rok później wyjechali do Mediolanu, gdzie nagrywali w profesjonalnych studiach fonograficznych albańskie pieśni ludowe. W tym okresie zaliczyła też kilka występów we włoskich operach (La Traviata, Cyrulik Sewilski). W czasie pobytu we Włoszech wyraźnie pogorszył się stan zdrowia pieśniarki, szczególnie po urodzeniu syna Eno. Po wyzwoleniu Albanii, w roku 1944 T. Tashko powróciła do kraju dając serię koncertów i występując w albańskim radiu. Poświęciła się także pracy pedagogicznej, organizując zajęcia ze śpiewu w Liceum Artystycznym Jordan Misja, utworzonym w Tiranie. W 1946 z uwagi na chorobę przestała występować. Mimo wyjazdu na leczenie do ZSRR jej stan zdrowia nie uległ poprawie i zmarła mając zaledwie 37 lat. Przyczyną śmierci była choroba nowotworowa.
Pamięć o artystce
[edytuj | edytuj kod]
Pośmiertnie otrzymała tytuł Artist i Popullit (Artysty Ludu). W 1973 r. powstał film dokumentalny na podstawie zachowanych nagrań archiwalnych – Këndon Tefta Tashko Koço (Śpiewa Tefta Tashko Koço), w reż. Marianthi Qemo-Xhako. W 60 rocznicę jej śmierci odbył się w Korczy koncert poświęcony pamięci T. Tashko, z udziałem czołówki albańskich wokalistów.
Imię Tefty Tashko noszą ulice w Tiranie, Szkodrze, Bilisht, Kamzie, Korczy i w Prizrenie.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. New York: I.B. Tauris, 2012, s. 435. ISBN 978-1-78076-431-3.
- ↑ Tefta Tashko Koço is commemorated on the 110th anniversary of his birth [online], koha.net, 2020 [dostęp 2024-07-02] (alb.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 435. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Hysen Filja: Tefta Tashko Koço. Tirana: 1979. (alb.).
- Luan Rama: Tefta Tashko Koço. Tirana: 2017. ISBN 978-9928-02-975-1. (alb.).
- Eno Koço, E vërteta e vdekjes së babait, rozm. Blerina Goce, Tirana Observer 25 III 2005.
- Biogram pieśniarki. albobserver.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-06-03)].