Przejdź do zawartości

Wikipedia:Nazwiska indyjskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Przedmiot zalecenia

[edytuj | edytuj kod]
Zasięg j. indoaryjskich i dardyjskich
Zasięg j. drawidyjskich

Niniejsza strona objaśnia zasady zapisu imion własnych Indusów stosowane w polskojęzycznej wikipedii.

Granica językowa

[edytuj | edytuj kod]

Liczba języków Indii jest znaczna. Indusi obejmowani tym normatywem winni przynależeć do którejś z poniższych jednostek językowych:

Granica okresów

[edytuj | edytuj kod]

Indusów na potrzeby tego normatywu umownie podzielono na dwie grupy:

  • Indusi historyczni
  • Indusi nowożytni

Granicę czasową rozgraniczającą okres historyczny i nowożytny ustalono na rok 1800.

Indusi historyczni

[edytuj | edytuj kod]

Definicja grupy

[edytuj | edytuj kod]

Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1800 traktowane są jako historyczne. Historycznymi Indusami w takim ujęciu są więc ówcześni mieszkańcy krajów i regionów geograficznych subkontynentu indyjskiego.

W Wikipedii wobec Indusów historycznych należy stosować zapis w polskiej transkrypcji języka, z którego pochodzą imiona własne danej postaci.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]
  • Ćajtanja Mahaprabhu: dewanagari चैतन्य महाप्रभु, ang. Chaitanya Mahaprabhu, właściwie: Wiśwambharamiśra, także: Gaura, Gauranga), ur. 1486 - Indus historyczny. ⇒ zapis imion w polskiej transkrypcji

Indusi nowożytni

[edytuj | edytuj kod]

Definicja grupy

[edytuj | edytuj kod]

Osoby urodzone od dnia 1 stycznia 1800 włącznie, traktowane są jako nowożytne. Indusami nowożytnymi w takim ujęciu są więc też mieszkańcy krajów i rejonów geograficznych subkontynentu indyjskiego, współcześnie sąsiadujących z Indiami, urodzeni po 1799.

W Wikipedii:

  • imiona
  • nazwiska
  • pseudonimy

Imiona Indusów nowożytnych (niezależnie z jakiego języka Indii i krajów sąsiednich oryginalnie pochodzą) należy zapisywać w angielskiej transkrypcji.

Źródło

[edytuj | edytuj kod]

Forma zapisu w angielskiej transkrypcji powinna być zgodna z wersją jaką zastosowali sami zainteresowani na swoich oficjalnych anglojęzycznych stonach www (lub jakiej użyto na stronach ich żyjących oficjalnych przedstawicieli albo kontynuatorów). W przypadkach rozbieżności pomiędzy oficjalnymi stronami pochądzącymi z różnych krajów, za miarodajną uznać należy stronę polską a gdy jej brak stronę indyjską prezentującą zapis w angielskiej transkrypcji stosowanej w Indiach.

Wyjątki

[edytuj | edytuj kod]

Imiona własne Indusów nowożytnych zapisujemy jednak w polskiej transkrypcji jeżeli:

  1. na reprezentujących ich polskojęzycznych stronach internetowych (lub ich żyjących oficjalnych przedstawicieli albo kontynuatorów) preferowany jest zapis w polskiej transkrypcji
  2. oficjalnie opublikowane ich dzieło w wydaniu książkowym, znajdowało sie w ogólnodostępnej sprzedaży i imiona własne autora zostały tam umieszczony w polskiej transkrypcji
  3. oficjalnie opublikowane dzieło o danej postaci stosowało zapis jej imion własnych w polskiej transkrypcji

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]
  • Indusi nowożytni: Atal Bihari Vajpayee - ur. 1924, Sathya Sai Baba - ur. 1926, Shah Rukh Khan - ur. 1965
  • Ramana Mahariszi: Bhagawan Śri Ramana Maharszi (dewanagari रामन महर्षि, trl. Rāmana Maharṣi, tkb. Ramana Maharszi, ang. Ramana Maharshi, Ramana Maharishi), ur. 1879 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład wyjątku. O zastosowaniu polskiej transkrypcji decyduje zapis stosowany w krajowych publikacjach.
  • Paramahansa Jogananda: dewanagari परमहंस योगानन्‍द, ang. Paramahansa Yogananda, faktycznie Mukunda Lal Ghosh ur. 1893 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład wyjątku. O zastosowaniu polskiej transkrypcji decyduje zapis stosowany w krajowych publikacjach, w tym wydania jego dzieła Autobiografia jogina.

Funkcje, tytuły i określenia

[edytuj | edytuj kod]

Określenia poboczne w imionach własnych

[edytuj | edytuj kod]

Charakterystyczne dla indyjskich imion własnych jest ich występowanie wraz z różnorakimi określeniami: honoryfikatywnymi, funkcyjnymi, tytularnymi etc., które mocno zrastają się z właściwym imieniem Indusa i są powszechnie postrzegane jako całość (np. Mahatma + Gandhi, Lokmanja + Bal Gangadhar Tilak). Zjawisko takie często obserwuje się w przypadkach imion przywódców religijnych, współwystępujących z licznymi przedrostkami i przyrostkami, rozbudowującymi imię opisywanej nimi osoby do zbioru wieloelementowego (np. H.H. Aćarja Maha-mandeleśwar Jug Purusz Śri Swami Param-anand Dźi Giri Maha-radź).

  • Zgodnie z odrębnymi ustaleniami polskojęzycznej wikipedii, posługujemy się najbardziej znanym określeniem danej osoby (może to być pseudonim lub imię duchowe). Dlatego:
  1. Dodajemy określenia (np. Maharadź, Śri, Paramahansa, Mahatma) w tytule hasła, jeśli dana osoba jest powszechnie identyfikowana w ten sposób, a w literaturze przedmiotu nie jest preferowane inne określenie tej postaci.
  2. Dodajemy (zgodnie z praktyką wobec duchownych o identycznych imionach):
    1. wskazanie miejsca siedziby - analogia z tytułem Franciszek z Asyżu (np. Nityananda z Ganeshpuri i Nitjananda). UWAGA: formę dla zapisu indyjskiego nazewnictwa geograficznego określa zalecenie edycyjne Wikipedia:Nazewnictwo geograficzne
    2. wskazanie formacji w której osoba otrzymała wtajemniczenie religijne (np. Swami w Swami Rama, Giri w Śri Yukteshwar Giri).
  3. Alternatywne określenia postaci pisownie, imiona, tytuły, przydomki, pseudonimy itp. nie stosujemy jako tytuł hasła, jednak prezentujemy w jego definicji. Alternatywne określenia wykorzystujemy natomiast do stworzenia stron przekierowujących na hasło główne.

Tytuły świeckie i religijne oraz dookreślenia charakteryzowane bezpośrednio powyżej, niebędące częścią formy najpopularniejszego określenia opisywanej osoby, zapisujemy zgodnie z kluczem granicy czasowej. Forma transkrypcji przyjęta dla zapisu imion i nazwisk danej postaci wymusza rodzaj transkrypcji używanej dla dodatkowych określeń podmiotu.

Wyjątki w polskiej transkrypcji

[edytuj | edytuj kod]
  • Wyjątki dotyczą słów dobrze zadomowionych w języku polskim (np. radża, maharadża, dżina - zwycięzca). Takie ich formy zapisu zawierają słowniki ortograficzne, co nie przeszkadza indologom stosować w publikacjach zapisów opartych o współczesną wersję polskiej transkrypcji (np. radźa).
  • Jeśli imię świeckie lub duchowe historycznego Indusa zbudowane jest z któregoś ze wskazanych wyżej wyjątków, zapisujemy je zgodnie z polską transkrypcją (na mocy konsensusu z dyskusji w WP:NAZ). Przykłady: Dharmaradźa, Radźaradźa Ćhola I, Radźniś.

Przykłady

[edytuj | edytuj kod]
  • Jam Saheb Digvijay Sinhji: Maharadża Jam Shri Sir Digvijaysinhji Ranjitsinhji Sahib Bahadur z Nawanagar, ang. Jam Shri Sir Digvijaysinhji Ranjitsinhji Sahib Bahadur, trl. Dźam Śri Sir Digwidźajsinhdźi Randźitsinhdźi Sahib Bahadur, ur. 1895 = Indus nowożytny. ⇒ Przykład dwukrotnego użycia dźi (ang. ji), które wraz z innymi określeniami (śri, sir, maharadża, sahib) zagnieździły się wewnątrz pełnego imienia. Pisownia imion własnych i określeń towarzyszących pozostaje w angielskiej transkrypcji.
  • Bhaktivedanta Swami Prabhupada: ang. Abhay Charanaravinda Bhaktivedanta Swami Prabhupada, trk. Abhaj Ćaranarawinda Bhaktiwedanta Swami Prabhupada, sanskryt अभयचरणारविन्द भक्तिवेदान्त स्वामीप्रभुपाद, trl. abhaya-caraṇāravinda bhakti-vedānta svāmī prabhupāda, właściwie Abhay Charan De, ur. 1896 - Indus nowożytny. ⇒ Przykład pozostawienia tytułów i określeń formacji duchowej (bhaktivedanta, swami) jako najpopularniejszej formy imienia. Mimo dużej popularności podmiotu, oficjalna polskojęzyczna strona ISKCONu stosuje zapis w angielskiej transkrypcji.

Konsekwencje

[edytuj | edytuj kod]

Przystanie na zapis imion własnych i określeń towarzyszących wobec Indusów współczesnych:

  1. w angielskiej transkrypcji
  2. zgodnie z formą jaką preferują sami zainteresowani (lub oficjalne strony ich reprezentantów)

powoduje zaakceptowanie odmiennych form zapisu tych samych słów (zarówno imion, jak i określeń), jakie występują w stosunku do różnych podmiotów.

Odmienności formy

[edytuj | edytuj kod]

Przykładowo tytuł śri może występować w postaciach: Shree, Shre, Shri, Sri (jak w nazwie Sri Lanka):

  1. Acharya Shree Koshalendraprasadji Maharaj
  2. Bhagwan Shree Rajneesh
  3. Shri Swami Vishwananda
  4. Shri Shri Shri 1008 Mahamandaleshvar Swami Alakhgiriji Maharaj
  5. Bhagawan Sri Ramana[1]
  6. Sri Ramakrishna

Odmienności szyku

[edytuj | edytuj kod]

Przykładowo tytuł dźi:

  1. może wystąpić w pisowni łącznej bądź rozdzielnej:
    1. Awadhut Mahaprabhu Aghoreshwar Bhagwan Ramji[2]
    2. Shri Hans Ji Maharaj (wł. Hans Ram Singh Rawat)[3]
  2. może być również zapisany małą lub dużą literą:
    1. Sri Swami Anandpuri ji Maharaj
    2. Shri Paramhansa Dayal Ji = Advaitanand Ji = Shri Swami Advait Anand Ji Maharaj

Odmienności leksykalne

[edytuj | edytuj kod]

Przystanie na transkrypcję, każdorazowo właściwą danemu językowi indyjskiemu, oznacza zgodę na odmienność form zapisu nawet popularnych składników imion własnych Indusów historycznych i współczesnych, jeśli zajdzie przypadek wspólnego pochodzenia np. sanskryckiego.
Przykłady:

  1. Wisznu
    1. mieszkaniec Benares: Wisznu (zapis w forma sanskrytyzowanej)
    2. mieszkaniec Kalkuty: Bisznu (analogicznie do nazwy Bisznupur występującej na mapach i drogowskazach Bengalu Zachodniego)
  2. Rawi+...
    1. Ravindranath/Rawindranath - jak w treści Satish Kaushik
    2. Rabindranath - jak w Rabindranath Tagore (wyraz bengalski pochodzenia sanskryckiego, zapis zgodny z bengalska wymową)
  3. Madhaw
    1. Madhav/Madhaw - jak w Madhav Kumar Nepal - Nepalczyk
    2. Madhab - domniemany Dhakijczyk (wyraz bengalski pochodzenia sanskryckiego, zapis zgodny z bengalska wymową)

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

     Zasięg geograficzny języków tybeto-birmańskich , występujących w Indiach a nieobjętych tym zaleceniem

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Bhagavan Sri Ramana.A Pictorial Biography. Joan Greenblatt, Matthew Greenblatt (red.). Wyd. 1981-2001. Tiruvannamalai: Sri Ramanasramam, 2001, s. 122.
  2. http://www.sonomaashram.org/lineage_baba_story.php
  3. Hans Ji Maharaj - Wikipedia