Wikipedysta:Superborsuk/Wikipedia:Tabele i zestawienia

Poniższy tekst jest tłumaczeniem angielskich artykułów na ten temat. Powstał on w reakcji na propozycję głosowania o nowych przestrzeniach nazw. Dyskusję proszę prowadzić na stronie...

Po co tworzymy zestawienia

Zestawienia na Wikipedii mają trzy główne cele:

Informacja: Zestawienia i listy mogą być cennym źródłem informacji. Odnosi się to szczególne do list posiadających użyteczną strukturę. Przykładem mogą być kroniki wydarzeń (kalendaria), listy tematyczne lub zawierające ciekawe dopiski.
Nawigacja: Jeżeli użytkownicy przeglądają encyklopedię nie wiedząc dokładnie czego szukają, to mogą wykorzystać listę Zobacz też. Jeżeli czytelnicy dokładnie orientują się w celu swoich poszukiwań, to zapewne wpiszą w wyszukiwarkę odpowiednie słowa-klucze identyfikujące interesujący ich problem. Muszą jednak wiedzieć dokładnie jak te słowa wyglądają. Jeżeli odbiorcy mają wyłącznie ogólne pojęcie, o tym czego poszukują, ale brakuje im terminologii z tej dziedziny, to wtedy mogą skorzystać z zestawienia tematów pokrewnych dotyczącej danego zagadnienia.
Rozwój: Niektóre listy są użyteczne dla rozwoju Wikipedii. Zestawienia tematów pokrewnych pozwalają daję obraz stanu naszego projektu, bo pokazują artykuły już napisane oraz te jeszcze nie wprowadzone.

Listy mogą być użyteczne w śledzeniu zmian na powiązanych z nimi stronach, w oparciu o funkcję Zmiany w dolinkowanych. W odróżnieniu od kategorii listy pozwalają na łatwe śledzenie usuwanych z nich stron i mają historię zmian.

[...]

Rodzaje zestawień

Lista lub zestawienie może być samodzielnym artykułem albo stać się częścią innego tekstu.

Zestawienia samodzielne zawierają listy linków do innych artykułów w określonej przestrzeni tematycznej, jak osoby miejsca lub chronologia wydarzeń. [...]
Listy w artykułach mogą znajdować się w ich treści lub zostać załączone na ich końcu. Przedstawiają informacje lub stanowią ułatwienie w nawigacji po spokrewnionych artykułach. Przykłady to listy Zobacz też, Porównanie, Tematy pokrewne, Linki zewnętrzne. [...]

[...]

Zestawienia samodzielne

Zestawienia samodzielne to artykuły, które zawierają wyłącznie listy, składające się głównie z linków do innych artykułów w określonej przestrzeni tematycznej, jak osoby miejsca lub chronologia wydarzeń. Tytuły list powinny zawsze zaczynać się od słów Lista, Zestawienie lub Kalendarium.

Typy zestawień samodzielnych

Na Wikipedi obecnie stosowane jest kilka typów list:

listy alfabetyczne jak Przegląd zagadnień z zakresu fizyki,
listy według kategorii lub zestawienia hierarchiczne jak Podział administracyjny Polski czy Lista gatunków zwierząt objętych ścisłą ochroną w Polsce
zestawienia z dopiskami takie jak Zestawienie przykładów kodu źródłowego czy też Powiaty w Polsce według województw
kalendaria czy zestawienia chronologiczne takie jak Film - przegląd chronologiczny czy Władcy Polski

Trudno jest przesądzić o najlepszym typie listy, ponieważ zależy on od tego, w jaki sposób zestawienie jest wykorzystane w danym przypadku. Jeżeli czytelnik zna temat, to zestawienie hierarchiczne jest dla niego najlepsze. Osoba niezaznajomiona z tematem najszybciej znajdzie interesującą dla niej informację na liście alfabetycznej. Najlepszym kompromisem jest hierarchiczne zestawienie z dopiskami, bo jest pomocne dla obu grup odbiorców. Pojawia się pytanie, czy lista jest wykorzystywana do celów nawigacyjnych czy do rozwoju Wikipedii. Można się też zastanowić, czy odbiorca szuka określonego tematu, grupy zagadnień, czy tylko przegląda artykuły z danej dziedziny.

[...]

Wstęp

Dobrze jest rozpocząć każdą listę zdaniem opisującym zawartość zestawienia oraz zakres tematyczny. Dla list niepodzielonych wstęp może wyglądać tak:

Zestawienie takich i owakich artykułów.

Dla list podzielonych na wiele artykułów:

Zestawienie takich i owakich artykułów (kryterium wyboru)

Kiedy artykuł zawiera krótkie wprowadzenie i długą listę, rozsądnie będzie załączyć po nim sekcję Zobacz też z pokrewnymi listami bądź artykułami umieszczoną przed głównym zestawieniem.

[...]

Kryteria wyboru

Kiedy decydujesz, co dołączyć do listy, zadaj sobie pytanie:

Gdyby dana osoba/rzecz/itp. nie była taka i owaka, to czy wtedy byłaby mniej sławna lub znacząca?
Czy spodziewam się zobaczyć tą osobę lub rzecz na liście takich i owakich?
Czy ta osoba lub rzecz jest klasycznym przykładem takich i owakich?

Idealnie by było, gdyby każdy wpis na liście posiadał swój artykuł w Wikipedii, ale to nie jest konieczne, jeżeli można się spodziewać pojawianie się takiego tekstu w przyszłości.

Jeżeli pełna lista mieści się w 32K i jest użyteczna lepiej jest zachować ją w tym kształcie. W innym przypadku należy upewnić się, że aktywna jest edycja w postaci sekcji lub stworzyć mniejszą listę tylko wybranych elementów.

Właściwy temat listy

Potencjał do tworzenia list jest nieskończony. Liczba możliwych zestawień jest ograniczona tylko naszą zbiorową wyobraźnią. Aby system list był użyteczny musimy graniczyć ich liczbę

Listy zbyt ogólne lub niekonkretne w swoim zakresie mają małą wartość chyba, że zostaną podzielone na odpowiednie obszary tematyczne. Dla przykładu lista nazw znanych marek byłaby zbyt długa, aby mieć jakąś wartość. Jeżeli jesteś zainteresowany w stworzeniu takiego zestawienia, to spróbuj ograniczyć zakres w jakiś sposób (np. marki dotyczące jakiegoś produktu, kraju, daty, itp). Najlepiej można to zrobić dzieląc ogólną stronę na poszczególne artykuły tematyczne. Kiedy wpisy dotyczące kategorii rozmnożą się na tyle, aby zaludnić własny tekst, wtedy można je przenieść na nową stronę oraz zastąpić wpisem {{main|Lista takich i owakich}}. Kiedy wszystkie kategorie zostaną zapełnione likami do zestawień, artykuł stanie się spisem treści, który można przedstawić jako listę z gwiazdkami. [...]

Listy zbyt wąskie mogą również być problemem. Dla przykładu Lista jednookich włamywaczy samochodowych z Wołomina może być mało interesująca dla kogokolwiek (z wyjątkiem autora takiego zestawienia).

Niektórzy Wikipedyści sądzą, że niektóre tematy są z natury niewłaściwe. Uważają oni, że pewne zagadnienia są trywialne, nieencyklopedyczne lub niezwiązane z ludzką wiedzą. Jeżeli stworzysz Listę odcieni zeszłorocznego śniegu, to powinieneś przygotować się na to, że będziesz musiał wyjaśnić, jaki wkład wnosi ona do dziedzictwa kultury i nauki.

[...]

Zestawienia list

Na Wikipedii znajduje się kilka zestawień list. Nie należy w nich umieszczać list, które jeszcze nie istnieją, co oznacza że, wszystkie linki powinni być aktywne (niebieskie, a nie czerwone). [...]

Listy list powinny być również dostępne jako kategorie i umieszczone w kategorii [...]

Utrzymanie list, a funkcja kategorii

Listy są równie użyteczne jak i problematyczne: Mają skłonność do szybkiej dezaktualizacji.

System kategorii może zastąpić wiele list alfabetycznych, ale niekoniecznie potrafi poradzić sobie z listami hierarchicznymi lub zawierającymi dodatkowe adnotacje. [..]

Zestawienia i Zmiany w dolinkowanych

Bardzo użyteczną funkcją Wikipedii użyteczną dla list są Zmiany w dolinkowanych pokazujące wszystkie modyfikacje wykonane na artykułach, do których odnosi się zestawienie. Jeżeli strona zawiera połączenie do samej siebie, to funkcja ta wyświetla również zmiany w zestawieniu.

Niektóre osoby umieszczają na dole listy następujące zdanie:

Jeżeli klikniesz na Zmiany w dolinkowanych, to ujrzysz listę ostatnich edycji w tej stronie jak również zmian we wszystkich artykułach, do których to zestawienie linkuje.

Zwyczaj ten budzi kontrowersje i jest przez wielu Wikipedystą potępiany. Nierzadko pojawia się tutaj stwierdzenie, że wszystkie techniczne sprawy Wikipedii powinny należeć do oddzielnej przestrzeni, a wprowadzanie ich na inne strony powoduje dodatkowy szum. Inne osoby sądzą, że 99% czytelników nigdy nie czyta takich szczegółowych informacji, a taka uwaga czyni encyklopedię bardziej przyjazną dla użytkownika.