Wikipedystka:Moniczek/brudnopis

Modlitewnik Powszechny, czyli Księga Wspólnych Modlitw (ang. The Book of Common Prayer) – księga liturgiczna; zbiorcza nazwa licznych modlitewników Kościoła Anglikańskiego (Church of England) oraz innych kościołów anglikanizmu, używanych w całej Wspólnocie Anglikańskiej (Anglican Communion). Pierwszy egzemplarz księgi został wydany w 1549 roku, kiedy na tronie Anglii panował Edward VI z dynastii Tudorów, i był produktem reformacji angielskiej, do której doszło po rozłamie z Rzymem. Modlitewniki (prayer books), w przeciwieństwie do ksiąg modlitw (book of prayers) zawierają teksty skonstruowanych (liturgicznych) obrzędów nabożenstwa. Dzieło z 1549 roku było pierwszym modlitewnikiem, zawierającym formy obrzędów stosowanych podczas codziennych i niedzielnych nabożeństw w języku angielskim. Zebrany w jednym tomie Modlitewnik Powszechny zawierał następujące elementy: modlitwę poranną (morning prayer), modlitwę wieczorną (evening prayer), Litanię (Litany) oraz Komunię Świętą (Holy Communion). Księga posiadała szczegółowy porządek innych obrzędów: chrztu, bierzmowania, ślubu, modlitw odmawianych za chorych oraz pogrzebu. Przedstawiała w całości czytania apostolskie (Epistle readings) i ewangeliczne (Gospel readings) w codziennych modlitwach, które zostały wyszczególnione w formie tabelarycznej na wzór Psalmów; pieśni (canticles), w większości biblijne, ułożono tak aby śpiewano je pomiędzy czytaniami.

Księga Wspólnych Modlitw z 1549 roku została szybko zastąpiona przez zreformowaną poprawkę, która wyszła w roku 1552 spod tej samej ręki edytorskiej - Thomasa Cranmera, Arcybiskupa Canterbury. Nigdy jednak nie weszła ona do użytku, gdyż wraz ze śmiercią Edwarda VI, jego przyrodnia siostra Maria I przywróciła religię Rzymskokatolicką. W 1559 roku, już po śmierci Marii, została wydana wersja "kompromisowa" tej księgi, łącząca elementy modlitewników z 1549 i 1552 roku. W następstwie burzliwych wydarzeń związanych z wojną domową (Civil War) w Anglii, kolejna ważna poprawka została wydana w roku 1662. Wydanie to stało się oficjalnym modlitewnikiem Kościoła Anglikańskiego, chociaż w XXI wieku alternatywna księga o nazwie Wspólne Wielbienie (Common Worship), w dużym stopniu zastąpiła Księgę Wspólnych Modlitw podczas głównego niedzielnego nabożeństwa, w większości parafii angielskich.

Modlitewnik Powszechny występuje w wielu wersjach w kościołach wewnątrz i poza Wspólnotą Anglikańską, w ponad 50 różnych krajach oraz 150 różnych językach. W wielu częściach świata w regularnym, cotygodniowym wielbieniu zastapiły go bardziej współczesne księgi.

Tradycyjne modlitewniki Luteran, Metodystów i Prezbiterian dużo zapożyczyły z Księgi Wspólnych Modlitw, a ślubne i pogrzebowe rytuały z nich wzięte wpasowały się doskonale w inne religie i język angielski. Tak jak Autoryzowana Biblia Króla Jakuba i dzieła Szekspira, wiele tekstów i wyrażeń z Modlitewnika Powszechnego weszło do kultury masowej.