Wiwera

Wiwera
	Viverra
	Linnaeus, 1758
	; Przedstawiciel rodzaju – wiwera malajska (V. tangalunga)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Infrarząd	Viverroidea
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	wiwery
Rodzaj	wiwera
	Typ nomenklatoryczny
	Viverra zibetha Linnaeus, 1758
Synonimy
	Vivera: J.E. Gray, 1821; Moschothera Pocock, 1933;
	Vivera: J.E. Gray, 1821; Moschothera Pocock, 1933;
Gatunki
	9 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	9 gatunków (w tym 5 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiwera^[4] (Viverra) – rodzaj ssaków z podrodziny wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji (Chińska Republika Ludowa, Indie, Nepal, Mjanma, Laos, Wietnam, Kambodża, Tajlandia, Malezja, Filipiny i Indonezja)^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 54–85 cm, długość ogona 26–49,8 cm, długość ucha 2,5–5,2 cm, długość tylnej stopy 8,2–15 cm; masa ciała 3–9 kg^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10 wydaniu publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce zwierząt^[1]. Linneusz wymienił pięć gatunków – Viverra ichneumon Linnaeus, 1758, Viverra memphitis Linnaeus, 1758 (nomen dubium), Viverra putorius Linnaeus, 1758, Viverra zibetha Linnaeus, 1758 i Viverra genetta Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest Viverra zibetha Linnaeus, 1758 (wiwera indyjska).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Viverra (Vivera): łac. viverra ‘fretka’^[9].
Moschothera: gr. μοσχος moskhos ‘piżmo’^[10]; θηρ thēr, θηρος thēros ‘bestia, zwierzę’^[11]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Viverra civettina Blyth, 1862.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[12]^[8]^[5]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[4]	Podgatunki^[6]^[5]^[8]	Rozmieszczenie geograficzne^[6]^[5]^[8]	Podstawowe wymiary^[6]^[8]^[b]	Status IUCN^[13]
Viverra tangalunga	J.E. Gray, 1832	wiwera malajska	2 podgatunki	półwyspowa część Malezji, Sumatra, Borneo, Celebes, być może Jawa oraz kilka małych wysp (na wschód do Ambon) i Filipiny; być może introdukowany w części swojego zasięgu	DC: 54–77 cm DO: 26–39 cm MC: 3–7 kg	LC
Viverra zibetha	Linnaeus, 1758	wiwera indyjska	6 podgatunków	Nepal, północno-wschodnie Indie, środkowa i południowo-wschodnia Chińska Republika Ludowa (włącznie z wyspą Hajnan) oraz kontynentalna południowo-wschodnia Azja; introdukowany na Andamany	DC: 75–85 cm DO: 38–49 cm MC: 8–9 kg	LC
Viverra megaspila	Blyth, 1862	wiwera plamista	gatunek monotypowy	nieregularnie w południowej Chińskiej Republice Ludowej i kontynentalnej południowo-wschodniej Azji do Półwyspu Malajskiego	DC: 72–85 cm DO: 30–37 cm MC: 8–9 kg	EN
Viverra civettina	Blyth, 1862	wiwera malabarska	gatunek monotypowy	Ghaty Zachodnie, Indie	DC: 76–85 cm DO: 30–40 cm MC: 6,6–8 kg	CR

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, EN – gatunek zagrożony, CR .

Opisano również gatunki wymarłe^[14];

Viverra bakerii Bose, 1880^[15] (Azja; plejstocen)
Viverra howelli Rook & Martínez Navarro, 2004^[16] (Europa; miocen)
Viverra karnuliensis Lydekker, 1886^[17] (Azja; plejstocen)
Viverra nagrii Prasad, 1970^[18] (Azja; miocen)
Viverra pepratxi Depéret, 1885^[19] (Europa; pliocen)

Uwaga[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Viverra Linnaeus, 1758.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 43. (łac.).
↑ J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 301, 1821. (ang.).
↑ R.I. Pocock. The civet-cats of Asia. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (2), s. 441, 1933. (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410–412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 211–212. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Viverra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-12].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 653–654. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 159.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 262.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Viverra Linnaeus, 1758, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-15] (ang.).
↑ P.N. Bose. Undescribed fossil Carnivora from the Sivalik Hills in the collection of the British Museum. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 36 (1-4), s. 131, 1880. (ang.).
↑ L. Rook & B. Martínez Navarro. Viverra howelli n. sp., a new viverrid (Carnivora, Mammalia) from the Baccinello-Cinigiano Basin (latest Miocene, Italy). „Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia”. 110 (3), s. 720, 2004. DOI: 10.13130/2039-4942/5836. (ang.).
↑ R. Lydekker. The Fauna of Kurnool Caves. „Palaeontologica Indica”. Series C. 4 (2), s. 31, 1886. (ang.).
↑ K.N. Prasad. The vertebrate fauna from the Siwalik Beds of Haritalyangar, Himachal Pradesh, India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. New series. 39, s. 20, 1968. (ang.).
↑ C.J.J. Depéret. Description géologique du bassin tertiaire du Roussillon. „Annales des sciences géologiques”. 17, s. 137, 1885. (fr.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Viverra Linnaeus, 1758.

[14] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Linnaeus-1] C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 43. (łac.).

[Gray-3] J.E. Gray. On the Natural Arrangment of Vertebrose Animals. „The London Medical Repository”. 15, s. 301, 1821. (ang.).

[Pocock-4] R.I. Pocock. The civet-cats of Asia. „The Journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (2), s. 441, 1933. (ang.).

[miiz-5] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410–412. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-7] A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 211–212. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Viverra. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-03-12].

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 653–654. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=199_159]-11] Jaeger 1959 ↓, s. 159.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=302_262]-12] Jaeger 1959 ↓, s. 262.

[mdd-13] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-15]. (ang.).

[15] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-02]. (ang.).

[Zijlstra-16] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Viverra Linnaeus, 1758, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-12-15] (ang.).

[bose-17] P.N. Bose. Undescribed fossil Carnivora from the Sivalik Hills in the collection of the British Museum. „The Quarterly journal of the Geological Society of London”. 36 (1-4), s. 131, 1880. (ang.).

[rook&nav-18] L. Rook & B. Martínez Navarro. Viverra howelli n. sp., a new viverrid (Carnivora, Mammalia) from the Baccinello-Cinigiano Basin (latest Miocene, Italy). „Rivista Italiana di Paleontologia e Stratigrafia”. 110 (3), s. 720, 2004. DOI: 10.13130/2039-4942/5836. (ang.).

[lyd-19] R. Lydekker. The Fauna of Kurnool Caves. „Palaeontologica Indica”. Series C. 4 (2), s. 31, 1886. (ang.).

[pra-20] K.N. Prasad. The vertebrate fauna from the Siwalik Beds of Haritalyangar, Himachal Pradesh, India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. New series. 39, s. 20, 1968. (ang.).

[dep-21] C.J.J. Depéret. Description géologique du bassin tertiaire du Roussillon. „Annales des sciences géologiques”. 17, s. 137, 1885. (fr.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[b]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]