Przejdź do zawartości

Zygmunt Zygmuntowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zygmunt Zygmuntowicz
Ostersetzer
Ilustracja
podpułkownik łączności podpułkownik łączności
Data i miejsce urodzenia

28 listopada 1881
Jezierna

Data i miejsce śmierci

15 marca 1942
Auschwitz-Birkenau

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

4 Pułk Piechoty,
39 Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich,
Armia „Wschód”,
6 Armia,
2 Pułk Łączności,
Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VI

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa),
wojna polsko-bolszewicka,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Odznaka pamiątkowa IV Odcinka „Obrony Lwowa”

Zygmunt Marian Zygmuntowicz ps. „Ostersetzer” (ur. 28 listopada 1881 w Jeziernej, zm. 15 marca 1942 w Auschwitz-Birkenau) – podpułkownik łączności Wojska Polskiego, redaktor, publicysta.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Zygmunt Marian Zygmuntowicz urodził się 28 listopada 1881 w Jeziernej[1][2][3]. Był synem Józefa i Gabrieli z domu Rozmaryn[1][2]. W 1903 r. zdał egzamin maturalny i został absolwentem gimnazjum w Złoczowie[2][4]. Został c. k. urzędnikiem pocztowym[2]. Od 1905 do 1914 był członkiem zarządu koła Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Tadeusza Kościuszki[1]. Działał w Stronnictwie Ludowym[1]. Był współpracownikiem czasopism „Kurier Lwowski”, „Gazeta Ludowa”, „Wiek Nowy[1][2]. Był członkiem Związku Strzeleckiego od 1912, w strukturach którego odbył kurs podoficerski[1][2]. Został poborcą w ramach Polskiego Skarbu Wojskowego[1][2].

Po wybuchu I wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich. W sierpniu 1914 mobilizował oddziały strzeleckie we Lwowie i wszedł w szeregi batalionu uzupełniającego Andrzeja Galicy[2]. Został mianowany chorążym 4 listopada 1914[2]. Od połowy tego miesiąca służył w Departamencie Wojskowym Naczelnego Komitetu Narodowego (DW NKN)[2]. Organizował legionową pocztę polową[2]. Od połowy 1915 był przydzielony do oddziału telegraficznego Komendy Legionów Polskich, następnie do 4 pułku piechoty w składzie III Brygady i w jego szeregach brał udział w walkach[2]. Od listopada do grudnia 1915 pełnił funkcję komendanta Stacji Zbornej i Placu Legionów w Kowlu[2]. Od 1916 pracował ponownie jako urzędnik we Lwowie[2]. Od 1917 do 1917 był członkiem komendy okręgu Polskiej Organizacji Wojskowej[1].

U kresu wojny brał udział w rozpoczętej obronie Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej w stopniu porucznika[2]. 31 października 1918 stanął na czele grupy obsadzającej pocztę główną[5]. Następnie walczył w Odcinku IV załogi szkoły im. Henryka Sienkiewicza[6][7]. Odniósł rany w walkach 3 na 4 listopada 1918[2]. Później służył w szeregach II batalionu 2 pułku Strzelców Lwowskich[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. Był oficerem łączności dowództwa Armii „Wschód” i 6 Armii[2]. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej[2]. Został awansowany na stopień majora łączności piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[8], a następnie na podpułkownika łączności piechoty ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923[9][2]. W latach 1923–1924 był szefem Szefostwa Łączności Dowództwa Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku łączności w Jarosławiu[10][1]. W czerwcu 1924 został przydzielony do 2 pułku łączności na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[11][12]. W grudniu tego roku został zwolniony ze stanowiska zastępcy dowódcy pułku[13]. Z dniem 30 czerwca 1926 został przeniesiony w stan spoczynku[2]. Jako emerytowany oficer w 1928 zamieszkiwał we Lwowie[14].

Zygmunt Zygmuntowicz w KL Auschwitz

Był członkiem zarządu koła 4 p.p. LP[1]. Był kierownikiem sekcji oświatowej i członkiem zarządu Lwowskiego Oddziału Związku Legionistów Polskich[15][16]. Był przewodniczącym koła TSL im. Marszałka Józefa Piłsudskiego[1]. Zasiadł w zarządzie wydziału wojewódzkiego we Lwowie Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów[17]. Był wiceprezesem zarządu Towarzystwa Chórów i Teatrów Włościańskich[1]. Pełnił funkcję wydawcy i redaktora pisma „Panteon Polski” od 1924 do 1931[2]. Współpracował z periodykiem „Naród i Wojsko[1]. Był autorem publikacji dotyczących m.in. Jurka Bitschana[18], Józefa Piłsudskiego, Tadeusza Żulińskiego, Agatona Gillera. W 1932 wygłaszał prelekcje na antenie Polskiego Radia Lwów: pt. Mobilizacja Strzelców i drużyn strzeleckich w sierpniu 1914 r.[19] i pt. Matka Komendanta[20].

Od 18 sierpnia 1921 był żonaty z Marią z domu Moldovani[1]. We Lwowie zamieszkiwał przy ul. Jana Kochanowskiego 21[1]. Podczas II wojny światowej został aresztowany przez Niemców i osadzony w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau 19 grudnia 1940[3]. Otrzymał tam numer obozowy 7785[3]. Poniósł śmierć 15 marca 1942 w KL Auschwitz[3][2].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 852.
  2. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Zygmunt Zygmuntowicz (Ostersetzer). zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2021-04-10].
  3. a b c d Informacje o więźniach. Zygmunt Jaślar. auschwitz.org. [dostęp 2019-11-04].
  4. Marek Gałęzowski, Zygmunt Zygmuntowicz, Warszawa: IPN, 2020, s. 4.
  5. Obrona Lwowa (pierwsze chwile). „Panteon Polski”, s. 4, Nr 16 z 1 listopada 1925. 
  6. Obrona Lwowa 1 - 22.11.1918r. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2015-10-31].
  7. Z historii IV. Odcinka Obrony Lwowa. „Panteon Polski”, s. 14, 15, 16, Nr 16 z 1 listopada 1925. 
  8. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 967.
  9. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 884.
  10. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 98, 960.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 21 czerwca 1924 roku, s. 341.
  12. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 877.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 128 z 6 grudnia 1924 roku, s. 722.
  14. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 897.
  15. Nowy zarząd Związku Legjonistów. „Gazeta Lwowska”. Nr 29, s. 3, 1 lutego 1934. 
  16. Zjazd delegatów Związku Legionistów. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 54 z 7 marca 1935. 
  17. Marian Weber: Opieka nad grobami bohaterów. Sprawozdanie Zarządu Oddziału Wojewódzkiego i Gminnego Polskiego Towarzystwa Opieki nad Grobami Bohaterów. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów, 1933, s. 3.
  18. Zygmunt Zygmuntowicz: Bitschan Jerzy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 116. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
  19. Co usłyszymy przez radio?. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 60 z 12 marca 1932. 
  20. Co usłyszymy przez radio?. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 126 z 5 czerwca 1932. 
  21. Zygmunt Zygmuntowicz: Wyzwolenie Małopolski. II. Obrona Lwowa. W: Dziesięciolecie Polski Odrodzonej. Księga pamiątkowa 1918-1928. Kraków, Warszawa: Ilustrowany Kurier Codzienny, 1928, s. 122-130.
  22. Zygmunt Zygmuntowicz: Żydzi Bojownicy o Niepodleglość Polski. Lwów: 1939.
  23. M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273.
  24. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 98.
  25. Dekoracja odznaczonych z powiatu lwowskiego. „Wschód”. Nr 64, s. 3, 30 października 1937. 
  26. Spis odznaczonych pamiątkową odznaką IV. Odcinka „Obrony Lwowa”. „Panteon Polski”, s. 18, Nr 16 z 1 listopada 1925. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]