Иһинээҕитигэр көс

Иисус Христос

Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
(Мантан: Исус көстө)
 
Исус Христос
Кыдьыга суох төрөтүү • Кириэскэ тиирии • Тиллии
Олохторо
Таҥара дьиэтэ • New Covenant
Апостоллар • Хоруоллук • Эвангелиум • Кэм кэрдииhэ
Библия
Эргэ Кэриэс • Саҥа Кэриэс
Кинигэлэр • Канон • Апокриф
Христиан теологията
Тринити • (Аҕа • Уол • Ытык Тыын)
Теология историята • Аполегетика
Историята уонна үгэстэрэ
Эрдэтээҥҥи • Сүбэлэр • Үөрэх • Сорудахтар
Улуу схизма • Кириэс сэриилэрэ • Реформация
Христианизм салаалара
Христианизм топиктара
Тарҕатыы • Үҥүү • Экуменизм
Атын итэҕэллэрдиин сыhыан • Хамсааhыннар
Музыка • Литургия • Халандаар
Бэлиэлэр • Дьоҕур • Сэмэлээhин
Исус мозаикаҕа. Sant'Apollinare Nuovo базиликата, Равенна, Италия.

Исус Назареттааҕы эбэтэр Иисус Христос (был.-гириэк. Ἰησοῦς Χριστός) (7-2 б.э.и. Бэтлэhэм, Иудея — 26-36 Голгота, Иудея) диэн Христианизм сүрүн киhитэ уонна христианнар үгүстэрэ итэҕэйэринэн, Таҥара уола уонна сирэйдэниитэ.

Ислаамҥа Корааҥҥа Иса диэн ааттанар уонна көрбүөччүнэн ааҕыллар. Сорох атын да итэҕэллэргэ тутаах суолталаах киhинэн ааҕыллар.

Иисус — былыргы дьэбириэйдэр ישוע (Йешу́а) диэн ааттарын былыргы гириэк тылынан суруллуутун Ιησούς билиҥҥи нуучча сыаркаба итинник ааттыыр. Йешуа диэн аат יהושע [Йеhошу́а] диэнтэн кылгатыллыбыта (икки олохтоох — «Йеhова» уонна «Быыһаныы»). Патриарх Ньыыкан реформатын иннигэр нууччалыы биир «и» буукубалаах суруллар эбит: «Iсус». Ньыыкан гириэк барылыгар чугаһатан «Iисус» диэбит.

Йеһошуа — былыргы дьэбириэйдэргэ тарҕаммыт аат. Дьэбириэйдэргэ сирдэрин төннөрөргө төһүү буолбут киһи, Моисей үөрэнээччитэ Йехошу́а бин Нун (барыллаан б.э. инн. XV—XIV үйэлэргэ олорбут) диэн ааттаах этэ, синод нууччалыы тылбааһынан Иисус Навин.

Христос — христианнар көрөллөрүнэн Иисус оруолун көрдөрөр хос аат. Χριστός диэн гириэк аата ивриттэн משׁיח (Маши́ах) арамей тылыттан משיחא (Меши́ха) диэн тыллар тылбаастара. Суолтата «таҥара талыыта» (помазанник, мессия).