Suopma
Suoma dásseváldi
Suomen tasavalta Republiken Finland | |
|---|---|
 Leavga |
 Vearjogovva |
| [[Fiila:|250px|Kárta]] Kárta |
|
| Presideanta | Sauli Niinistö |
| Stáhtaministtar | Jyrki Katainen |
| Oaivegávpot | Helsset |
| Viidodat | 338 430,53 km² |
| Olmmošlohku | 5 400 519 |
| – ássečoahkkisvuohta | 17,70/km² |
| Virggálaš gielat | suomagiella, ruoŧagiella |
| Valuhta | Euro () |
| Nationálalávlla | Vårt land |
| Interneahtta-TLD | .fi |
Suopma dahjege Suoma dásseváldi (suomagillii Suomi, Suomen tasavalta, ruoŧagillii Finland, Republiken Finland) lea iehčanas dásseváldi Eurohpás, Nuortameara nuortadavabealde. Suoma rádjeriikkat leat Ruoŧŧa oarjin, Norga davvin, Ruošša nuortin ja Suomaluovtta lulabealde Estteeana. Ålánda lea demilitariserejuvvon autonomalaš eanangoddi, mii gullá Supmii.
Suoma vuođđolága mielde Suoma riikkagielat leat suomagiella ja ruoŧagiella. Vuođđolága mielde sámiin álgoálbmogin, románain ja eará vehádatjoavkkuin lea vuoigatvuohta bajásdoallat ja ovddidit iežas giela ja kultuvrra.
Suoma oaivegávpot lea Helsset (suomagillii Helsinki, ruoŧagillii Helsingfors). Suomas leat sullii 5,3 miljovnná ássi. Suopma gullá Eurohpa Uniovdnii ja Davviriikkaide.
Historjá
Ovdahistorjá
Suopma lei jieŋa vuolde maŋimus jiekŋabaji áigge. Go jiekŋa álggii suddat sullii 10 000 jagi dassái, saddjii ja hápmii dat ollu eatnama. Vuosttas mearkkat ássiin leat s. jagis 8000 oKr. Sii ledje bivdit ja guolásteaddjit. Sii bivde omd. guovžžaid, lottiid ja njuorjjuid. Eananduollu bođii Supmii s. 2000-1500 oKr. Olbmot gávppašedje goitge Ruošša ja Skandinávia guovllu ássiiguin. Suomas leat maiddai gávdnojuvvon badjel 60 báktemálema, mat leat eanás govat ealliiguin.
Metállagálvvui Suomas álge geavahit s. 1500 oKr. Oktasaččat jurddašit ahte ruovdeáigi bisttii Suomas gitta 1300-logu mKr rádjai. Dán áigge Ruoŧŧa ja Novgorod álge báhkkejit gilvvu Supmii.
Galdu: Suoma albmotmusea web-siiddut http://www.nba.fi/natmus/museum/opetus/
Báikkálašhálddaseapmi
Stáhta guovlohálddaseami dihte Suopma lea juhkojuvvon leanaide, mat leat dál guhtta (6).
4. Oulu leatna
5. Lappi leatna
6. Ålándda leatna lea stáhta guovddášhálddáhusa orgánisašuvdna autonomalaš Ålándda eanangottis.
Dálá leatnajuohku lea leamašan ánus jagi 1997 rájes, goas dáhpáhuvai leatnaođastus. Boares leanat ledje oktiibuot 11 + Ålándda eanangoddi. Leatnahálddahusas ii leat válggain váljjejuvvon ovddasteaddjit. Stáhta báikkálašhálddaseami dihte leanat leat juhkojuvvon 90 gihligottái.
Geahča maid
Liŋka
| |||||||||
| |||||||||
