Izvorni kod stranice Jaser Arafat

{{Političar (SR)
| ime                 = Jaser Arafat
| slika               = Leader of the PLO, Yasser Arafat, 1996 Dan Hadani Archive.jpg
| opis_slike          = 
| puno_ime            = Muhamed Abd 'ar-Ra'uf el Kudva el Husaini
| datum_rođenja        = [[24. 8.|24. avgust]] [[1929]].
| mesto_rođenja        = [[Kairo]]
| država_rođenja       = [[Egipat]]
| datum_smrti         = [[11. 11.|11. novembar]] [[2004]].
| mesto_smrti         = [[Pariz]]
| država_smrti        = [[Francuska]]
| državljanstvo = 
| narodnost = 
| veroispovest = 
| partija = 
| supružnik = 
| deca = 
| univerzitet = 
| profesija = 
| funkcija 1 = 
| izbori 1 = 
| početak funkcije 1 = 
| kraj funkcije 1 = 
| prethodnik 1 = 
| naslednik 1 = 
}}

'''Yasser Arafat''', rođen kao '''Muhammad Abd ar-Ra'uf al-Qudwa al-Husayni''' ([[4. 8.]] [[1929]]. — [[11. 11.]] [[2004]].) je palestinski političar, revolucionarni vođa i državnik koji se smatra jednom od najkontroverznijih ličnosti s kraja 20. i početka 21. vijeka.

Rođen u [[Jeruzalem]]u, u mladosti je postao palestinski nacionalist i kao student u [[Egipat|Egiptu]] slao oružje sunarodnjacima za vrijeme [[arapsko-izraelski rat 1948.|prvog arapsko-izraelskog rata]]. Godine [[1959]]. u [[Kuvajt]]u je osnovao [[Al Fatah]], pokret koji će [[1960-ih]] početi dominirati [[Palestinska oslobodilačka organizacija|Palestinskom oslobodilačkom organizacijom]] (PLO). Nakon okršaja sa Izraelcima u selu [[El Karameh]], Arafat se nametnuo kao vođa PLO-a koji je na jordanskom teritoriju stvorio državu u državi. Nakon [[Crni oktobar|Crnog oktobra]] Arafat i PLO su protjerani iz [[Jordan]]a u [[Libanon]]. Godine [[1976]]. Arafat je održao historijski govor u zgradi UN u New Yorku, koji je u svjetskoj javnosti bitno povećao simpatije za palestinsku stvar. 

Dok je PLO, koji je imao ključnu ulogu u [[Libanonski građanski rat|libanonskom građanskom ratu]], ostao u toj zemlji, Arafat je godine [[1982]]. protjeran u [[Tunis]]. Godine [[1988]]. je, pod američkim pritiskom, priznao Izraelu pravo na postojanju. Nakon što je za vrijeme prvog zaljevskog rata podržavao Irak, započeo je pregovore s Izraelom koji su doveli do [[sporazum iz Osla|sporazuma iz Osla]] godine [[1993]]. Na temelju njih je ustanovljena [[Palestinska samouprava]] čiji je Arafat postao prvi predsjednik. 

Zbog tog dostignuća je Arafat dobio [[Nobelova nagrada za mir|Nobelovu nagradu za mir]], što se, s obzirom na njegove navodne veze s terorističkim akcijama, smatra jednom od najkontroverznijih odluka u historiji Nobelovih nagrada.

Kao predsjednik prve de facto palestinske države, Arafat je, uz pokroviteljstvo [[Bill Clinton|Billa Clintona]], gradio svoju vlast i vodio pregovore s Izraelcima oko trajnog statusa i granica. Ti su pregovori doživjeli propast godine [[2000]]. s izbijanjem tzv. [[Druga Intifada|Druge intifade]]. Arafat je u izraelskoj ofenzivi postao de facto zarobljenikom i simboličkom figurom bez ikakvog autoriteta. Tada su na vidjelo izašli i podaci o tome kako je kao predsjednik postao jednim od najbogatijih ljudi na svijetu. Umro je od raka.

Palestinci ga smatraju od svojih najvećih junaka i državnika, dok ga Izraelci smatraju teroristom. Ista podjela postoji u svjetskoj javnosti, ovisno o stranama koje se drže u izraelsko-palestinskom sporu. 

== Rani život ==
Jaser Arafat rođen je [[1929]]. godine kao peto od sedmero dece palestinskog trgovca tekstilom koji je poslovao u [[Egipat|Egiptu]]. Tačan datum i mesto Arafatovog rođenja predmet su spora njegovih biografa, iako se u nekim njegovim biografijama kao mesto rođenja navodi grad [[Jeruzalem|Jerusalim]], po svoj prilici Jaser Arafat je rođen na području Egipta, moguće u [[Kairo|Kairu]]. Arafat po očevoj strani ima egipatske krvi dok su majčini ugledna jerusalimska familija. U detinjstvu se Jaser Arafat seli između Jerusalima i Kaira. Izbijanjem [[Arapsko-izraelski rat 1948.|prvog Izraelsko-arapskog rata 1948.]] godine, tada devetnaestogodišnji Arafat pridružuje se loše naoružanim arapskim dobrovoljcima koje je egipatska vojska vratila sa ratnog područja prije nego su dobili priliku boriti se. Nakon rata se mladi Arafat upisao na Kairski univerzitet gde je [[1956]]. godine stekao diplomu inženjera građevinarstva. U Egiptu je Arafat razvio interes za politiku te se pridružio Muslimanskom bratstvu i delovao kao aktivan član palestinske Studentske unije. Tokom [[Suecki rat|Sueckog rata 1956.]] godine Arafat je služio kao oficir u egipatskoj vojsci no nije direktno sudelovao u borbama s [[Izrael]]cima i anglo-francuskim snagama.

Potkraj pedesetih godina dvadesetog veka Jaser Arafat napušta Egipat i odlazi u [[Kuvajt]] gde radi kao građevinar. U Kuvajtu je [[1957]]. godine Arafat jedan od osnivača pokreta [[Fatah]] — palestinske skupine koja je prihvatila borbu protiv Izraela vojnim sredstvima. Fatah je idućih godina s [[jordan]]skog teritorija izveo brojne upade u Izrael, s brojnim civilnim žrtvama, zbog čega je postao posebno ozloglašen među Izraelcima. U jednom od izraelskih osvetničkih napada [[1968]]. godine, meta napada izraelskih komandosa bila je baza Fataha u jordanskom selu Al Kuvajta u kojem je poginulo više od 150 palestinskih gerilaca. Uprkos velikim gubicima u okršaju s izraelskom vojskom, sraz u Al Kuvaiti je, zahvaljujući odlučnom palestinskom otporu, pretvoren u Arafatovu pobedu. Iste godine Jaser Arafat uvodi pokret Fatah u [[PLO|Palestinsku oslobodilačku organizaciju]] a u februaru [[1969]]. godine zamenjuje Ahmada Šukeirija na čelu izvršnog veća PLO-a. Dve godine kasnije postaje i vrhovni vojni zapovednik organizacije.

== Nesporni palestinski vođa ==
Brojne palestinske izbeglice nakon izraelsko-arapskih ratova svoje su utočište većinom pronašle u susednom [[Jordan]]u. Do početka sedamdesetih godina [[PLO]] je stvorio paralelnu državu u Jordanu, međutim nakon serije palestinskih otmica stranih aviona u septembru [[1970]]. jordanskom je strpljenju došao kraj. Jordanski kralj [[Hussein I., kralj Jordana|Husein]] je zapovedio [[Jordanski građanski rat|napad na baze PLO-a]] u Jordanu i teško ih porazio, a Jaser Arafat je bio prisiljen napustiti Jordan. Tokom sedamdesetih godina, nekoliko američkih izveštaja govori o Arafatu kao organizatoru terorističkih akcija koje su ranih sedamdesetih izveli Palestinci, uključujući bombaški napad na saudijsku ambasadu u [[Sudan]]u i egzekucije nekoliko stranih diplomata. U septembru [[1972]]. palestinska organizacija „Crni septembar“, koja je povezana s Arafatovim [[Fatah]]om, izvodi [[Minhenski masakr|terorističku akciju na Olimpijskim igrama]] u [[Minhen]]u u kojoj je ubijeno jedanaest izraelskih sportista. Iako se Arafat ogradio od svih terorističkih akcija, a [[1974]]. godine izdao zabranu o napadima PLO-a izvan teritorija [[Izrael]]a, [[Zapadna obala|Zapadne obale]] i [[Pojas Gaze|Gaze]], tragovi njegove povezanosti s međunarodnim terorizmom su ostali.

Važan korak u etabliranju Jasera Arafata kao nespornog palestinskog vođe je došao [[1974]]. godine kada [[Arapska liga]] priznaje PLO kao jedinog predstavnika palestinskog naroda, nakon čega Arafat postaje relevantna politička figura i u međunarodnim okvirima. Ubrzo potom uslijedio je poziv Ujedinjenih naroda Arafatu da se obrati Glavnoj skupštini [[Ujedinjeni narodi|OUN]]. U obraćanju svetskoj javnosti preko govornice UN-a, Arafat je — s [[pištolj]]em oko kajša — pozvao na stvaranje palestinske države i obećao nastavak rata ne bude li rešeno palestinsko pitanje. Jedna od Arafatovih rečenica izrečenih pred UN-om ostala je do danas paradigma palestinske borbe; ''„u jednoj ruci držim maslinovu granu a u drugoj pištolj. Nemojte dopustiti da mi maslinova grana ispadne iz ruke“''.

Nakon proterivanja palestinskih gerilaca iz Jordana, glavni štab PLO-a premešten je [[libanon|libanski]] grad [[Bejrut]] gde gerilci PLO-a učestvuju u [[libanski građanski rat|libanskom građanskom ratu]]. Do kraja sedamdesetih godina PLO je iz Libana izveo brojne napade na izraelski teritorij. Izraelska vojska [[1978]]. godine u [[Operacija Litani|operaciji Litani]] i ponovno [[1982]]. u [[Operacija Mir za Galileju|operaciji Mir za Galileju]] upada na libanski teritorij sa svrhom uništenja PLO-a. Nakon vojnog poraza palestinskih gerilaca i primirja koje su organizovali Amerikanci, PLO i Arafat se izvlače iz Bejruta i treći put sele, ovaj put u dve hiljade kilometara istočnije u [[Tunis]]. Poraz u Libanu je oslabio Arafatov uticaj među Palestincima no on ipak zadržava status palestinskog vođe. Pokolji u palestinskim izbjegličkim kampovima [[Masakri u Sabri i Šatili|Sabra i Šatila]] koje su počinili hrišćanski [[Falangisti]] je izazvao simpatije sveta za palestinsko pitanje što je Arafat vešto iskoristio.

== Vanjske veze ==
{{Commonscat|Yasser Arafat}}

{{Nobelova nagrada za mir}}
{{Osobe Hladnoga rata}}
{{Normativna kontrola}}

{{Lifetime|1929|2004|Arafat, Yasser}}
[[Kategorija:Palestinski političari]]
[[Kategorija:Nobelovci za mir]]