Wikipedia:Houptsyte/42

Buschur un wìllkumma uf dr àlemànnischa Wikipedia!
D frei Enzyklopedi, wo àlla känna mìtmàche.

Àrtikel fìnde

Àrtikel noh Kàtegorie:
Àlle Kàtegorie • Brüüchtum • Ernährung • Geogràfi • Gschicht • Gsellschàft • Kunscht • Literàtür • Müsik • Nàtur • Person • Politik • Religion • Sport • Sproch • Technik • Verkehr • Wìrtschàft • Wìsseschàft

Themeportal: Regionàle Àrtikel Àlemànne Àlemànnisch Bade Bàde-Wirttebärg Basel Elsàss Friburg Liachtastei Schwiiz Schwoba Vorarlberg
Geogràfi Gschìcht Gsellschàft Kunscht Lìteràtür Müsik Nàtür Politik Religion Sport Sproch Technik Wìsseschàft

Sunschtigs: Àrtikelindex vu A bis Z • Bsunders güeta Àrtìkel • Lasige Àrtikel • Àrtìkel noh Dialekt • Audioufnàhme vu Àrtikel • Ufnàhme vu Dialektwerter • A Fàbel ìn verschìdne Dialekt ìwersetza • Àlemànnische Ortsnamme • Àlemànnische Diernamme • Àlemànnische Pflànzenamme

D Àlemànnischa Wikipedia

D àlemànnischa Wikipedia ìsch a Enzyklopedi ìn da Dialekta vum àlemànnischa Sprochrüüm, àlso vu dr ditscha Schwiz, vum Elsàss, vu Lìechtestei, vu Owerbàda, vum Schwowalànd un vu Vorarlberg.

D Enzyklopedi wàchst durch d frèiwìlliga Hìlf vu àlla, wo ebbis ìn ìhrem Dialekt wann bitràga. Àlla Itràga känna vu alla Bsuacher gschrìwa un gändert wara. Àlla sìn harzlig iglàda mìtz'màcha. Brìnga Èier Wìssa ii un halfa a so mìt, s Àlemànnischa z pflega, ufz'warta un z'erhàlta. D erschta Schrìtt sìn gànz eifàch!

Wer mìr vu dr Àlemànnischa Wikipedia sìn un wàs mìr wann, fìndsch ìn unserm Profil.

D Ìnhàlt vu dr Wikipedia därf frèi kopiart un verbreitet wara.

Bis jetz gìt's bi dr àlemànnischa Wikipedia 30.522 Àrtìkel.

Àrtìkel vu dr Wucha: Saley

Saley (ital. Salecchio) isch e eemoolig Walserdoorf im Eschedaal (ital. Valle Antigorio, dt. Eschental) in der idalieenische Provinz Verbano-Cusio-Ossola, Region Piemont. Hid isch Saley e Dail vù dr Gmeind Premia. Z Saley woond syd dr 1960er Joor nieme mee, aber s gid Lyd, wù im Sùmer ùf Saley cheme ùn dèrd e baar Mooned woone.

Saley bschdood us zwai Dailer: Saley, im ùnnärä Bärg ùf 1320 m (ital. Salecchio Inferiore, dt Untersaley, ùf) ùn Saley, im obärä Bärg ùf 1510 m (ital. Salecchio superiore, dt. Obersaley). Zue Saley ghèère au no zwai chlaini Wyyler: Franggùhuis (ital. Casa Francoli, syder 1867 zue Saley) ùn Muraant (ital. Murando, syder 1921 zue Saley).

Im 18. Jh. hed Saley no iber 100 Yywooner ghaa. Ab em 19. Jh. sin al mee Yywooner in andere Geegnige vù Italie abgwandered.

Im Schboodjoor 1963 sin z Saley no 25 Lyd gwoond (Saley, im ùnnärä Bärg: 18, Saley, im obärä Bärg: 3, Franggùhuis: 2, Muraant: 3). Im Winter 1963/64 hän di ledschde Yywooner Saley verloo. Syderhäär sin nùme no ainzelni Heef im Sùmer bewoond. (…dr gànz Àrtìkel lasa)

Friahjera Àrtìkel vu dr Wucha:

Hàsch gwìsst ...

... ass d Hoochschuel fir Gstaltig Ulm, wu 1968 zuegmacht wooren isch, as di internazionaal wiichtigscht Design-Hoochschuel noch em Bauhaus giltet?
... dass d Isebaanstrecki Metrò alpino Gurin–Pumatt vollständig underiirdisch wèèr?
... dass d Zimmer im Huis vom Eduard Egger mid zwee Meeter driissg fir diä damaalig Ziit rächt heech gsi sind, will är vo groosser Schtatuir gsi isch?
... ass s Buech Häutungen vu dr Verena Stefan fir dr Ufschwung vu feministischer Literatuur in etablierte Verlaag gsoorgt het?
... dàss dr Arthur F. Utz s Ìnternàzionààla Ìnschtitüüt fìr Soziààlwìssaschàfta un Politik z’ Friiburg mìtgrìnda hàt, fìr d’ kàthoolischa Soziààllehr uff àktüälla politischa un soziààla Probleema ààwanda?
... dass dè Bau vo dè Baikal-Amur-Magischtralè durch d Liferig vo Matriaal un Uusrüschtig vo andrè RGW-Staatè unterschtützt worrè isch?

Àlemànnischa Nochrìchte:

11. Juli 2024:
Sommerserie Dialäktatlas - Folge 1: Pflanzen und Tiere (SRF)
10. Juli 2024:
«Ich schreibe nicht so, wie geredet wird, es soll nur so tönen»: Ein Gespräch mit Pedro Lenz über den Oltner Bahnhofbuffet-Dialekt (Solothurner Zeitung)
So klingt Taylor Swifts grosser Hit auf Schweizerdeutsch (SRF)
7. Juli 2024:
Landrat Martin Kistler verschätzt sich: Mundart-Abend lockt trotz Europameisterschaft in den Bonndorfer Schlossgarten (Badische Zeitung)
5. Juli 2024:
Trepflets, trialts oder soachts sogar? (Schwäbische Zeitung)
4. Juli 2024:
Thomas wartet – Tom Waits auf Wienerisch mit Jakob Semotan (SRF)

Meh Nochrìchte uf Dialäkt-Neuigkeite

13. Juli

100 v. Chr.: Dr remisch Fäldherr un Staatsmann Julius Caesar chunnt uf d Wält.
1501: Basel dritt as Kanton dr Schwyzer Aidgnosseschaft byy.
1524: Dr Thomas Müntzer (Bild) haltet syy Firschtebredig vor em Churfirscht Johann un däm syy Suhn Johann Friedrich, wun er soziali Missständ din aabrangeret un d Yyfierig vu dr Reformation forderet.
1912: Dr Schwyzer Bolitiker un Bundesrot Marc-Emile Ruchet stirbt.
1958: Dr dytsch Tenor Karl Erb stirbt.