Ir al contenido

Río Isuela (Uesca)

De Biquipedia
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Este articlo ye sobre un río d'a provincia de Uesca; pa atros usos, se veiga río Isuela.
Isuela
Isuala
A Isuela en a Foz de Sant Climent auguas d'abaixo d'a Presa d'Arguis
A Isuela en a Foz de Sant Climent auguas t'abaixo d'a Presa d'Arguis y pasando dichós o viaducto d'a N-330.
Administración
Estaus
Territorios Aragón
Cheografía
Longaria  km
Altaria d'o naixedero  m
Naixedero Collada de Labarza
Desembocadura río Alcanadre
Superficie d'a cuenca km²
Cabal meyano m³/s
Mapa

A Isuela en Aragón

A Isuela[1] u Isuala ye un río d'a provincia de Uesca que traviesa a suya capital, y un afluent d'o río Alcanadre por a suya marguin dreita. O principal afluent d'a Isuela ye o río Flumen, que se reculle cerca de Bunyals por a marguin ezquierda.

En a toponimia tradicional local se considera que o río Flumen se reculle en a Isuela, manimenos en os mapas oficials feitos dende as institucions consideran a Isuela un afluent d'o río Flumen, y dende a confluencia d'os dos consideran que ye río Flumen y no río Isuela[2].

Isola ye a forma que apareixe por o menos dende 1104 en latín medieval y ye una forma probablement latinizada. As formas con diftongación romanz La Ysuela ya se troban en aragonés medieval por o menos dende 1486.[3]

Dende o forcallo entre a Isuela y o Flumen en Bunyals o curso d'augua recibe a denominación oficial actual de "Flumen", encara que a denominación historica haiga estau "Isuela" en aragonés medieval, a denominación oficial en castellano dica o sieglo XIX[3] y tamién siga a denominación tradicional y actual[2] en castellano d'Aragón.

En a interpretación d'o hidronimo bi ha dos tipos principals d'hipotesis. Unas hipotesis consideran que fa part d'una serie de hidronimos prerromans muito antigos vinclan o hidronimo Isuela con atros hidronimos que encomienzan por is-, que sería una hipotetica radiz *IS con un significau relacionau con l'augua.[3] Atras hipotesis vinclan a parola Isuela con o latín INSULA/ISULA ("isla") y a forma romance "isola" con as suyas variants[4], que se presentan a sobén en a microtoponimia altoaragonesa. D'estar cierta a segunda hipotesi s'habría asimilau u cambiau l'anterior sufixo latín atono -ULO a lo sufixo -uelo.

Referencias

[editar | modificar o codigo]


Afluents d'o río Alcanadre
Marguin izquierda Mascún | Balcetz
Marguin dreita Usé | Calcón | Guatizalema | Isuela


Afluents d'o río Isuela
Marguin izquierda Flumen
Marguin dreita Valdabra