Kürdüstan qəzası: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
37.61.29.145 (müzakirə) tərəfindən edilmiş 2455992 dəyişikliyi geri qaytarıldı.
Redaktənin izahı yoxdur
 
(18 istifadəçi tərəfindən edilmiş 28 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{digər məna|Kürdüstan (dəqiqləşdirmə)}}
[[Şəkil:Red kurdistan 1923 1929.png|thumb|250px]]
{{İnzibati vahid}}
⚫
'''Kürdüstan qəzası''' ({{lang-ru|Курдистанский уезд}}) — [[1923]]-[[1929]]-cu illərdə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]]nın ərazisində mövcud olmuş qəza.<ref>[http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat]</ref><ref>Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007</ref><ref>[http://www.rau.su/observer/N21_93/21_09.HTM Russia and the problem of Kurds]</ref> Qəza [[Sergey Kirov]]un təklifi ilə [[1923]]-cü il [[21 iyun]] [[Azərbaycan Xalq Komissarları Soveti]]nin iclasında yaradılmışdır. Kürdüstan qəzasının ilk mərkəzi [[Pircahan]] kəndi idi. Daha sonralar mərkəz [[Laçın şəhəri]]nə köçürülmüşdür. Qəzanın ilk katibi [[Şuşa]]da dünyaya gəlmiş, azərbaycanlı bolşevik [[Hüsü Hacıyev]] idi. [[1926]]-cı ildəki siyahıya alınmada Kürdüstan qəzasında əhalinin etnik tərkibi 72,3% [[kürdlər|kürd]], 26,7% [[Azərbaycanlılar|türklər]] olsa da, əhalinin 92,5%-nin ana dili [[Azərbaycan dili|türk dili]] və yalnız 6,1%-nin ana dili [[kürd dili]] olmuşdur.<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)">'''Ethno-Caucasus''', Этнодемография Кавказа :[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurdistan26.html Курдистанский уезд (перепись 1926 года)]</ref><ref> Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года, т. IV, пт.14, Центральное статистическое управление СССР, М., 1929, с. 13. </ref> [[SSRİ]] daxilində inzibati ərazi vahidlərinin dəyişdirilməsi sahəsindəki islahatlar zamanı [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|ASSR]]-in [[1929]]-cu il [[8 aprel]] tarixli qərarı ilə Kürdüstan qəzası da ləğv edilmişdir.
{{Kürdlər |vəziyyət=collapsed}}

⚫
'''Kürdüstan qəzası''' ({{Dil-ru|Курдистанский уезд}}) və ya '''Qızıl Kürdüstan''' ({{Dil-ru|Красный Курдистан}}, {{Dil-ku|Кöрдьстана Сор}}) — 1923–1929-cu illərdə [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası]]nın ərazisində mövcud olmuş qəza.<ref>{{Cite web |title=Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat |url=http://azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |access-date=2012-04-04 |archive-date=2017-02-02 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170202035348/http://www.azerbaijan.az/_Districts/_districts_a.html |url-status=dead }}</ref><ref>Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007</ref><ref>{{Cite web |title=Russia and the problem of Kurds |url=http://www.rau.su/observer/N21_93/21_09.HTM |access-date=2012-04-04 |archive-date=2012-02-12 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120212203207/http://www.rau.su/observer/N21_93/21_09.HTM |url-status=dead }}</ref> Qəza [[Sergey Kirov]]un təklifi ilə 1923-cü il 21 iyun [[Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Soveti]]nin iclasında yaradılmışdır. Kürdüstan qəzasının ilk mərkəzi [[Pircahan]] kəndi idi. Daha sonralar mərkəz [[Laçın şəhəri]]nə köçürülmüşdür. Qəzanın ilk katibi [[Şuşa]]da dünyaya gəlmiş, azərbaycanlı bolşevik [[Hüsü Hacıyev]] idi. 1926-cı ildəki siyahıya alınmada Kürdüstan qəzasında əhalinin etnik tərkibi 72,3% [[kürdlər|kürd]], 26,7% [[Azərbaycanlılar|türklər]] olsa da, əhalinin 92,5%-nin ana dili [[Azərbaycan dili|türk dili]] və yalnız 6,1%-nin ana dili [[kürd dili]] olmuşdur.<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)">'''Ethno-Caucasus''', Этнодемография Кавказа :[http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurdistan26.html Курдистанский уезд (перепись 1926 года)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220619074948/http://www.ethno-kavkaz.narod.ru/kurdistan26.html |date=2022-06-19 }}</ref><ref>Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года, т. IV, пт.14, Центральное статистическое управление СССР, М., 1929, с. 13.</ref> [[SSRİ]] daxilində inzibati ərazi vahidlərinin dəyişdirilməsi sahəsindəki islahatlar zamanı [[Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası|ASSR]]-in 1929-cu il 8 aprel tarixli qərarı ilə Kürdüstan qəzası da ləğv edilmişdir.


== Əhali ==
== Əhali ==

=== Etnik tərkib ===
=== Etnik tərkib ===
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
|+'''Kürdüstan qəzası<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)"></ref>'''
|+'''Kürdüstan qəzası<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)" />'''
|-
|-
! Etnik qrup
! Etnik qrup
Sətir 42: Sətir 46:
=== Dil ===
=== Dil ===
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
{| border=1 cellpadding=2 cellspacing=1 align=centerr
|+'''Kürdüstan qəzası<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)"></ref>'''
|+'''Kürdüstan qəzası<ref name="Курдистанский уезд (перепись 1926 года)" />'''
|-
|-
! Ana dili
! Ana dili
Sətir 62: Sətir 66:
|[[Erməni dili|ermənicə]]||380||65||14||12||2||162||13||112
|[[Erməni dili|ermənicə]]||380||65||14||12||2||162||13||112
|-
|-
|[[Rus dili|Rusca]]||98||74||16||4||y.||1||3||y.
|[[Rus dili|rusca]]||98||74||16||4||y.||1||3||y.
|-
|-
|[[Ukrayna dili|ukraynaca]]||5||4||1||y.||y.||y.||y.||y.
|[[Ukrayna dili|ukraynaca]]||5||4||1||y.||y.||y.||y.||y.
Sətir 76: Sətir 80:


== İstinadlar ==
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
<references/>


== Mənbə ==
== Əlavə ədəbiyyat ==
*[http://passat33.livejournal.com/160115.html Букшпан А. Азербайджанские курды: Лачин, Кельбаджары, Нахкрай: Заметки /А. Букшпан; Выпускающий. З. Агаев Азербайджанский Гос. Научно-Исследоват. Институт Отделение Востока Баку, 1932.- 94 с.]
* [https://www.avetruthbooks.com/2021/01/bukshpan-a-s-azerbajddzanskie-kurdy-1932.html Букшпан А. Азербайджанские курды: Лачин, Кельбаджары, Нахкрай: Заметки /А. Букшпан; Выпускающий. З. Агаев Азербайджанский Гос. Научно-Исследоват. Институт Отделение Востока Баку, 1932.- 94 с.]


== Xarici keçidlər ==
⚫
[[Kateqoriya:Qəzalar]]
* [http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=172024 Qorbaçov Laçında "Kürdüstan" yaratmaq istəyib? — ARAŞDIRMA] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20160324030210/http://hafta.az/index2.php?m=yazi&id=172024 |date=2016-03-24 }}


[[Kateqoriya:Kürdüstan qəzası]]
[[ar:كردستان الحمراء]]
[[Kateqoriya:Dağlıq Qarabağ]]
[[br:Ouyezd Kurdistan]]
⚫
[[Kateqoriya:Kürd tarixi]]
[[de:Rotes Kurdistan]]
[[en:Kurdistan Uyezd]]
[[fa:جمهوری کردستان سرخ]]
[[fi:Punainen Kurdistan]]
[[fr:Kurdistan rouge]]
[[ku:Kurdistana Sor]]
[[pl:Czerwony Kurdystan]]
[[pt:Curdistão Vermelho]]
[[ru:Курдистанский уезд]]
[[sr:Црвени Курдистан]]
[[sv:Röda Kurdistan]]
[[tr:Kürdistan Uyezdi]]

Səhifəsinin 13:34, 24 dekabr 2023 tarixinə olan son versiyası

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Kürdüstan (dəqiqləşdirmə).
Kürdüstan qəzası
Ölkə
İnzibati mərkəz Laçın
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 7 iyul 1923
Ləğv edilib 8 aprel 1929
Kürdüstan qəzası xəritədə
Bu məqalə aşağıdaki məqalələr silsiləsinə aiddir:
Kürdlər

Kürdüstan qəzası (rus. Курдистанский уезд) və ya Qızıl Kürdüstan (rus. Красный Курдистан, kürd. Кöрдьстана Сор) — 1923–1929-cu illərdə Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının ərazisində mövcud olmuş qəza.[1][2][3] Qəza Sergey Kirovun təklifi ilə 1923-cü il 21 iyun Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin iclasında yaradılmışdır. Kürdüstan qəzasının ilk mərkəzi Pircahan kəndi idi. Daha sonralar mərkəz Laçın şəhərinə köçürülmüşdür. Qəzanın ilk katibi Şuşada dünyaya gəlmiş, azərbaycanlı bolşevik Hüsü Hacıyev idi. 1926-cı ildəki siyahıya alınmada Kürdüstan qəzasında əhalinin etnik tərkibi 72,3% kürd, 26,7% türklər olsa da, əhalinin 92,5%-nin ana dili türk dili və yalnız 6,1%-nin ana dili kürd dili olmuşdur.[4][5] SSRİ daxilində inzibati ərazi vahidlərinin dəyişdirilməsi sahəsindəki islahatlar zamanı ASSR-in 1929-cu il 8 aprel tarixli qərarı ilə Kürdüstan qəzası da ləğv edilmişdir.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Etnik tərkib

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kürdüstan qəzası[4]
Etnik qrup Bütün qəza Laçın ş. Qaraqışlaq d. Kəlbəcər d. Qoturlu d. Qubadlı d. Kürdhacı d. Muradxanlı d.
Cəmi 51 426 435 6 050 12 046 4 888 13 533 8 285 6 189
kürd 37 182 110 6 003 11 967 4 873 1 8 169 6 059
azərbaycanlı 13 745 164 21 62 13 13 367 99 19
erməni 373 66 8 12 2 162 13 110
rus 81 57 15 4 y. 1 3 1
ukraynalı 20 18 2 y. y. y. y. y.
gürcü 3 3 y. y. y. y. y. y.
alman 2 2 y. y. y. y. y. y.
tatar 1 y. 1 y. y. y. y. y.
avar 1 1 y. y. y. y. y. y.
ləzgi 1 1 y. y. y. y. y. y.

Dil

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kürdüstan qəzası[4]
Ana dili Bütün qəza Laçın ş. Qaraqışlaq d. Kəlbəcər d. Qoturlu d. Qubadlı d. Kürdhacı d. Muradxanlı d.
Cəmi 51 426 435 6 050 12 046 4 888 13 533 8 285 6 189
azərbaycanca 47 594 274 4 186 11 658 3 965 13 328 8 122 6 061
kürdcə 3 123 2 1 799 298 871 y. 141 12
ermənicə 380 65 14 12 2 162 13 112
rusca 98 74 16 4 y. 1 3 y.
ukraynaca 5 4 1 y. y. y. y. y.
gürcücə 3 3 y. y. y. y. y. y.
almanca 1 1 y. y. y. y. y. y.
farsca 1 1 y. y. y. y. y. y.
tatarca 1 y. 1 y. y. y. y. y.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Laçın. Tarixi haqqında qısa məlumat". 2017-02-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
  2. ↑ Административно-территориальное деление Азербайджанской Республики. Президентская Библиотека, Баку, 2007
  3. ↑ "Russia and the problem of Kurds". 2012-02-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-04-04.
  4. ↑ 1 2 3 Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Курдистанский уезд (перепись 1926 года) Arxivləşdirilib 2022-06-19 at the Wayback Machine
  5. ↑ Всесоюзная перепись населения 17 декабря 1926 года, т. IV, пт.14, Центральное статистическое управление СССР, М., 1929, с. 13.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kürdüstan_qəzası&oldid=7372908"