Yunan dili: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Redaktənin izahı yoxdur
 
(28 istifadəçi tərəfindən edilmiş 48 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 1: Sətir 1:
{{digər məna|Yunan}}
{{Dil
{{Dil məlumat qutusu
|rəng = HA
|rəng = HA
|adı = Yunan dili
|adı = Yunan dili
|orijinal adı = {{unicode|Ελληνικά [e̞ˌliniˈka]}}
|orijinal adı = {{unicode|Ελληνικά [e̞ˌliniˈka]}}
|ölkələr = [[Yunanıstan]], [[Kipr]] <br/> icmalar: [[Abxaziya]], [[Avstraliya]], [[Albaniya]], [[Ermənistan]], [[Böyük Britaniya]], [[Almaniya]], [[Gürcüstan]], [[Misir]], [[İsrail]], [[İtaliya]], [[Qazaxıstan]], [[Kanada]], [[Rusiya]], [[ABŞ]], [[Türkiyə]], [[Ukrayna]], [[İsveç]]
|ölkələr = [[Yunanıstan]], [[Kipr]] <br /> icmalar: [[Abxaziya]], [[Azərbaycan]], [[Avstraliya]], [[Albaniya]], [[Ermənistan]], [[Böyük Britaniya]], [[Almaniya]], [[Gürcüstan]], [[Misir]], [[İsrail]], [[İtaliya]], [[Qazaxıstan]], [[Kanada]], [[Rumıniya]], [[Rusiya]], [[ABŞ]], [[Türkiyə]], [[Ukrayna]], [[İsveç]]
|regionlar =
|regionlar =
|rəsmi dil = [[Yunanıstan]], [[Kipr]], [[Aİ]] <br/>milli azlıqların dili: [[İtaliya]], [[Albaniya]]
|rəsmi dil = [[Yunanıstan]], [[Kipr]], [[Aİ]] <br />milli azlıqların dili: [[İtaliya]], [[Albaniya]]
|tənzimləyən təşkilat =
|tənzimləyən təşkilat =
|danışanların sayı = 13 milyondan çox<ref>[http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ell Ethnologue report for language code: ell]</ref>
|danışanların sayı = 13 milyondan çox<ref>{{Cite web |title=Ethnologue report for language code: ell |url=http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ell |access-date=2012-01-28 |archive-date=2010-05-28 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100528151907/http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=ell |url-status=live }}</ref>
|reytinq = 68<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.org/ethno_docs/distribution.asp?by=size|title=Languages by number of speakers|date=2009|publisher=SIL International|lang=en|accessdate=2010-05-08|archiveurl=http://www.webcitation.org/617NAMVgS|archivedate=2011-08-22}}</ref>
|reytinq = 68<ref>{{cite web|url=http://www.ethnologue.org/ethno_docs/distribution.asp?by=size|title=Languages by number of speakers|date=2009|publisher=SIL International|lang=en|accessdate=2010-05-08|archiveurl=https://www.webcitation.org/617NAMVgS?url=http://www.ethnologue.org/ethno_docs/distribution.asp?by=size|archivedate=2011-08-22|url-status=live}}</ref>
|status =
|status =
|ölü dil =
|ölü dil =
Sətir 16: Sətir 17:
:[[Paleobalkan dilləri]]
:[[Paleobalkan dilləri]]
::[[Yunan-frigiya-erməni dilləri]]
::[[Yunan-frigiya-erməni dilləri]]
:::[[Yunan dil qrupu]]
:::[[Yunan dilləri]]
|yazı = [[yunan əlifbası]]
|yazı = [[yunan əlifbası]]
|QOST 7.75–97 = гре 157
|QOST 7.75–97 = гре 157
Sətir 24: Sətir 25:
}}
}}


'''Yunan dili''' ([[Yunan dili]]:Ελληνικά (Elliniká).[[Yunanıstan]] və [[Kipr]]in rəsmi dili. Yunanıstanda ölkənin 99,9% bu dildə danışır, Cənubi Kiprdə isə ölkənin 82% bu dildə danışır. Qədim Yunan Əlifbası istifadə olunur.
'''Yunan dili''' ({{Dil-el|Ελληνικά}} — Elliniká) — [[Yunanıstan]] və [[Kipr]]in rəsmi dili. Yunanıstanda ölkə əhalisinin 99,9%-i, Cənubi Kiprdə isə 82%-i bu dildə danışır. 4000 illik tarixi vardır. Hind-Avropa dil ailəsinin Qreko-Qrabar qoluna aiddir. Müasir dünyada 13 milyondan çox insan yunan dilində danışır.


==Başlıca ləhcələri==
== İstinadlar ==
===Dimotiki / (Δημοτική)===
<references/>
Müasir yunancadır. [[Kilsə yazışmaları]] xaric, müasir dövrdə xalqın istifadə etdiyi ləhcədir.


===Kathareuousa / (Καθαρεύουσα)===
{{dil-qaralama}}
1821-ci ildə müstəqilliyini qazandığı dövrdən 1976-cı ilə kimi dövlətin rəsmi dili bu ləhcədə olmuşdur. 19-cu əsrdə [[Adamantios Korais]]in təşəbbüsü ilə bu ləhcə yaradılıb. Yaradılmasında məqsəd müasir yunancanın qədim yunancaya uyğunlaşdırılması və türkcə sözlərdən dili təmizləmək idi. 1976-cı ildə [[rəsmi dil]] kimi bu ləhcənin istifadəsi aradan qaldırılır.

===Tsakonika / (Τσακώνικα)===
Yunancanın [[Dor ləhcəsi]]nin davamıdır. Yunanıstanın [[Mora yarımadası]]nda 3000-dən çox insanın ana dilidir.

===Pontus ləhcəsi / (Pομέικα; Romika, Ποντιακά; Pondiaka)===
''Romeika ləhcəsi'' də deyilir. 19-cu əsrdən bu ləhcə "Qara Dənizə məxsus" ləhcə olaraq "Pontiaka" adlandırılır. 1923-cü il köçündən sonra [[Türkiyə]]dən [[Yunanıstan]]a köçürülənlər, əsasən Şimali Yunanıstanda yaşayanlar, [[Qara dəniz]] bölgəsində [[Trabzon]], [[Rizə]] və s. illərdə yaşayan [[rumlar]] bu ləhcədə danışır.

===Kalabriya ləhcəsi / (Κατωιταλικά; Kato italika)===
[[İtaliya]]nın Yunanıstana yaxın [[Apuliya]] və [[Kalabriya]] bölgələrində danışılır. Qədim dövrlərdə buralarda koloniyalar qurmuş [[yunanlar]] tərəfindən danışılır.

===Yəhudi yunancası===
''Yevanik'' (ivritcə: Yevan-Yunan) uzun illər [[yəhudi]] yunanlar tərəfindən istifadə olunub. Yazıda [[ivrit əlifbası]] ndan istifadə olunub. İndi demək olar ki, bu ləhcədən istifadə edənlər [[assimilyasiya]] olunublar. Çox az sayda insan istifadə edir. 1987-ci ildə aparılan araşdırmalara görə 35-i [[İsrail]]də olmaqla, dünyada 50 nəfər bu dili bilir.

== Həmçinin bax ==

*[[Yunan və latın kitabələri]]
*[[Yunanca beynəlmiləl sözlər]]

== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}


{{Avropa-dil}}
{{Avropa-dil}}

{{Yunan dilinin tarixi}}
{{dil-qaralama}}


[[Kateqoriya:Yunan dili| ]]
[[Kateqoriya:Yunan dili| ]]
Sətir 45: Sətir 69:
[[Kateqoriya:Ukrayna dilləri]]
[[Kateqoriya:Ukrayna dilləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə dilləri]]
[[Kateqoriya:Türkiyə dilləri]]

{{Link FM|als}}

[[ab:Барзен бызшәа]]
[[af:Grieks]]
[[als:Griechische Sprache]]
[[am:ግሪክ (ቋንቋ)]]
[[an:Idioma griego]]
[[ang:Crēacisc sprǣc]]
[[ar:لغة يونانية]]
[[arc:ܠܫܢܐ ܝܘܢܝܐ]]
[[arz:يونانى]]
[[ast:Griegu]]
[[ba:Грек теле]]
[[bar:Griachische Sproch]]
[[bat-smg:Graiku kalba]]
[[be:Грэчаская мова]]
[[be-x-old:Грэцкая мова]]
[[bg:Гръцки език]]
[[bn:গ্রিক ভাষা]]
[[bo:ཀེ་རི་སིའི་སྐད།]]
[[br:Gresianeg]]
[[bs:Grčki jezik]]
[[ca:Grec]]
[[cdo:Hĭ-lé-nà̤-ngṳ̄]]
[[ceb:Pinulongang Griyego]]
[[ckb:زمانی گریکی]]
[[crh:Yunan tili]]
[[cs:Řečtina]]
[[cv:Грек чĕлхи]]
[[cy:Groeg (iaith)]]
[[da:Græsk (sprog)]]
[[de:Griechische Sprache]]
[[diq:Yunanki]]
[[el:Ελληνική γλώσσα]]
[[en:Greek language]]
[[eo:Greka lingvo]]
[[es:Idioma griego]]
[[et:Kreeka keel]]
[[eu:Greziera]]
[[ext:Luenga griega]]
[[fa:زبان یونانی]]
[[fi:Kreikan kieli]]
[[fo:Grikskt mál]]
[[fr:Grec (langue)]]
[[fur:Lenghe greche]]
[[fy:Gryksk]]
[[ga:An Ghréigis]]
[[gan:希臘語]]
[[gd:Greugais]]
[[gl:Lingua grega]]
[[gv:Greagish]]
[[hak:Hî-lia̍p-ngî]]
[[he:יוונית]]
[[hi:यूनानी भाषा]]
[[hif:Greek bhasa]]
[[hr:Grčki jezik]]
[[hsb:Grjekšćina]]
[[hu:Görög nyelv]]
[[hy:Հունարեն]]
[[ia:Lingua grec]]
[[id:Bahasa Yunani]]
[[ilo:Pagsasao a Griégo]]
[[io:Grekiana linguo]]
[[is:Gríska]]
[[it:Lingua greca]]
[[ja:ギリシア語]]
[[jbo:xesybau]]
[[jv:Basa Yunani]]
[[ka:ბერძნული ენა]]
[[kbd:Алыджыбзэ]]
[[kk:Грек тілі]]
[[km:ភាសាក្រិច]]
[[kn:ಗ್ರೀಕ್ ಭಾಷೆ]]
[[ko:그리스어]]
[[koi:Эллин кыв]]
[[ku:Zimanê yewnanî]]
[[kv:Эллин кыв]]
[[kw:Grew]]
[[ky:Грек тили]]
[[la:Lingua Graeca]]
[[lb:Griichesch]]
[[li:Nuigrieks]]
[[lij:Lengua græca]]
[[lmo:Lengua greca]]
[[ln:Ligreki]]
[[lt:Graikų kalba]]
[[lv:Grieķu valoda]]
[[mdf:Греконь кяль]]
[[mhr:Грек йылме]]
[[mk:Грчки јазик]]
[[ml:ഗ്രീക്ക് ഭാഷ]]
[[mn:Грек хэл]]
[[mr:ग्रीक भाषा]]
[[ms:Bahasa Greek]]
[[myv:Грекень кель]]
[[nah:Greciatlahtōlli]]
[[nds:Greeksche Spraak]]
[[nds-nl:Grieks]]
[[ne:यूनानी भाषा]]
[[new:यवन भाषा]]
[[nl:Grieks]]
[[nn:Gresk]]
[[no:Gresk]]
[[ny:Chigiriki]]
[[oc:Grèc (lenga)]]
[[os:Грекъаг æвзаг]]
[[pl:Język grecki]]
[[pms:Lenga greca]]
[[pnb:یونانی]]
[[pnt:Ελλενικόν λαλίαν]]
[[ps:يوناني ژبه]]
[[pt:Língua grega]]
[[qu:Grigu simi]]
[[ro:Limba greacă]]
[[ru:Греческий язык]]
[[rue:Ґрецькый язык]]
[[rw:Ikigereki]]
[[sah:Гириэк тыла]]
[[sc:Limba grega]]
[[scn:Lingua greca]]
[[sco:Greek leid]]
[[se:Greikkagiella]]
[[sh:Grčki jezik]]
[[simple:Greek language]]
[[sk:Grécke jazyky]]
[[sl:Grščina]]
[[so:Af Giriig]]
[[sq:Gjuha greke]]
[[sr:Грчки језик]]
[[stq:Griechisk]]
[[sv:Grekiska]]
[[sw:Kigiriki]]
[[szl:Grecko godka]]
[[ta:கிரேக்கம் (மொழி)]]
[[te:గ్రీక్ భాష]]
[[tg:Забони юнонӣ]]
[[th:ภาษากรีก]]
[[tl:Wikang Griyego]]
[[tpi:Tok Gris]]
[[tr:Yunanca]]
[[tt:Грек теле]]
[[udm:Грек кыл]]
[[ug:گرېك تىلى]]
[[uk:Грецька мова]]
[[ur:یونانی زبان]]
[[uz:Yunon tili]]
[[vec:Łéngoa greca]]
[[vi:Tiếng Hy Lạp]]
[[war:Griniyego]]
[[xal:Грисин келн]]
[[xmf:ბერძნული ნინა]]
[[yi:גריכיש]]
[[yo:Èdè Gríkì]]
[[zh:希腊语]]
[[zh-min-nan:Hi-lia̍p-gú]]
[[zh-yue:希臘話]]

Səhifəsinin 07:48, 31 yanvar 2024 tarixinə olan son versiyası

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Yunan.
Yunan dili
Orijinal adı Ελληνικά [e̞ˌliniˈka]
Ölkələr Yunanıstan, Kipr
icmalar: Abxaziya, Azərbaycan, Avstraliya, Albaniya, Ermənistan, Böyük Britaniya, Almaniya, Gürcüstan, Misir, İsrail, İtaliya, Qazaxıstan, Kanada, Rumıniya, Rusiya, ABŞ, Türkiyə, Ukrayna, İsveç
Rəsmi status Yunanıstan, Kipr, Aİ
milli azlıqların dili: İtaliya, Albaniya
Danışanların ümumi sayı 13 milyondan çox[1]
Reytinq 68[2]
Təsnifatı
Kateqoriya Avrasiya dilləri

Hind-Avropa dilləri

Paleobalkan dilləri
Yunan-frigiya-erməni dilləri
Yunan dilləri
Yazı yunan əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 гре 157
ISO 639-1 el
ISO 639-2 gre (B); ell (T)
ISO 639-3 ell
ISO 639-5 grk
ABS ASCL 2201, 22
IETF grk
Glottolog gree1276
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yunan dili (yun. Ελληνικά — Elliniká) — Yunanıstan və Kiprin rəsmi dili. Yunanıstanda ölkə əhalisinin 99,9%-i, Cənubi Kiprdə isə 82%-i bu dildə danışır. 4000 illik tarixi vardır. Hind-Avropa dil ailəsinin Qreko-Qrabar qoluna aiddir. Müasir dünyada 13 milyondan çox insan yunan dilində danışır.

Başlıca ləhcələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Dimotiki / (Δημοτική)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müasir yunancadır. Kilsə yazışmaları xaric, müasir dövrdə xalqın istifadə etdiyi ləhcədir.

Kathareuousa / (Καθαρεύουσα)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1821-ci ildə müstəqilliyini qazandığı dövrdən 1976-cı ilə kimi dövlətin rəsmi dili bu ləhcədə olmuşdur. 19-cu əsrdə Adamantios Koraisin təşəbbüsü ilə bu ləhcə yaradılıb. Yaradılmasında məqsəd müasir yunancanın qədim yunancaya uyğunlaşdırılması və türkcə sözlərdən dili təmizləmək idi. 1976-cı ildə rəsmi dil kimi bu ləhcənin istifadəsi aradan qaldırılır.

Tsakonika / (Τσακώνικα)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yunancanın Dor ləhcəsinin davamıdır. Yunanıstanın Mora yarımadasında 3000-dən çox insanın ana dilidir.

Pontus ləhcəsi / (Pομέικα; Romika, Ποντιακά; Pondiaka)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Romeika ləhcəsi də deyilir. 19-cu əsrdən bu ləhcə "Qara Dənizə məxsus" ləhcə olaraq "Pontiaka" adlandırılır. 1923-cü il köçündən sonra Türkiyədən Yunanıstana köçürülənlər, əsasən Şimali Yunanıstanda yaşayanlar, Qara dəniz bölgəsində Trabzon, Rizə və s. illərdə yaşayan rumlar bu ləhcədə danışır.

Kalabriya ləhcəsi / (Κατωιταλικά; Kato italika)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İtaliyanın Yunanıstana yaxın Apuliya və Kalabriya bölgələrində danışılır. Qədim dövrlərdə buralarda koloniyalar qurmuş yunanlar tərəfindən danışılır.

Yəhudi yunancası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yevanik (ivritcə: Yevan-Yunan) uzun illər yəhudi yunanlar tərəfindən istifadə olunub. Yazıda ivrit əlifbası ndan istifadə olunub. İndi demək olar ki, bu ləhcədən istifadə edənlər assimilyasiya olunublar. Çox az sayda insan istifadə edir. 1987-ci ildə aparılan araşdırmalara görə 35-i İsraildə olmaqla, dünyada 50 nəfər bu dili bilir.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Ethnologue report for language code: ell". 2010-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-01-28.
  2. ↑ "Languages by number of speakers" (ingilis). SIL International. 2009. 2011-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-08.
 Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Yunan_dili&oldid=7446941"