Jump to content

Kapungawan

Gikan sa Bikol Sentral na Wikipedia, an talingkas na ensiklopedya
Loneliness by Hans Thoma (National Museum sa Warsaw)

An kapungawan iyo an sarong bakong marhay na emosyonal na kasimbagan sa namamansayan na isolation. An kapungawan piglaladawan man bilang sarong sosyal na kulog – an sarong sikolohikal na mekanismo na nagmokotibar sa sarong indibidwal na hidawon an social connections. Parati iyan na asosyado sa namamansayan na kakulangan sa koneksyon asin intimacy. An kapungawan minasuon alagad sa sarong daing-siring sa pagsolo. An pagsolo iyo an simpleng kamugtakan na harayo sa ibang tawo; bako gabos na nakakaekaperyensya nin pagsolo nakakamati nin kapungawan. Bilang sarong subjective emotion, an kapungawan namamatian maski napapalibotan nin mga tawo. Kaya baga, igwa nin pagkakalaen sa pag-ultanan kan pagsolo asin nakakamati nin kapungawan. An kapungawan mapupwedeng mamati sa halipot na panahon (state loneliness) o halawig na panahon (chronic loneliness). Sa maski arin na kaso, mapupwede iyan na magin makuri asin makulog.

An mga kawsa nin kapungawan nagkakalaen. Posibleng an kapungawan sarong resulta kan genetic inheritance,[1] kultural na factors, sarong kakulangan nin makahulogan na pakipagrelasyon,[2] sarong signipikanteng kawàran, sarong labilabing pagkadepende sa mga passive na teknolohiya (urog na an Internet kaidtong ika-21 na siglo),[3] o sarong self-perpetuating mindset.[4] An pagsaligsig nagpapahiling na an kapungawan manonompongan sa gabos na sosyedad, kabali an mga tawo na ikinasal kaiba an iba pang makusog na pakipagrelasyon, asin idtong mga igwa nin matrayumpong mga karera. Kadaklan kan mga tawo na nakakaekaperyensya nin kapungawan sa kadaklan kan saindang buhay, asin an iba nakakamati kaiyan paminsan-minsan. Nagkakalaen an mga epekto kan kapungawan. An transient loneliness (kapungawan na nag-eeksister sa laog kan halipot na panahon) igwa nin kinaaraman sa positibong mga epekto, kabali an sarong pina-urog na focus sa kakusugan nin sarong relasyon.[5][6] An chronic loneliness (kapungawan na nag-eeksister sa sarong signipikanteng halaga nin panahon sa pagkabinuhay nin sarong tawo) iyo an pangkagabsan na igwa nin kinaaraman sa negatibong mga epekto, kabali an pina-urog na obesity, substance use disorder, peligro nin depresyon, cardiovascular disease, peligro nin high blood pressure, asin halangkaw na cholesterol.[7][8][9][10] An chronic loneliness igwa man nin kinaaraman sa peligro nin kagadanan asin pag-isip na maghugot.

  1. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na :2
  2. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Murthy2020
  3. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na :3
  4. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Cacioppo2016
  5. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na :4
  6. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Alberti2019
  7. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na SRoverviewBash2017
  8. Error sa pag-cite: Imbalidong <ref> tatak; mayong teksto na ipinagtao para sa reperensiya na pinagngaranan na Cacioppo, J 2010 p218-227
  9. "Loneliness is strongly linked to depression in older adults in a large, long-term study" (in en). NIHR Evidence. 2021-06-29. doi:10.3310/alert_46882. https://evidence.nihr.ac.uk/alert/loneliness-strongly-linked-depression-older-adults/. 
  10. Lee, Siu Long; Pearce, Eiluned; Ajnakina, Olesya; Johnson, Sonia; Lewis, Glyn; Mann, Farhana; Pitman, Alexandra; Solmi, Francesca; et al. (9 November 2020). "The association between loneliness and depressive symptoms among adults aged 50 years and older: a 12-year population-based cohort study" (in en). The Lancet Psychiatry 8 (1): 48–57. doi:10.1016/S2215-0366(20)30383-7. PMID 33181096.