Перайсці да зместу

Навальніца: Розніца паміж версіямі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўка
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
 
(Не паказана 20 прамежкавых версій 16 удзельнікаў)
Радок 1: Радок 1:
[[File:Wall cloud with lightning - NOAA - rotated.jpg|thumb|220px]]
[[Выява:Lightnings sequence 2 animation.gif|thumb|200px|Навальніца]]

'''Навальні́ца''' — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж [[хмара]]мі альбо паміж хмарай і зямлёй ([[маланка|маланкі]]), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — [[гром]]ам.
'''Навальні́ца''' — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж [[хмара]]мі альбо паміж хмарай і зямлёй ([[маланка|маланкі]]), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — [[гром]]ам.


== Прырода навальніц ==
Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю [[стратыфікацыя|стратыфікацыі]] [[паветра]] пры высокім утрыманні [[Вільготнасць паветра|вільгаці]]. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі [[Вецер|вятрамі]] і [[залева]]й, а часам разам з [[град]]ам. У той самы час навальніца — з'ява адносна нядоўгатэрміновая, кожная навальніца рэдка цягнецца больш за 2 гадзіны. Вылучаюць навальніцы франтальныя і унутрымасавыя.
Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю [[стратыфікацыя атмасферы|стратыфікацыі]] [[паветра]] пры высокім утрыманні [[Вільготнасць паветра|вільгаці]]. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі [[Вецер|вятрамі]] і [[залева]]й, а часам разам з [[град]]ам. У той самы час навальніца — з’ява адносна нядоўгатэрміновая, кожная навальніца рэдка цягнецца больш за 2 гадзіны. Вылучаюць навальніцы франтальныя і унутрымасавыя.


== Геаграфія навальніц ==
== Геаграфія навальніц ==
⚫
[[Выява:Global Lightning Frequency.png|480px|міні|Размеркаванне навальнічных разрадаў па паверхні Зямлі.]]
<div class="thumb tright" style="background-color: #f9f9f9; border: 1px solid #CCCCCC; margin:0.5em;">
{|border="0" width=512px border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" style="font-size: 85%; border: 1px solid #CCCCCC; margin: 0.3em;"
| [[Выява:Global Lightning Frequency.jpg|512px]]
|}
⚫
<div style="border: none; width:512px;"><div class="thumbcaption"><center>''Размеркаванне навальнічных разрадаў па паверхні Зямлі.''</center></div></div></div>
Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на [[Цэнтральная Афрыка|Цэнтральную Афрыку]]. У палярных раёнах [[Арктыка|Арктыкі]] і [[Антарктыка|Антарктыкі]] і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца.
Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на [[Цэнтральная Афрыка|Цэнтральную Афрыку]]. У палярных раёнах [[Арктыка|Арктыкі]] і [[Антарктыка|Антарктыкі]] і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца.


На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах [[Гімалаі|Гімалаяў]] і [[Кардыльеры|Кардыльераў]] [http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm].
На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах [[Гімалаі|Гімалаяў]] і [[Кардыльеры|Кардыльераў]]<ref>[http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm Where Lightning Strikes] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20080317074637/http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast05dec_1.htm |date=17 сакавіка 2008 }}</ref>.

== Меры бяспекі ==
Пры навальніцы рэкамендуецца зачыняць вокны, не карыстацца электрапрыборамі, на вуліцы не шукаць схованку пад дрэвамі або лініямі электраперадачы. У час навальніцы катэгарычна забаронена купацца і лепш адысці далей ад вадаёма. Аўтамабілістам не трэба запраўляць машыну ў час навальніцы, а непагоду лепш перачакаць у салоне.


== Гл. таксама ==
== Гл. таксама ==
* [[Снежная навальніца]]
* [[Снежная навальніца]]
* [[Паланіца]]
* [[Бліскавіца]]
* [[Палярнае ззянне]]
* [[Палярнае ззянне]]
* [[Навальнічная энергетыка]]
* [[Навальнічная энергетыка]]
Радок 22: Радок 23:


{{зноскі}}
{{зноскі}}

== Літаратура ==
* {{Крыніцы/Беларусь: энцыклапедычны даведнік (1995)|Навальні́ца|511}}


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Thunderstorm}}
{{Commons|Category:Thunderstorm}}


{{Шаблон:Надвор’е}}
{{Надвор’е}}
{{Бібліяінфармацыя}}

⚫
[[Катэгорыя:Атмасферныя электрычныя з’явы]]
{{Няма катэгорый}}

⚫
[[Катэгорыя:Атмасферныя электрычныя з'явы]]

{{Link GA|en}}

[[ar:عاصفة رعدية]]
[[be-x-old:Навальніца]]
[[cs:Bouřka]]
[[de:Gewitter]]
[[et:Äike]]
[[el:Καταιγίδα]]
[[en:Thunderstorm]]
[[es:Tormenta eléctrica]]
[[eo:Fulmotondro]]
[[eu:Trumoi-ekaitz]]
[[fr:Orage]]
[[gl:Treboada]]
[[ko:뇌우]]
[[hr:Grmljavinska oluja]]
[[id:Badai petir]]
[[is:Þrumuveður]]
[[it:Temporale]]
[[he:סופת רעמים]]
[[ka:ჭექა-ქუხილი]]
[[kk:Найзағай]]
[[la:Tempestas (meteorologia)]]
[[lv:Negaiss]]
[[lb:Donnerwieder]]
[[lt:Perkūnija]]
[[hu:Zivatar]]
[[ml:തണ്ടർസ്റ്റോം]]
[[ms:Ribut petir]]
[[my:လေမုန်တိုင်း]]
[[nl:Onweer]]
[[ja:雷雨]]
[[no:Tordenvær]]
[[nn:Torevêr]]
[[oc:Auratge]]
[[pl:Burza]]
[[pt:Trovoada]]
[[qu:Tuyur]]
[[ru:Гроза]]
[[sco:Thunnerstorm]]
[[simple:Thunderstorm]]
[[sl:Nevihta]]
[[sr:Олуја са грмљавином]]
[[sh:Grmljavinska oluja]]
[[fi:Ukkonen]]
[[sv:Åska]]
[[tr:Gök gürültülü fırtına]]
[[uk:Гроза]]
[[vi:Dông]]
[[bat-smg:Perkūnėjė]]
[[zh:雷暴]]

Актуальная версія на 13:26, 25 мая 2023

Навальні́ца — складаная атмасферная з'ява, неабходнай часткай якой з'яўляюцца шматразовыя электрычныя зарады паміж хмарамі альбо паміж хмарай і зямлёй (маланкі), якія таксама суправаджаюцца гукавой з'явай — громам.

Прырода навальніц[правіць | правіць зыходнік]

Навальніца звязана з развіццём магутных кублавата-дажджавых воблакаў, што таксама звязана з моцнай хісткасцю стратыфікацыі паветра пры высокім утрыманні вільгаці. З гэткай прычыны навальніца суправаджаецца моцнымі шквалістымі вятрамі і залевай, а часам разам з градам. У той самы час навальніца — з’ява адносна нядоўгатэрміновая, кожная навальніца рэдка цягнецца больш за 2 гадзіны. Вылучаюць навальніцы франтальныя і унутрымасавыя.

Геаграфія навальніц[правіць | правіць зыходнік]

Размеркаванне навальнічных разрадаў па паверхні Зямлі.

Адначасова на Зямлі дзейнічае каля паўтары тысяч навальніц, сярэдняя інтэнсіўнасць разрадаў ацэньваецца як 46 маланак у секунду. Па паверхні планеты навальніцы размяркоўваюцца нераўнамерна. Над акіянам навальніц назіраецца прыблізна ў дзесяць разоў менш, чым над кантынентамі. У трапічнай і субтрапічнай зоне (ад 30° паўночнай шыраты да 30° паўднёвай шыраты) засяроджана каля 78 % усіх маланкавых разрадаў. Максімум навальнічнай актыўнасці прыпадае на Цэнтральную Афрыку. У палярных раёнах Арктыкі і Антарктыкі і над палюсамі навальніц практычна не бывае. Інтэнсіўнасць навальніц ідзе за сонцам: максімум навальніц прыпадае на лета (у сярэдніх шыротах) і дзённыя пасляпаўдзённыя гадзіны. Мінімум зарэгістраваных навальніц прыпадае на час перад узыходам сонца.

На навальніцы ўплываюць таксама геаграфічныя асаблівасці мясцовасці: моцныя навальнічныя цэнтры знаходзяцца ў горных раёнах Гімалаяў і Кардыльераў[1].

Меры бяспекі[правіць | правіць зыходнік]

Пры навальніцы рэкамендуецца зачыняць вокны, не карыстацца электрапрыборамі, на вуліцы не шукаць схованку пад дрэвамі або лініямі электраперадачы. У час навальніцы катэгарычна забаронена купацца і лепш адысці далей ад вадаёма. Аўтамабілістам не трэба запраўляць машыну ў час навальніцы, а непагоду лепш перачакаць у салоне.

Гл. таксама[правіць | правіць зыходнік]

Зноскі

  1. ↑ Where Lightning Strikes Архівавана 17 сакавіка 2008.

Літаратура[правіць | правіць зыходнік]

  • Навальні́ца // Беларусь: энцыклапедычны даведнік / Рэдкал. Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. М. В. Драко, А. М. Хількевіч. — Мн.: БелЭн, 1995. — С. 511. — 800 с. — 5 000 экз. — ISBN 985-11-0026-9.

Спасылкі[правіць | правіць зыходнік]

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Навальніца&oldid=4502699"