Перайсці да зместу

Федэрыка Феліні: Розніца паміж версіямі

Правіць спасылкі
З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
KrBot (размовы | уклад)
Боты
81 020 правак
др параметры шаблона Бібліяінфармацыя перенесены на Викиданные
вікіфікацыя
(Не паказана 70 прамежкавых версій 15 удзельнікаў)
Радок 1: Радок 1:
{{арфаграфія}}
{{Кінематаграфіст
{{Кінематаграфіст
|імя = Федэрыка Феліні
|імя = Федэрыка Феліні
|арыгінал імя = Federico Fellini
|арыгінал імя = {{lang-it|Federico Fellini}}
|выява = Federico Fellini NYWTS 2.jpg
|выява = Federico Fellini NYWTS 2.jpg
|шырыня = 300px
|шырыня = 300px
|апісанне выявы = Федэрыка Феліні (1965)
|апісанне выявы = Федэрыка Феліні (1965)
|імя пры нараджэнні =
|імя пры нараджэнні =
|дата нараджэння = 20.1.1920
|дата нараджэння =
|месца нараджэння = {{Месца нараджэння|Рыміні|у Рыміні}}
|месца нараджэння =
|дата смерці = 31.10.1993
|дата смерці =
|месца смерці = {{Месца смерці|Рым|у Рыме}}
|месца смерці =
|прафесія = {{кінарэжысёр|Італіі|XX стагоддзя}}, {{сцэнарыст|Італіі|XX стагоддзя}}
|прафесія = {{кінарэжысёр|Італіі|XX стагоддзя}}, {{сцэнарыст|Італіі|XX стагоддзя}}
|грамадзянства = {{ITA}}
|грамадзянства = {{ITA}}
Радок 15: Радок 16:
|кірунак =
|кірунак =
|кінастудыя =
|кінастудыя =
|узнагароды = [[Оскар, прэмія|«Оскар»]] (1956, 1957, 1963, 1974, 1993){{Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай}}
|узнагароды = [[Оскар|«Оскар»]] (1956, 1957, 1963, 1974, 1993){{Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай}}
|imdb_id = 0000019
|imdb_id = 0000019
|сайт = http://www.federicofellini.it/
|сайт = http://www.federicofellini.it/
}}
}}
''' Федэры́ка Фелі́ні''' (італ.: Federico Fellini; [[20 студзеня]] [[1920]] — [[31 кастрычніка]] [[1993]]) — выбітны італьянскі [[рэжысёр]].
''' Федэры́ка Фелі́ні''' ({{lang-it|Federico Fellini}}; [[20 студзеня]] [[1920]] — [[31 кастрычніка]] [[1993]]) — італьянскі [[рэжысёр]]. Уладальнік пяці прэмій «[[Оскар]]» і «[[Залатая пальмавая галіна|Залатой пальмавай галіны]]» Канскага кінафестываля.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Федэрыка Феліні нарадзіўся ў сям'і коміваяжора ў [[Рыміні]]. Ужо ў дзяцінстве Феліні любіў уладкоўваць прадстаўленні: вырабляў маскі, размалёўваў лялек, шыў гарнітуры. Вялікае ўражанне на яго зрабіў цырк, які прыехаў на гастролі ў яго горад. Адукацыю Фэдэрыка атрымаў класічную, скончыўшы манастырскую школу ў Фао. У [[1937]] годзе ён пераязджае ў Фларэнцыю, дзе вучыцца на рэпарцёра, падзарабляючы карыкатурыстам у фірме «Феба» свайго прыяцеля Дэмаса Баніні. У [[1938]] годзе Феліні прыязджае ў [[Рым]]. Жыве недалёка ад вакзалу, у мэбляваных пакоях, суседнічаючы з гандлярамі-кітайцамі, злодзеямі і прастытуткамі. За сваю худэчу Федэрыка атрымаў мянушку «Гандзі». У гэты час ён зарабляе на жыццё малюнкамі для газет і часопісаў і піша тэксты для вар'етэ, рэкламы і невялікіх радыёпастановак.


=== Раннія гады ===
З [[1938]] па [[1942]] год Феліні публікуецца ў знакамітым гумарыстычным часопісе «Марк Аўрэлій», вядомым сваім [[антыфашызм]]ам. Каля сямісот яго твораў убачылі свет, перш чым яму прапанавалі пісаць сцэнарыі. 3 1942 у кіно — адзін са сцэнарыстаў фільмаў П. Джэрмі, Р. Раселіні («Рым — адчынены горад») і інш.
Федэрыка Феліні нарадзіўся 20 студзеня 1920 года ў [[Рыміні]]. Яго бацькі, Урбана Феліні (1894—1956) і Іда Барбіяні (1896—1984), пабраліся шлюбам у 1918 годзе ў [[Рым]]е, пасля чаго пераехалі ў Рыміні, дзе бацька пачаў працаваць [[каміваяжор]]ам. У сям’і было яшчэ двое дзяцей: Рыкарда (1921—1991) і Марыя Мадалена (1929—2002).


Федэрыка рос хваравітым дзіцем. У дзяцінстве Феліні любіў ставіць спектаклі: рабіў маскі, размалёўваў лялек, шыў касцюмы. Вельмі ўразіў яго [[цырк]], які прыехаў на гастролі.
Памёр у [[Рым]]е ва ўзросце 73 гадоў ад [[інсульт]]а.


Адукацыю Федэрыка атрымаў класічную, скончыў манастырскую школу ў Фаа. У [[1937]] годзе ён пераехаў ва [[Фларэнцыя|Фларэнцыю]], дзе вучыўся на рэпарцёра, падзарабляў карыкатурыстам у фірме «Феба» свайго прыяцеля Дэмаса Баніні. У [[1938]] годзе Феліні прыехаў у Рым. Жыў недалёка ад вакзала, у мэбляваных пакоях, суседнічаў з гандлярамі-кітайцамі, злодзеямі і прастытуткамі. За сваю худнечу Федэрыка атрымаў мянушку «Гандзі». У гэты час ён зарабляў на жыццё малюнкамі для газет і часопісаў, пісаў тэксты для вар’етэ, рэкламы і невялікіх радыёпастановак.
== Творчасць ==

У першых фільмах («Агні вар'етэ», 1950; «Белы шэйх», 1952; «Мамчыны сынкі», 1953, прыз Міжнароднага кінафестывалю (МКФ) у Венецыі) уплыў неарэалізму з прыкметамі ўласнай манеры. Найб. яна выявілася ў стужках «Дарога» (1954, прыз МКФ у Венецыі, прэмія «Оскар») і «Ночы Кабірыі» (1957, прэмія «Оскар») пра барацьбу дабра і зла, трагізм чалавечага быцця, адзіноту, у якіх адчуваўся часам адчай, але заставалася надзея. У 1959 стварыў фрэску жыцця тагачаснай Італіі «Салодкае жыццё» (1959, гал. прыз МКФ у Канах) — тэма «несапраўднасці» жыцця, бессэнсоўнасць якога выявілася ў калейдаскопе выразных, часам гратэскавых вобразаў. У фільме «Восем з паловай» (1963, галоўны прыз МКФ у Маскве, «Оскар»), аўтабіяграфічным партрэце мастака ў час творчага крызісу, ужывае прыём «свядомасці» героя (характэрны і для стужкі «Джульета і духі», 1965). У канцы 1960 — пач. 1970-х г. Ф. Феліні звяртаўся да гісторыі Італіі: стараж. «Сатырыкон» (паводле Петронія, 1969) і ХХ ст. «Рым» (1972), «Амаркорд» (1974, прэмія «Оскар»). Роздум пра крызіс чалавека і чалавецгва працягваў у фільмах «Казанова Феяіні» (1976) і «Рэпетыцыя аркестра» (1979). Гумар, падчас грубаваты камізм, эмацыянальнасць, жыццярадаснасць, а галоўнае — любоў да чалавека выявіліся ў карцінах 1980-х г. «А карабель плыве...» (1983), «Джынджэр і Фрэд» (1985), «Інтэрв'ю» (1987, галоўны прыз МКФ у Маскве), дзе ў поўнай меры праявіўся яго «фантастычны» рэалізм. Апошні фільм Ф. Феліні — «Голас Месяца» (1990).
У 1938—1942 гадах Феліні публікуецца ў знакамітым гумарыстычным часопісе «Марк Аўрэлій», вядомым сваім [[антыфашызм]]ам. Каля сямісот яго твораў убачылі свет, перш чым яму прапанавалі пісаць сцэнары.

=== Ваенныя гады ===
Каб ухіліцца ад службы ў войску, Федэрыка даводзілася сімуляваць хваробы.

У [[1943]] годзе на адным рымскім радыё гучалі пацешныя перадачы пра жыццё закаханых — Чыка і Паліны, напісаныя Федэрыка Феліні. Неўзабаве яму прапанавалі паказаць гэтыя гісторыі на экране, і Феліні ўзяў на сябе пастаноўку. Адной з выканаўцаў была чароўная [[Джульета Мазіна]]. Яна і стала адзінай жонкай Федэрыка Феліні. Ён зваў яе сваёй галоўнай крыніцай натхнення.

Праз некалькі тыдняў пасля вяселля Джульета зацяжарыла, але з-за выпадковага падзення ў яе здарыўся выкідак. У сакавіку [[1945]] года ў Феліні нарадзіўся сын, які быў названы ў гонар бацькі. Але маленькі Федэрыка быў вельмі слабым і праз два тыдні пасля нараджэння памёр. Больш дзяцей у сям’і Феліні не было.

=== Творчыя гады ===
Калі ў Рым увайшлі саюзныя войскі, Феліні са сваім сябрам гандляваў ў невялікай крамцы шаржамі на пераможцаў. Аднойчы да іх зайшоў [[Раберта Раселіні]]. Ён збіраўся зняць кароткаметражку пра дона Маразіні — рымскага святара, расстралянага немцамі. Феліні пашырыў тэму і разам з [[Серджа Амідэі]] і Раберта Раселіні напісаў сцэнар да фільма «[[Рым, адкрыты горад, фільм, 1945|Рым, адкрыты горад]]». Поспех быў грандыёзны. Фільм паклаў пачатак [[Неарэалізм у кіно|неарэалізму]]. Федэрыка стаў вядомым сцэнарыстам. Феліні напісаў яшчэ некалькі сцэнараў, прыкладам, да фільма Раберта Раселіні «[[Пайза, фільм|Пайза]]». Таксама Феліні здымаецца ў 1948 годзе ў Раселіні ў стужцы «Любоў».

У [[1950]] годзе Федэрыка ставіць свой першы фільм разам з [[Альберта Латуада]] пад назвай «[[Агні вар’етэ]]». Феліні напісаў сцэнар да новага фільма «[[Белы шэйх]]» ([[1952]]), рэжысёрам якога павінен быў стаць [[Мікеланджэла Антаніёні|Антаніёні]], але той адмовіўся здымаць па такім сцэнары. Таму Феліні зняў фільм сам. Поспеху гэты фільм не меў, але наступныя два — «[[Мамчыны сынкі]]» і «[[Любоў у горадзе, фільм|Любоў у горадзе]]» (абодва — [[1953|1953 года]]) былі прынятыя публікай і крытыкамі цяплей. «[[Мамчыны сынкі]]» атрымаў прэмію «Срэбны леў» на [[Венецыянскі кінафестываль|Венецыянскім кінафестывалі]] [[1953]] года і быў намінаваны на прэмію «[[Оскар]]» за найлепшы арыгінальны сцэнар.

==== Дарога ====
{{main|Дарога (фільм, 1954)}}
[[Файл:Federico Fellini.jpg|250px|thumb|left]]
У [[1949]] годзе Федэрыка Феліні напісаў сцэнар да фільма «[[Дарога (фільм, 1954)|Дарога]]», але ніяк не мог знайсці сродкі для здымак. Калі прадзюсар быў знойдзены, Феліні працаваў з канца [[1953]] года да вясны [[1954]] года, большую частку ён здымаў на прыродзе. У галоўных ролях Федэрыка зняў сваю жонку Джульету Мазіну і акцёра [[Энтані Куін]]а. Пасля працы над гэтым фільмам у Федэрыка Феліні здарыўся псіхічны надлом, якi сам рэжысёр пазней назваў «Чарнобыль душы». Фільм атрымаў больш пяцідзесяці ўзнагарод, у ліку якіх «Срэбны леў» на [[Венецыянскі кінафестываль|Венецыянскім кінафестывалі]] і прэмія «[[Оскар]]» [[1957]] года за [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|найлепшы фільм на замежнай мове]]. Дзіўны па сіле і таленавітасці твор італьянскага рэжысёра азначаў адыход ад рэалізму ў бок сімвалічнай прыпавесці; з’яўляецца безумоўным кінематаграфічным шэдэўрам і сёння. Фільм меў камерцыйны поспех, што дазволіла сям’і Феліні купіць добрую кватэру ў Паролі, фешэнэбельным зялёным раёне Рыма.

==== Ночы Кабірыі ====
{{main|Ночы Кабірыі}}

Пасля менш вядомай стужкі «[[Махляры (фільм, 1955)|Махляры]]» ([[1955]]) Феліні стварае яшчэ адзін шэдэўр — «[[Ночы Кабірыі]]» ([[1957]]).

У жаласнай дабрыні і трагічнай даверлівасці гераіні фільма (яе іграла [[Джульета Мазіна]]) Феліні шукаў нейкі містычны сэнс вечнага змагання Дабра і Зла.

==== Салодкае жыццё ====
{{main|Салодкае жыццё}}
Вяршыняй творчасці Федэрыка Феліні стаў фільм [[1960]] года «[[Салодкае жыццё]]».
Філасофская прыпавесць пра італьянскае грамадства, якое перажывае «эканамічны цуд» пасля некалькіх гадоў галечы. Феліні хацеў паказаць, як бестурботнае, пустое, бессэнсоўнае жыццё, у якім пануюць адзінота, адчужэнне, раз’яднанне людзей. Сам Феліні не згаджаўся з тым, як трактавалі назву яго фільма. Рэжысёр меў на ўвазе, што жыццё складаецца з чароўных імгненняў, якія хочацца піць, як салодкае віно. Але многія ўспрынялі фільм як выклік грамадству. Хіба можна аддавацца празмернасцям, калі вакол гэтулькі беднякоў? Але Феліні спрабаваў вытлумачыць, што саладосць жыцця даступная кожнаму, трэба проста ўмець яе распазнаць.

У [[Ватыкан]]е да карціны паставіліся негатыўна, найбольшае абурэнне выклікала сцэна са стрыптызам. Газета ''[[L’Osservatore Romano]]'' пераназвала фільм у «Агіднае жыццё» і змяшчала адзін за адным разгромныя артыкулы, патрабуючы яго забараніць, а кожнага, хто яго паглядзіць, адлучваць ад царквы.

5 лютага 1960 года на прэм’еры ў Капітэль дэ Мілан адзін з гледачоў плюнуў рэжысёру ў твар. Сцвярджаюць, што ў той вечар ён і [[Марчэла Мастраяні|Мастраяні]] ледзь уніклі лінчавання. Героя Марчэла звалі п’яніцай, распуснікам, дармаедам… Нехта прапанаваў фільм спаліць, а Феліні пазбавіць італьянскага грамадзянства. Аднак поспех «Салодкага жыцця» ў дэмакратычных пластоў Італіі і за мяжой прымусіў апанентаў замоўкнуць. Вельмі хутка «Салодкае жыццё» назвалі знакам вялікай эпохі ў італьянскім кіно.

Карціна атрымала «Залатую пальмавую галіну» на [[Канскі кінафестываль|кінафестывалі ў Канах]] і значна ўплыла на кінематаграфістаў свету. У гэтым фільме цудоўную акторскую iгру паказаў [[Марчэла Мастраяні]], пасля чаго ў яго з Федэрыка складаецца на ўсё жыццё сяброўства і супраца.

«Марчэла і я — гэта адно цэлае», — сцвярджаў Феліні.

==== Бакача-70 ====
{{main|Бакача-70}}
У [[1962]] годзе выйшаў фільм адразу чатырох рэжысёраў — «[[Бакача-70]]». Спрабуючы ўзнавіць дух «[[Дэкамерон]]а», кожны рэжысёр зняў навелу, якая з’яўляецца скончаным фільмам у фільме.

==== Восем з паловай ====
{{main|Восем з паловай}}
Наступная, шмат у чым аўтабіяграфічная карціна «[[Восем з паловай]]» ([[1963]]) атрымала мноства прэмій, у тым ліку «[[Оскар]]» за [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|найлепшы фільм на замежнай мове]] і Галоўны прыз на [[Маскоўскі кінафестываль|міжнародным кінафестывалі ў Маскве]], дзякуючы якому Феліні ўпершыню наведаў [[Савецкі Саюз]].

[[Марчэла Мастраяні]], праца якога ў фільме стала неперасягненым шэдэўрам, iграў самога Феліні: яго нуду, турботу, сумневы, сталыя пошукі праўды і жах штодзённасці, «яго адчуванне крызісу жыцця, пустой мішуры балагана і магію творчых ператварэнняў».

==== Джульета і духі ====
{{main|Джульета і духі}}
Фільм «[[Джульета і духі]]» (1965) быў задуманы дзеля [[Джульета Мазіна|Джульеты]] і пра [[Джульета Мазіна|Джульету]]. Феліні выношваў яго вельмі доўга, яшчэ з часоў «[[Дарога (фільм, 1954)|Дарогі]]». Выканаўцы галоўных роляў — [[Марыа Пізу]] і [[Джульета Мазіна|Мазіна]] — сыгралі тонка, пераканаўча, па-майстэрску, аднак фільм не выклікаў захаплення ні ў крытыкаў, ні ў гледача. Фільм прынёс Феліні нямала клопатаў: падатковыя органы звінавацілі яго ў фінансавых парушэннях. Суд пастанавіў, што ён павінен даплаціць у касу дзяржавы 200 тысяч долараў. Нягледзячы на тое, што прысуд быў увачавiдкi несправядлівы, Федэрыка яму падпарадкаваўся і разам з [[Джульета Мазіна|Джульетай]] перабраўся з шыкоўных апартаментаў у сціплую кватэру.

==== Тры крокі ў трызненні ====
{{main|Тры крокі ў трызненні}}

У пачатку 1967 года Феліні апынуўся ў лякарні, прытым ён думаў, што вось-вось памрэ, нагэтулькi моцны быў боль у грудзях. Але гэтым разам абыйшлося. Федэрыка пісаў, што жыццё для яго стала больш важным і каштоўным: «Сустрэча са смерцю мне давяла, як моцна я прывязаны да жыцця».

У 1968 годзе Феліні разам з [[Луі Маль|Луі Малем]] і [[Ражэ Вадзім]]ам экранізуе творы [[Эдгар По|Эдгара Алана По]] «Духі смерці» (ці «[[Тры крокі ў трызненні]]»).

==== Рым ====
{{main|Рым (фільм, 1972)}}

У 1969 годзе з’явілася карціна «[[Сатырыкон (фільм, 1969)|Сатырыкон]]» — грандыёзная містэрыя, якая ўзнавіла на экране магічны свет Рымскай імперыі часоў заняпаду. Праз два гады з’явілася камедыя «[[Блазны (фільм)|Блазны]]»

Федэрыка часта задавалі пытанне, што для яго значыць Рым. Замест адказу ён зняў «[[Рым (фільм, 1972)|Рым]]» (1972). Фільм прасякнуты светлым пачуццём свята, феерыі, чароўнай казкі, у якой пераплеценыя ўласныя ўспаміны рэжысёра, уражанні ад прачытаных кніг і ўбачаных спектакляў, рэпартажна знятыя кадры вуліц і завулкаў Рыма.

==== Амаркорд ====
{{main|Амаркорд (фільм)}}

Наступны фільм Феліні «[[Амаркорд (фільм)|Амаркорд]]» (1973, прэмія «[[Оскар]]») таксама расказваў гісторыі пра горад, але зараз гэта быў Рыміні, горад яго дзяцінства. Сцэнар ён напісаў разам з паэтам [[Таніна Гуэра]]м. У карціне шмат смешных персанажаў і камічных сітуацый. На мясцовым дыялекце Рамані «амаркорд» азначае прыблізна «я ўспамінаю». Гэта і ёсць таемны ключ да творчасці Феліні, які ўжо ўзышоў на вяршыню славы, — патрэба акунуцца ў свет свайго дзяцінства.

Федэрыка падабалася вадзіць машыну. У яго быў выдатны «[[Jaguar|Ягуар]]», потым ён набыў «[[Chevrolet|Шэўрале]]», крыху пазней «[[Alfa Romeo|Альфа-Рамеа]]». Напачатку 1970-х пад колы яго аўтамабіля ледзь не трапіў хлопчык на ровары. На шчасце, юны парушальнік правілаў адкараскаўся лёгкім спалохам, але ўзрушаны Феліні тут жа за бесцань прадаў машыну нямецкаму турысту, а сам з тых часоў за руль больш не сядаў і аддаваў перавагу пешым прагулянкам.

==== Казанова Феліні ====
{{main|Казанова Федэрыка Феліні}}
Яго новы фільм «[[Казанова Федэрыка Феліні]]» (1976) — вольнае пераасэнсаванне мемуараў знакамітага авантурыста XVIII стагоддзя. Фільм выклікаў расчараванне ў часткі крытыкаў і гледачоў, ці з-за незадаволенасці трактоўкай постаці Казановы, ці фантазіяй Феліні. Рэжысёр з неахвотай узяўся за пастаноўку і пазней прызнаваўся, што Казанова выклікае ў яго агіду, а мемуары «знакамітага палюбоўніка» здаюцца тэлефоннай кнігай.

==== Рэпетыцыя аркестра ====
{{main|Рэпетыцыя аркестра}}
Тэлестужку «[[Рэпетыцыя аркестра]]» (1979) Феліні зняў за шаснаццаць дзён. Яшчэ шэсць тыдняў пайшло на мантаж і агучванне. Гэта стужка на рэдкасць простая па сваёй сюжэтнай арганізацыі. Гэты фільм-прыпавесць выклікаў лавіну рэцэнзій і водгукаў у італьянскім друку, прытым кожны тлумачыў яго па-свойму.

=== Познія гады ===
У 1980-х гадах Феліні паставіў чатыры фільмы. У 1980 годзе выйшла драма «[[Горад жанчын (фільм)|Горад жанчын]]» з [[Марчэла Мастраяні|Мастраяні]] ў галоўнай ролі. Вар’яцтва, але шчырае і напоўненае асабістымі перажываннямі, адчуваннямі, выявамі і метафарамі. Тэма сур’ёзная, а знята лёгка, з іроніяй.

Прыпавесць 1983 года «[[А карабель плыве...]]». Узяты гістарычны факт, рэальныя героі, але ўсё сыграна значна ямчэй за простую падзею з гісторыі, дзе замяшаны i чалавечыя адносіны, і палітыка, і адносіны паміж рознымі пластамі грамадства.

«[[Джынджэр і Фрэд]]» (1986) пра італьянскіх танцораў Фрэда (Мастраяні) і Джынджэр ([[Джульета Мазіна|Мазіна]]), якія капіявалі знакамітую на ўвесь свет амерыканскую пару Фрэда Астэра і Джынджэр Роджэрс, а таксама спавядальнае «[[Інтэрв’ю (фільм, 1987)|Інтэрв’ю]]» (1987), у якім [[Марчэла Мастраяні|Мастраяні]] вяртаецца разам з [[Аніта Экберг|Анітай Экберг]] у «[[Салодкае жыццё]]».

У сваёй апошняй карціне «[[Голас Месяца]]» (1990) паводле аповесці [[Эрмана Кавацоні]] рэжысёр прэзентаваў свет з пункту гледжання бяскрыўднага вар’ята, які толькі што выйшаў з псіхлякарні.

=== Смерць ===
[[Файл:Federico Fellini parco Rimini.jpg|міні|Паказальнік у парка імя Федэрыка Феліні ў Рыміні]]
У сакавіку 1993 года рэжысёр атрымаў ганаровага «Оскара» за ўнёсак у кінамастацтва. 30 кастрычніка Федэрыка і Джульета Мазіна збіраліся адсвяткаваць у коле сяброў залатое вяселле, аднак 15 кастрычніка Феліні шпіталізавалі з інсультам. 31 кастрычніка, праз 50 гадоў і адзін дзень пасля вяселля з Джульетай, Феліні сканаў.

Калі Італія хавала вядомага рэжысёра, рух у Рыме быў спынены. Шматтысячны натоўп выпраўляў жалобны картэж апладысментамі па дарогах Італіі — ад Рыма да фамільнага склепа сям’і Феліні ў маленькім прыморскім мястэчку Рыміні (дзе майстар і нарадзіўся).

Джульета Мазіна, хворая на рак лёгкіх, перажыла мужа на пяць месяцаў. Перад смерцю 23 сакавіка 1994 года яна выказала жаданне быць пахаванай з фатаграфіяй Федэрыка ў руцэ.


== Ушанаванне памяці ==
== Ушанаванне памяці ==
* Астэроід [[(5150) Феліні]]
Аэрапорт у Рыміні названы ў яго гонар.
* Аэрапорт у Рыміні названы ў яго гонар.


== Фільмаграфія ==
== Гл. таксама ==


{{У фільме верх}}
* [[Горад жанчын, фільм|Горад жанчын]]
{{У фільме|1950|[[Агні вар’етэ]]|Luci del Varieta|рэжысёр (супольна з [[Альберта Латуада]]й), сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1952|[[Белы шэйх]]|Lo Sceicco Bianco|рэжысёр|lang=it}}
{{У фільме|1953|[[Мамчыны сынкі]]|I Vitelloni|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1954|[[Дарога (фільм, 1954)|Дарога]]|La Strada|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1955|[[Махляры (фільм, 1955)|Махляры]]|Il bidone|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1957|[[Ночы Кабірыі]]|Le notti di Cabiria|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1960|[[Салодкае жыццё]]|La Dolce Vita|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1963|[[Восем з паловай]]|8½|рэжысёр|lang=it}}
{{У фільме|1965|[[Джульета і духі]]|Giulietta degli Spiriti|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У дакументальным фільме|1969|[[Дзённік рэжысёра]]|Block-notes di un regista|рэжысёр, сцэнарыст, камеа|lang=it}}
{{У фільме|1969|[[Сатырыкон (фільм, 1969)|Сатырыкон]]|Fellini — Satyricon|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У тэлефільме|1970|[[Чао, Федэрыка!]]|Ciao Federico!|lang=fr|камеа (фільм Гідэона Бахмана ({{lang-de|Gideon Bachmann}}) пра здымкі «[[Сатырыкон (фільм, 1969)|Сатырыкона]]»)}}
{{У тэлефільме|1970|[[Блазны (фільм)|Блазны]]|I Clowns|рэжысёр, сцэнарыст, галоўная роля|lang=it}}
{{У фільме|1972|[[Рым (фільм, 1972)|Рым]]|Fellini Roma|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1973|[[Амаркорд (фільм)|Амаркорд]]|Amarcord|рэжысёр|lang=it}}
{{У фільме|1976|[[Казанова Федэрыка Феліні]]|Il Casanova di Federico Fellini|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1978|[[Рэпетыцыя аркестра (фільм, 1978)|Рэпетыцыя аркестра]]|Prova d’Orchestra|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1980|[[Горад жанчын (фільм)|Горад жанчын]]|La Citta' delle Donne|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1983|[[А карабель плыве...]]|E la Nave Va|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме|1986|[[Джынджэр і Фрэд]]|Ginger e Fred|рэжысёр, сцэнарыст|lang=it}}
{{У фільме ніз}}

'''Эпізоды ў кінаальманахах '''
* [[1953 год у гісторыі кіно|1953]] — [[Любоў у горадзе, фільм|Любоў у горадзе]] / ''L’Amore in Citta'' (эпізод «Шлюбнае агенцтва» / ''«Agenzia matrimoniale»'')
* [[1962 год у гісторыі кіно|1962]] — [[Бакача-70]] / ''Boccaccio '70'' (эпізод «Спакушэнне доктара Антоніа» / ''«Le Tentazioni Del Dottor Antonio»'')
* [[1968 год у гісторыі кіно|1968]] — [[Тры крокі ў трызненні]] / ''Histoires Extraordinaires'' (эпізод «Тобі Даміт» / ''«Toby Dammit»'')

== Прызы і прэміі ==
* [[1957 год у гісторыі кіно|1957]] — [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове]] («Дарога»)
* [[1958 год у гісторыі кіно|1958]] — [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове]] («Ночы Кабірыі»)
* [[1960 год у гісторыі кіно|1960]] — «[[Залатая пальмавая галіна]]» Канскага кінафэсту за фільм «Салодкае жыццё»
* [[1963 год у гісторыі кіно|1963]] — Галоўны прыз [[Маскоўскі кінафестываль|Маскоўскага кінафестывалю]] за фільм «Восем з паловай»
* [[1964 год у гісторыі кіно|1964]] — [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове]] («Восем з паловай»)
* [[1966 год у гісторыі кіно|1966]] — Прэмія «[[Залаты глобус|Залаты Глобус]]» за фільм «Джульета і духі»
* [[1976 год у гісторыі кіно|1976]] — [[Прэмія «Оскар» за найлепшы міжнародны поўнаметражны фільм|Прэмія «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове]] («Амаркорд»)
* [[1977 год у гісторыі кіно|1977]] — [[Оскар]] за найлепшы дызайн касцюмаў у фільме «Казанова»
* [[1978 год у гісторыі кіно|1978]] — Прэмія [[BAFTA]] за фільм «Казанова»
* [[1985 год у гісторыі кіно|1985]] — Ганаровы залаты леў [[Венецыянскі кінафестываль|Венецыянскага кінафестывалю]] за ўнёсак у кінамастацтва
* [[1987 год у гісторыі кіно|1987]] — Залаты прыз [[Маскоўскі кінафестываль|Маскоўскага кінафестывалю]] за фільм «[[Інтэрв’ю (фільм, 1987)|Інтэрв’ю]]»
* 1990 — [[Імператарская прэмія]] (Японія)
* [[1993 год у гісторыі кіно|1993]] — Ганаровы [[Оскар]] «За ўнёсак у кінамастацтва»

{{зноскі}}

== Літаратура ==

* {{кніга|аўтар = [[Таццяна Ізраілеўна Бачэліс|Бачелис Т.]]|частка = |загаловак = Феллини|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Москва |выдавецтва = [[Наука, выдавецтва|Наука]] |год = 1972 |том = |старонкі = |старонак = 384|серыя = |isbn = |тыраж = }}
* {{кніга|аўтар = Федерико Феллини|частка = |загаловак = Делать фильм|арыгінал = |спасылка = |адказны = Пер. с ит. и коммент. [[Фрыдэнга Міхайлаўна Двін|Ф. М. Двин]] |выданне = |месца = Москва |выдавецтва = [[Искусство, выдавецтва|Искусство]] |год = 1984 |том = |старонкі = |старонак = 287|серыя = |isbn = |тыраж = }}
* {{кніга|аўтар = Федерико Феллини|частка = |загаловак = Феллини о Феллини : статьи, нтервью, воспоминания, сценарии: [[Восем з паловай, фільм|«8/1/2»]], [[Рым, фільм|«Рим»]], [[Джынджэр і Фрэд, фільм|«Джинджер и Фред»]]|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = Москва |выдавецтва = [[Радуга (издательство)|Радуга]] |год = 1984 |том = |старонкі = |старонак = 487|серыя = |isbn = ISBN 5-05-002304-1|тыраж = }}
* {{кніга|аўтар = Федерико Феллини, [[Шарлота Чэндлер|Шарлотта Чэндлер]]|частка = |загаловак = Мой трюк — режиссура|арыгінал = |спасылка = http://zmiersk.ru/fellini-federiko/moj-trjukrezhissura.html|адказны = |выданне = |месца = |выдавецтва = [[Радуга (издательство)|Радуга]]|год = |том = |старонкі = |старонак = |серыя = |isbn = |тыраж = |archiveurl = https://web.archive.org/web/20120105143046/http://www.zmiersk.ru/fellini-federiko/moj-trjukrezhissura.html|archivedate = 5 студзеня 2012}}
* {{кніга|аўтар = Костанцо Костантини|частка = |загаловак = Феллини|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = |выдавецтва = Молодая гвардия |год = 2009 |том = |старонкі = |старонак = 271|серыя = ЖЗЛ |isbn = 978-5-235-03156-2|тыраж = 3000}}


== Спасылкі ==
== Спасылкі ==
* {{imdb|0000019}}
* {{imdb|0000019}}
* [http://www.federicofellini.it/ Фонд Феліні] Афіцыйны сайт Фонду Федэрыка Феліні{{ref-it}}
* [http://www.federicofellini.it/ Фонд Феліні] Афіцыйны сайт Фонду Федэрыка Феліні{{ref-it}}
* [http://www.film.ru/afisha/person.asp?name=%D4%E5%E4%E5%F0%E8%EA%EE+%D4%E5%EB%EB%E8%ED%E8 Федерико Феллини] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20070206014740/http://www.film.ru/afisha/person.asp?name=%D4%E5%E4%E5%F0%E8%EA%EE+%D4%E5%EB%EB%E8%ED%E8 |date=6 лютага 2007 }} на сайте [[film.ru]]
* [http://oldcinema.110mb.com/fel1.htm Федерико Феллини — Биография, фильмография на Oldcinema] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20090429215954/http://oldcinema.110mb.com/fel1.htm |date=29 красавіка 2009 }}
* [http://inoekino.ru/author.php?id=6005 Фильмы Федерико Феллини на сайте InoeKino.ru]
* [http://www.cinematheque.ru/post/142174 Интервью с Феллини]
* [http://artpages.org.ua/palitra/pornokarikaturi-federiko-fellini.html Карикатуры Феллини] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20141108082918/http://artpages.org.ua/palitra/pornokarikaturi-federiko-fellini.html |date=8 лістапада 2014 }}
* [http://www.goodcinema.ru/?q=node/1980 Фотогалерея Федерико Феллини и Джульетты Мазины] {{Архівавана|url=https://web.archive.org/web/20101018200237/http://goodcinema.ru/?q=node%2F1980 |date=18 кастрычніка 2010 }}
* {{YouTube|1Xs5kbd6gtE|Феллини на церемонии награждения}}
* [http://www.federico-fellini.ru Сайт о Федерико Феллини]
* {{cite web|url=http://www.rg.ru/2013/09/06/fellini-site.html|title=Фильм о Феллини прошел в полупустом зале|author=[[Валерый Сямёнавіч Кічын|Валерий Кичин]]|date=6 сентября 2013|work=|publisher=Российская газета|accessdate=2013-09-03|lang=}}


{{Прэмія еўрапейскай кінаакадэміі за прыжыццёвыя дасягненні}}
{{Фільмы Федэрыка Феліні}}
{{Бібліяінфармацыя}}


[[Катэгорыя:Фільмы Федэрыка Феліні]]
{{DEFAULTSORT:Феліні Федэрыка}}
[[Катэгорыя:Лаўрэаты Імператарскай прэміі Японіі]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты Імператарскай прэміі Японіі]]
[[Катэгорыя:Памерлі ад інсульту]]
[[Катэгорыя:Памерлі ад інсульту]]
Радок 50: Радок 211:
[[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі BAFTA]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты прэміі BAFTA]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты ганаровай прэміі «Оскар»]]
[[Катэгорыя:Лаўрэаты ганаровай прэміі «Оскар»]]
[[Катэгорыя:Вікіпедыя:Істотныя артыкулы]]
{{DEFAULTSORT:Феліні Федэрыка}}

{{Бібліяінфармацыя}}

Версія ад 16:43, 14 сакавіка 2024

Федэрыка Феліні
італ.: Federico Fellini
Федэрыка Феліні (1965)
Дата нараджэння 20 студзеня 1920(1920-01-20)[1][2][…]
Месца нараджэння
Дата смерці 31 кастрычніка 1993(1993-10-31)[2][4][…] (73 гады)
Месца смерці
Месца пахавання
Грамадзянства Сцяг Італіі Італія
Жонка Джульета Мазіна
Адукацыя
Прафесія кінарэжысёр, сцэнарыст
Кар’ера 1945—1992
Узнагароды
«Оскар» (1956, 1957, 1963, 1974, 1993)
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
Вялікі крыж ордэна За заслугі перад Італьянскай Рэспублікай
IMDb 0000019
federicofellini.it
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы

Федэры́ка Фелі́ні (італ.: Federico Fellini; 20 студзеня 1920 — 31 кастрычніка 1993) — італьянскі рэжысёр. Уладальнік пяці прэмій «Оскар» і «Залатой пальмавай галіны» Канскага кінафестываля.

Біяграфія

Раннія гады

Федэрыка Феліні нарадзіўся 20 студзеня 1920 года ў Рыміні. Яго бацькі, Урбана Феліні (1894—1956) і Іда Барбіяні (1896—1984), пабраліся шлюбам у 1918 годзе ў Рыме, пасля чаго пераехалі ў Рыміні, дзе бацька пачаў працаваць каміваяжорам. У сям’і было яшчэ двое дзяцей: Рыкарда (1921—1991) і Марыя Мадалена (1929—2002).

Федэрыка рос хваравітым дзіцем. У дзяцінстве Феліні любіў ставіць спектаклі: рабіў маскі, размалёўваў лялек, шыў касцюмы. Вельмі ўразіў яго цырк, які прыехаў на гастролі.

Адукацыю Федэрыка атрымаў класічную, скончыў манастырскую школу ў Фаа. У 1937 годзе ён пераехаў ва Фларэнцыю, дзе вучыўся на рэпарцёра, падзарабляў карыкатурыстам у фірме «Феба» свайго прыяцеля Дэмаса Баніні. У 1938 годзе Феліні прыехаў у Рым. Жыў недалёка ад вакзала, у мэбляваных пакоях, суседнічаў з гандлярамі-кітайцамі, злодзеямі і прастытуткамі. За сваю худнечу Федэрыка атрымаў мянушку «Гандзі». У гэты час ён зарабляў на жыццё малюнкамі для газет і часопісаў, пісаў тэксты для вар’етэ, рэкламы і невялікіх радыёпастановак.

У 1938—1942 гадах Феліні публікуецца ў знакамітым гумарыстычным часопісе «Марк Аўрэлій», вядомым сваім антыфашызмам. Каля сямісот яго твораў убачылі свет, перш чым яму прапанавалі пісаць сцэнары.

Ваенныя гады

Каб ухіліцца ад службы ў войску, Федэрыка даводзілася сімуляваць хваробы.

У 1943 годзе на адным рымскім радыё гучалі пацешныя перадачы пра жыццё закаханых — Чыка і Паліны, напісаныя Федэрыка Феліні. Неўзабаве яму прапанавалі паказаць гэтыя гісторыі на экране, і Феліні ўзяў на сябе пастаноўку. Адной з выканаўцаў была чароўная Джульета Мазіна. Яна і стала адзінай жонкай Федэрыка Феліні. Ён зваў яе сваёй галоўнай крыніцай натхнення.

Праз некалькі тыдняў пасля вяселля Джульета зацяжарыла, але з-за выпадковага падзення ў яе здарыўся выкідак. У сакавіку 1945 года ў Феліні нарадзіўся сын, які быў названы ў гонар бацькі. Але маленькі Федэрыка быў вельмі слабым і праз два тыдні пасля нараджэння памёр. Больш дзяцей у сям’і Феліні не было.

Творчыя гады

Калі ў Рым увайшлі саюзныя войскі, Феліні са сваім сябрам гандляваў ў невялікай крамцы шаржамі на пераможцаў. Аднойчы да іх зайшоў Раберта Раселіні. Ён збіраўся зняць кароткаметражку пра дона Маразіні — рымскага святара, расстралянага немцамі. Феліні пашырыў тэму і разам з Серджа Амідэі і Раберта Раселіні напісаў сцэнар да фільма «Рым, адкрыты горад». Поспех быў грандыёзны. Фільм паклаў пачатак неарэалізму. Федэрыка стаў вядомым сцэнарыстам. Феліні напісаў яшчэ некалькі сцэнараў, прыкладам, да фільма Раберта Раселіні «Пайза». Таксама Феліні здымаецца ў 1948 годзе ў Раселіні ў стужцы «Любоў».

У 1950 годзе Федэрыка ставіць свой першы фільм разам з Альберта Латуада пад назвай «Агні вар’етэ». Феліні напісаў сцэнар да новага фільма «Белы шэйх» (1952), рэжысёрам якога павінен быў стаць Антаніёні, але той адмовіўся здымаць па такім сцэнары. Таму Феліні зняў фільм сам. Поспеху гэты фільм не меў, але наступныя два — «Мамчыны сынкі» і «Любоў у горадзе» (абодва — 1953 года) былі прынятыя публікай і крытыкамі цяплей. «Мамчыны сынкі» атрымаў прэмію «Срэбны леў» на Венецыянскім кінафестывалі 1953 года і быў намінаваны на прэмію «Оскар» за найлепшы арыгінальны сцэнар.

Дарога

Асноўны артыкул: Дарога (фільм, 1954)

У 1949 годзе Федэрыка Феліні напісаў сцэнар да фільма «Дарога», але ніяк не мог знайсці сродкі для здымак. Калі прадзюсар быў знойдзены, Феліні працаваў з канца 1953 года да вясны 1954 года, большую частку ён здымаў на прыродзе. У галоўных ролях Федэрыка зняў сваю жонку Джульету Мазіну і акцёра Энтані Куіна. Пасля працы над гэтым фільмам у Федэрыка Феліні здарыўся псіхічны надлом, якi сам рэжысёр пазней назваў «Чарнобыль душы». Фільм атрымаў больш пяцідзесяці ўзнагарод, у ліку якіх «Срэбны леў» на Венецыянскім кінафестывалі і прэмія «Оскар» 1957 года за найлепшы фільм на замежнай мове. Дзіўны па сіле і таленавітасці твор італьянскага рэжысёра азначаў адыход ад рэалізму ў бок сімвалічнай прыпавесці; з’яўляецца безумоўным кінематаграфічным шэдэўрам і сёння. Фільм меў камерцыйны поспех, што дазволіла сям’і Феліні купіць добрую кватэру ў Паролі, фешэнэбельным зялёным раёне Рыма.

Ночы Кабірыі

Асноўны артыкул: Ночы Кабірыі

Пасля менш вядомай стужкі «Махляры» (1955) Феліні стварае яшчэ адзін шэдэўр — «Ночы Кабірыі» (1957).

У жаласнай дабрыні і трагічнай даверлівасці гераіні фільма (яе іграла Джульета Мазіна) Феліні шукаў нейкі містычны сэнс вечнага змагання Дабра і Зла.

Салодкае жыццё

Асноўны артыкул: Салодкае жыццё

Вяршыняй творчасці Федэрыка Феліні стаў фільм 1960 года «Салодкае жыццё». Філасофская прыпавесць пра італьянскае грамадства, якое перажывае «эканамічны цуд» пасля некалькіх гадоў галечы. Феліні хацеў паказаць, як бестурботнае, пустое, бессэнсоўнае жыццё, у якім пануюць адзінота, адчужэнне, раз’яднанне людзей. Сам Феліні не згаджаўся з тым, як трактавалі назву яго фільма. Рэжысёр меў на ўвазе, што жыццё складаецца з чароўных імгненняў, якія хочацца піць, як салодкае віно. Але многія ўспрынялі фільм як выклік грамадству. Хіба можна аддавацца празмернасцям, калі вакол гэтулькі беднякоў? Але Феліні спрабаваў вытлумачыць, што саладосць жыцця даступная кожнаму, трэба проста ўмець яе распазнаць.

У Ватыкане да карціны паставіліся негатыўна, найбольшае абурэнне выклікала сцэна са стрыптызам. Газета L’Osservatore Romano пераназвала фільм у «Агіднае жыццё» і змяшчала адзін за адным разгромныя артыкулы, патрабуючы яго забараніць, а кожнага, хто яго паглядзіць, адлучваць ад царквы.

5 лютага 1960 года на прэм’еры ў Капітэль дэ Мілан адзін з гледачоў плюнуў рэжысёру ў твар. Сцвярджаюць, што ў той вечар ён і Мастраяні ледзь уніклі лінчавання. Героя Марчэла звалі п’яніцай, распуснікам, дармаедам… Нехта прапанаваў фільм спаліць, а Феліні пазбавіць італьянскага грамадзянства. Аднак поспех «Салодкага жыцця» ў дэмакратычных пластоў Італіі і за мяжой прымусіў апанентаў замоўкнуць. Вельмі хутка «Салодкае жыццё» назвалі знакам вялікай эпохі ў італьянскім кіно.

Карціна атрымала «Залатую пальмавую галіну» на кінафестывалі ў Канах і значна ўплыла на кінематаграфістаў свету. У гэтым фільме цудоўную акторскую iгру паказаў Марчэла Мастраяні, пасля чаго ў яго з Федэрыка складаецца на ўсё жыццё сяброўства і супраца.

«Марчэла і я — гэта адно цэлае», — сцвярджаў Феліні.

Бакача-70

Асноўны артыкул: Бакача-70

У 1962 годзе выйшаў фільм адразу чатырох рэжысёраў — «Бакача-70». Спрабуючы ўзнавіць дух «Дэкамерона», кожны рэжысёр зняў навелу, якая з’яўляецца скончаным фільмам у фільме.

Восем з паловай

Асноўны артыкул: Восем з паловай

Наступная, шмат у чым аўтабіяграфічная карціна «Восем з паловай» (1963) атрымала мноства прэмій, у тым ліку «Оскар» за найлепшы фільм на замежнай мове і Галоўны прыз на міжнародным кінафестывалі ў Маскве, дзякуючы якому Феліні ўпершыню наведаў Савецкі Саюз.

Марчэла Мастраяні, праца якога ў фільме стала неперасягненым шэдэўрам, iграў самога Феліні: яго нуду, турботу, сумневы, сталыя пошукі праўды і жах штодзённасці, «яго адчуванне крызісу жыцця, пустой мішуры балагана і магію творчых ператварэнняў».

Джульета і духі

Асноўны артыкул: Джульета і духі

Фільм «Джульета і духі» (1965) быў задуманы дзеля Джульеты і пра Джульету. Феліні выношваў яго вельмі доўга, яшчэ з часоў «Дарогі». Выканаўцы галоўных роляў — Марыа Пізу і Мазіна — сыгралі тонка, пераканаўча, па-майстэрску, аднак фільм не выклікаў захаплення ні ў крытыкаў, ні ў гледача. Фільм прынёс Феліні нямала клопатаў: падатковыя органы звінавацілі яго ў фінансавых парушэннях. Суд пастанавіў, што ён павінен даплаціць у касу дзяржавы 200 тысяч долараў. Нягледзячы на тое, што прысуд быў увачавiдкi несправядлівы, Федэрыка яму падпарадкаваўся і разам з Джульетай перабраўся з шыкоўных апартаментаў у сціплую кватэру.

Тры крокі ў трызненні

Асноўны артыкул: Тры крокі ў трызненні

У пачатку 1967 года Феліні апынуўся ў лякарні, прытым ён думаў, што вось-вось памрэ, нагэтулькi моцны быў боль у грудзях. Але гэтым разам абыйшлося. Федэрыка пісаў, што жыццё для яго стала больш важным і каштоўным: «Сустрэча са смерцю мне давяла, як моцна я прывязаны да жыцця».

У 1968 годзе Феліні разам з Луі Малем і Ражэ Вадзімам экранізуе творы Эдгара Алана По «Духі смерці» (ці «Тры крокі ў трызненні»).

Рым

Асноўны артыкул: Рым (фільм, 1972)

У 1969 годзе з’явілася карціна «Сатырыкон» — грандыёзная містэрыя, якая ўзнавіла на экране магічны свет Рымскай імперыі часоў заняпаду. Праз два гады з’явілася камедыя «Блазны»

Федэрыка часта задавалі пытанне, што для яго значыць Рым. Замест адказу ён зняў «Рым» (1972). Фільм прасякнуты светлым пачуццём свята, феерыі, чароўнай казкі, у якой пераплеценыя ўласныя ўспаміны рэжысёра, уражанні ад прачытаных кніг і ўбачаных спектакляў, рэпартажна знятыя кадры вуліц і завулкаў Рыма.

Амаркорд

Асноўны артыкул: Амаркорд (фільм)

Наступны фільм Феліні «Амаркорд» (1973, прэмія «Оскар») таксама расказваў гісторыі пра горад, але зараз гэта быў Рыміні, горад яго дзяцінства. Сцэнар ён напісаў разам з паэтам Таніна Гуэрам. У карціне шмат смешных персанажаў і камічных сітуацый. На мясцовым дыялекце Рамані «амаркорд» азначае прыблізна «я ўспамінаю». Гэта і ёсць таемны ключ да творчасці Феліні, які ўжо ўзышоў на вяршыню славы, — патрэба акунуцца ў свет свайго дзяцінства.

Федэрыка падабалася вадзіць машыну. У яго быў выдатны «Ягуар», потым ён набыў «Шэўрале», крыху пазней «Альфа-Рамеа». Напачатку 1970-х пад колы яго аўтамабіля ледзь не трапіў хлопчык на ровары. На шчасце, юны парушальнік правілаў адкараскаўся лёгкім спалохам, але ўзрушаны Феліні тут жа за бесцань прадаў машыну нямецкаму турысту, а сам з тых часоў за руль больш не сядаў і аддаваў перавагу пешым прагулянкам.

Казанова Феліні

Асноўны артыкул: Казанова Федэрыка Феліні

Яго новы фільм «Казанова Федэрыка Феліні» (1976) — вольнае пераасэнсаванне мемуараў знакамітага авантурыста XVIII стагоддзя. Фільм выклікаў расчараванне ў часткі крытыкаў і гледачоў, ці з-за незадаволенасці трактоўкай постаці Казановы, ці фантазіяй Феліні. Рэжысёр з неахвотай узяўся за пастаноўку і пазней прызнаваўся, што Казанова выклікае ў яго агіду, а мемуары «знакамітага палюбоўніка» здаюцца тэлефоннай кнігай.

Рэпетыцыя аркестра

Асноўны артыкул: Рэпетыцыя аркестра

Тэлестужку «Рэпетыцыя аркестра» (1979) Феліні зняў за шаснаццаць дзён. Яшчэ шэсць тыдняў пайшло на мантаж і агучванне. Гэта стужка на рэдкасць простая па сваёй сюжэтнай арганізацыі. Гэты фільм-прыпавесць выклікаў лавіну рэцэнзій і водгукаў у італьянскім друку, прытым кожны тлумачыў яго па-свойму.

Познія гады

У 1980-х гадах Феліні паставіў чатыры фільмы. У 1980 годзе выйшла драма «Горад жанчын» з Мастраяні ў галоўнай ролі. Вар’яцтва, але шчырае і напоўненае асабістымі перажываннямі, адчуваннямі, выявамі і метафарамі. Тэма сур’ёзная, а знята лёгка, з іроніяй.

Прыпавесць 1983 года «А карабель плыве...». Узяты гістарычны факт, рэальныя героі, але ўсё сыграна значна ямчэй за простую падзею з гісторыі, дзе замяшаны i чалавечыя адносіны, і палітыка, і адносіны паміж рознымі пластамі грамадства.

«Джынджэр і Фрэд» (1986) пра італьянскіх танцораў Фрэда (Мастраяні) і Джынджэр (Мазіна), якія капіявалі знакамітую на ўвесь свет амерыканскую пару Фрэда Астэра і Джынджэр Роджэрс, а таксама спавядальнае «Інтэрв’ю» (1987), у якім Мастраяні вяртаецца разам з Анітай Экберг у «Салодкае жыццё».

У сваёй апошняй карціне «Голас Месяца» (1990) паводле аповесці Эрмана Кавацоні рэжысёр прэзентаваў свет з пункту гледжання бяскрыўднага вар’ята, які толькі што выйшаў з псіхлякарні.

Смерць

Паказальнік у парка імя Федэрыка Феліні ў Рыміні

У сакавіку 1993 года рэжысёр атрымаў ганаровага «Оскара» за ўнёсак у кінамастацтва. 30 кастрычніка Федэрыка і Джульета Мазіна збіраліся адсвяткаваць у коле сяброў залатое вяселле, аднак 15 кастрычніка Феліні шпіталізавалі з інсультам. 31 кастрычніка, праз 50 гадоў і адзін дзень пасля вяселля з Джульетай, Феліні сканаў.

Калі Італія хавала вядомага рэжысёра, рух у Рыме быў спынены. Шматтысячны натоўп выпраўляў жалобны картэж апладысментамі па дарогах Італіі — ад Рыма да фамільнага склепа сям’і Феліні ў маленькім прыморскім мястэчку Рыміні (дзе майстар і нарадзіўся).

Джульета Мазіна, хворая на рак лёгкіх, перажыла мужа на пяць месяцаў. Перад смерцю 23 сакавіка 1994 года яна выказала жаданне быць пахаванай з фатаграфіяй Федэрыка ў руцэ.

Ушанаванне памяці

  • Астэроід (5150) Феліні
  • Аэрапорт у Рыміні названы ў яго гонар.

Фільмаграфія

Год Беларуская назва Арыгінальная назва Роля
1950
 ф Агні вар’етэ Luci del Varieta рэжысёр (супольна з Альберта Латуадай), сцэнарыст
1952
 ф Белы шэйх Lo Sceicco Bianco рэжысёр
1953
 ф Мамчыны сынкі I Vitelloni рэжысёр, сцэнарыст
1954
 ф Дарога La Strada рэжысёр, сцэнарыст
1955
 ф Махляры Il bidone рэжысёр, сцэнарыст
1957
 ф Ночы Кабірыі Le notti di Cabiria рэжысёр, сцэнарыст
1960
 ф Салодкае жыццё La Dolce Vita рэжысёр, сцэнарыст
1963
 ф Восем з паловай 8½ рэжысёр
1965
 ф Джульета і духі Giulietta degli Spiriti рэжысёр, сцэнарыст
1969
 дак Дзённік рэжысёра Block-notes di un regista рэжысёр, сцэнарыст, камеа
1969
 ф Сатырыкон Fellini — Satyricon рэжысёр, сцэнарыст
1970
 тф Чао, Федэрыка! Ciao Federico! камеа (фільм Гідэона Бахмана (ням.: Gideon Bachmann) пра здымкі «Сатырыкона»)
1970
 тф Блазны I Clowns рэжысёр, сцэнарыст, галоўная роля
1972
 ф Рым Fellini Roma рэжысёр, сцэнарыст
1973
 ф Амаркорд Amarcord рэжысёр
1976
 ф Казанова Федэрыка Феліні Il Casanova di Federico Fellini рэжысёр, сцэнарыст
1978
 ф Рэпетыцыя аркестра Prova d’Orchestra рэжысёр, сцэнарыст
1980
 ф Горад жанчын La Citta' delle Donne рэжысёр, сцэнарыст
1983
 ф А карабель плыве... E la Nave Va рэжысёр, сцэнарыст
1986
 ф Джынджэр і Фрэд Ginger e Fred рэжысёр, сцэнарыст

Эпізоды ў кінаальманахах

Прызы і прэміі

Зноскі

  1. ↑ а б Феллини Федерико // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.
  2. ↑ а б Federico Fellini
  3. ↑ а б Archivio Storico Ricordi — 1808. Праверана 3 снежня 2020.
  4. ↑ Federico Fellini // Internet Broadway Database — 2000. Праверана 9 кастрычніка 2017.
  5. ↑ https://riminiturismo.it/visitatori/scopri-il-territorio/arte-e-cultura/monumenti-alla-memoria/cimitero-monumentale-di-rimini
  6. ↑ https://bbcc.regione.emilia-romagna.it/pater/loadcard.do?id_card=152363

Літаратура

Спасылкі

Узята з "https://be.wikipedia.org/w/index.php?title=Федэрыка_Феліні&oldid=4693628"