Перайсці да зместу

Лейтматыў

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі

Лейтматыў (ням.: Leitmotiv — «галоўны, вядучы матыў»), у музыцы — характэрная тэма або музычны абарот, якія абмалёўваюць які-небудзь персанаж оперы, балета, праграмнай п'есы, яго асобныя рысы або пэўную драматычную сітуацыю і гучаць пры згадванні аб іх, пры з'яўленні персанажа або пры паўторы драматычнай сітуацыі ў розных частках твора. Першым пачаў актыўна выкарыстоўваць лейтматывы ў сваіх операх Рыхард Вагнер.

Сам Рыхард Вагнер ніколі не выкарыстоўваў такога абазначэння як лейтматыў. Тэрмін у 1871 годзе ўвёў нямецкі музыказнаўца і вакальны педагог Фрыдрых Вільгельм Йенс (1809-1888) у дачыненні да опер Карл Марыя фон ВебераС. М. von Weber in seinen Werken». Берлін, 1871 года). Шырокае распаўсюджванне ён атрымаў у X. фон Вальцогена, які ўжываў яго ва ўсіх працах, якія тычацца вагнераўскай творчасці.

Тэрмін лейтматыў ужываецца таксама ў літаратуразнаўстве. Тут ён абазначае асноўную тэму твора або творчасці пісьменніка ў цэлым, сукупнасць груп тэматычных элементаў або сродкаў выражэння, трывалых, «кананічных» для пэўнага жанру і стылю. Таксама пад лейтматывам часам разумеюць комплекс тэматычных сродкаў і сродкаў выражэння, які ўвесь час паўтараецца на працягу пэўнага мастацкага цэлага — літаратурнага твора; у гэтым ужыванні паняцце лейтматыва набліжаецца да свайго першапачатковага музычнага значэння.