Idi na sadržaj

Karlo XV, kralj Švedske

S Wikipedije, slobodne enciklopedije
Karlo XV i IV
Kralj Švedske i Norveške
Vladavina8. juli 1859 - 18. septembar 1872
PrethodnikOskar I
NasljednikOskar II
Krunidba3. maj 1860.
SupružnikLudovika Holandska
DjecaLudovika od Švedske
DinastijaBernadotte
OtacOskar I, kralj Švedske
MajkaJozefina od Leuchtenberga
Rođenje18. septembar 1872.

Karlo XV i IV (3. maj 182618. septembar 1872) je bio kralj Švedske (kao Karlo XV[1] i Norveške (kao Karlo IV).

Mladost

[uredi | uredi izvor]

Rođen je u Stockholmu kao najstariji sin švedsko-norveškog prijestolonasljednika Oskara i Jozefine od Leuchtenberga. Po rođenju je od svoga djeda, tadašnjeg kralja, Karla XIV Ivana, dobio titulu vojvode od Skanije. Vojvoda od Skanije je postao švedsko-norveški krunski princ 1846. godine kada je umro Karlo XIV Ivan, odnosno kada je na prijestolja stupio kralj Oskar I.

Kao prijestolonasljednik, Karlo je kratko (od 1856. do 1857. godine) služio na mjestu norveškog potkralja. Preuzeo je neke vladarske ovlasti od oca u septembru 1857. postavši regent.

Brak i potomstvo

[uredi | uredi izvor]

Dana 19. juna 1850. godine, u Štokholmu, oženio je holandsku princezu Ludoviku, koja mu je u braku bila privrženija više nego on njoj. Među njegovim brojnim ljubavnicama bila je i glumica Elise Hwasser. Sa suprugom je imao dvoje djece: kćerku Ludoviku (1851-1926) koja je brakom postala kraljica Danske i sina Karla Oskara (1852-1854).

Vladavina

[uredi | uredi izvor]

Naslijedio je norvešku krunu i švedsku krunu po očevoj smrti 8. jula 1859. godine. S majčine strane je bio potomak kralja Karla IX, te su tako njegovim dolaskom na prijestolje Švedskom ponovo zavladali potomci stare dinastije Vasa.

Karlo je kao kralj proveo značajne reforme zakona. Njegov moto je glasio: "Land skall med lag byggas", odnosno "Zakonom će se graditi država". Ženama je 1858. godine dao određena prava zakonima o punoljetnosti neudatih žena. Njegova sestra, princeza Eugenija, postala je prva zakonski punoljetna neudata žena u Švedskoj. Bio je blizak s danskim kraljem Fridrikom VII i podržavao je prijateljske odnose između Danske, Norveške i Švedske. Svoje jedino preživjelo dijete, kćerku Ludoviku, udao je za sina danskog kralja (budućeg Fridrika VIII).

Smrt i posljedice

[uredi | uredi izvor]

Umro je u gradu Malmö, a (pošto žene nisu imale pravo naslijediti ni švedsku ni norvešku krunu) naslijedio ga je mlađi brat, Oskar II. Nekoliko sedmica prije njegove smrti, Karlova kćerka Ludovika je rodila svoga drugog sina kojeg je nazvala po svom ocu. Godine 1905. taj njegov unuk izabran je za norveškog kralja po prekidu personalne unije Švedske i Norveške, te okrunjen kao Haakon VII. Dok su svi norveški vladari počevši od Haakona VII Karlovi potomci, do današnjeg dana nijedan švedski monarh nije potomak Karla XV.

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Karlo Petnaesti je zapravio bio deveti kralj Švedske po imenu Karlo, a "Petnaesti" je zato što je njegov predak proglasio sebe Karlom Devetim brojeći i legendarne (nestvarne) kraljeve Švedske.


Vladarske titule
Prethodnik:
Oskar I
Kralj Švedske i Norveške
1859-1872
Nasljednik:
Oskar II