Mont d’an endalc’had

Kod etrebroadel ar sinalioù

Eus Wikipedia
Port Vell (anv porzh kozh Barcelona) diskouezet gant al lestr Santa Eulàlia
K = Fellout a ra din kehentiñ ganeoc'h e 9 yezh
Bannieloù ha pennonoù etrebroadel

Kod etrebroadel ar sinalioù (KES) a reer eus ur reizhiad etrebroadel arouezioù ha kodoù a vez arveret gant al listri evit eskemm kemennoù pouezus a-fed surentez ar moraerezh ha dodennoù stag outañ. Gorren bannieloù ouzh ur wern a ra pep lestr evit kehentiñ gant ul lestr all.

Doare nevesañ meur a reizhiad bannieloù eo Kod etrebroadel ar sinalioù.

Gant ar C'hod Marryat, bet ijinet gant ar c'habiten saoz Frederick Marryat (1792-1848) hep vogalennoù, e veze graet a-raok 1857, ar bloaz ma voe embannet KES, bet aozet gant Board of Trade (Poellgor ar C'henwerzh) ar Rouantelezh-Unanet e 1855. Adwelet e voe KES e 1887 ha kemmet da-geñver ur Vodadeg etrebroadel e Washington, D.C. e 1889[1]

D'ar 1 a viz Genver 1901 e voe lakaet KES e pleustr er bed a-bezh, hogen a-gevret gant ar reizhiad kozh e voe implijet betek ar 1 a viz Genver 1902. Da get ec'h eas Kod Marryat pa voe embannet un gentel nevez eus KES d'ar 1 a viz Genver 1903 : 26 banniel hag ur pennon-kod e-lec'h 18 banniel hag ur pennon-kod ; ar vogalennoù A, E, I, O, U hag ar c'hensonennoù X, Y, Z e oa an 8 banniel ouzhpenn[2].

Kalz e voe lakaet KES e pleustr a-hed ar Brezel-bed kentañ, hep bezañ gwall efedus. Ur gentel nevez a voe e 18vet embannadur ar sturlevr Brown's Signalling e miz C'hwevrer 1916 : ar bannieloù C, D, E, F, G a oa ivez 1, 2, 3, 4, 5[3]. E miz Here 1920 en em vodas pemp Stad e Washington : Bro-C'hall, Italia, Japan, ar Rouantelezh-Unanet ha Stadoù-Unanet Amerika evit staliañ an Universal Electrical Communications Union (UECU) hag erbediñ kemmoù d'ar C'hod ; biskoazh avat ne voe staliet an UECU da vat.

Ur vodadeg all a voe e 1927 e Washington, ma voe adwelet KES ha prientet troidigezhioù e 7 yezh : alamaneg, galleg, italianeg, japaneg, norvegeg, saozneg ha spagnoleg. E 1930 e voe echuet al labour, ha degemeret gant Bodadeg Etrebroadel ar Skinbellskriverezh e Madrid e 1932. Eno e voe staliet ur poellgor pad karget da adwelout KES dizehan. E kentel 1932 ez eus ur c'heriaoueg evit an nijerezh, hag ur rann gouestlet d'ar vezegiezh diwar alioù an Office international d'hygiène publique (OIHP) e Pariz[4]. Arouezioù all a voe degaset evit ar c'hehentiñ etre al listri hag ar baramantourien, ar wazerien, ar chanterioù ha labourerien all er verdeadurezh. Trizek banniel nevez a voe ouzhpennet ; bannieloù karrezek a voe erlec'hiet ouzh ar re dric'hornek evit C, D, E, F, G, a droas d'ar sifroù 1, 2, 3, 4, 5 ; pemp banniel nevez a voe evit 6, 7, 8, 9, 0, ha tri banniel erlec'hier a voe ouzhpennet. D'ar 1 a viz Genver 1934 e voe lakaet ar C'hod nevez da ofisiel[5].

Goude an Eil Brezel-bed, e 1947, an ITU a lakaas KES dindan atebegezh an Inter-Governmental Maritime Consultative Organization, (IMCO) e Londrez, a droas d'an International Maritime Organisation (OMI) e 1958[6]. E 1959 e voe treuzkaset kefridioù poellgor pad KES d'an IMO da-geñver kentañ bodadeg an aozadur nevez. Gant eil bodadeg an IMO e 1961 e voe degemeret ur raktres evit nevesaat KES, en ur ouzhpennañ ar gresianeg hag ar ruseg, 9 yezh en holl eta. Adnevesaet e voe e 1964 : kreñvaet e voe an arouezioù a denn d'ar surentez, dilezet e voe an adembann ar c'hemennoù ger-ha-ger, azasaet e voe KES da gement doare kehentiñ a oa d'ar mare ; e 1965 e voe lakaet kement-se holl e pleustr.

Ur gentel nevez eus KES zo bet embannet e 2005 gant an IMO ; ur 5vet embannadur a voe e miz Genver 2022 hag un errata e miz Meurzh 2022.

« Pourchas hentoù ha doareoù kehentiñ e degouezhioù liammet dreist-holl ouzh surentez ar merdeiñ hag an dud, pa vez diaesterioù a-fed yezh pergen, eo pal Kod etrebroadel ar sinalioù »[7].

En abeg da gement-se ez eo bet aozet ar C'hod gant ul lizherenneg (latin) skoueriekaet : al lizherennoù A-Z, ar sifroù 0-9, tri fennon erlec'hiañ (evit talvezout da addiskouez ul lizherenn a zo bet gorreet uheloc'h), hag ur pennon "kod" ; ur stumm komzet zo bet ouzhpennet da bep arouez evit mirout a zroukveskañ lizherennoù damheñvel (B, P ha V, da skouer) ; heñvel ouzh re al lizherenneg etrebroadel AFNA eo ar stummoù-se. Pep elfenn eus KES zo liammet ouzh ur banniel (lizherennoù) pe ur pennon (sifroù) resis : ne c'hall ket un arouez bezañ droukvesket gant unan all.

Kenstrolloù bannieloù zo bet savet evit embann kemennoù skoueriekaet en 9 yezh : gorren ar banniel K a dalvez kement ha Fellout a ra din kehentiñ ganeoc'h, sevel ar bannieloù G ha N a dalvez Kasit ganeoc'h an dud a zo e bourzh. Pep lestr, ne vern yezh e skipailh, a c'hall implijout KES a-drugarez d'ul levr m'emañ troet ar c'hemennoù : gant lizherenneg AFNA a reer dre skinbellgomzerezh, gant bannieloù KES e reer a-hed-gwel, ha gant an distagadur etrebroadel pa ne vez ket re bell daou lestr ur c'halvadenn an eil diouzh egile — huchit india-tango d'ul lestr sinaat ha komprenet e vo ez eus un tan-gwall en ho lestr.

E KES emañ displeget ivez an doareoù da ober gantañ : penaos kas ur gemennadenn, he stumm, penaos diskouez un deiziad hag un eur, hag all. Displeget eo ivez penaos kehentiñ etre ul lestr, un nijerez hag ul lestr-spluj.

Tri banniel gorreet
M
A
A
Goulenn a ran
un ali mezegel mallus

Adalek eeunadur 1964 e voe lakaet ar pouez war ar surentez hag ar yec'hed. Tri strollad arouezioù zo :

  • 1 lizerenn : kemennoù mallus-kenañ, pouezus pe voas ;
  • 2 lizherenn : kemennoù all, a c'hall bezañ heuliet gant sifroù evit klokaat pe gemmañ ar gemennadenn ;
  • 3 lizherenn : kemennoù a denn d'ar vezegiezh.
Mezegiezh

Fonnus ha resis a-walc'h eo KES a-fed mezegiezh, koulz dre skinbellgomzerezh pe vannieloù, pa ne vez mezeg ebet e bourzh[8] : ul lestr a c'hall deskrivañ stad un den klañv, ur mezeg a c'hall reiñ kuzulioù, ul listennad louzeier zo. Atav e krog ar c'hemennoù dre M ; 2 lizherenn zo war-lerc'h ; a-wezhioù ec'h ouzhpenner lizherennoù pe sifroù evit resisaat ar gemennadenn.

Kod Etrebroadel ar Sinalioù

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  • Merkit e vez lennet ar bannieloù a laez an driñs d'he zraoñ, peogwir e vez gorreet ar banniel kentañ betek al laez hag ar re all d'e heul.
Lizherenn
Ger
Distagadur
Arouez
Morse
Ster
En e unan Gant sifroù da-heul
A
Alfa
[ˈal.fa]

• –
Ur splujer din zo en dour ; chomit a-vaez ha gorrek. Azimut pe roudenn.
B
Bravo
[ˈbrɑː.voʊ]

– •••
Emaon o kargañ, o tiskargañ pe o tougen danvezioù dañjerus.[9]
C
Charlie
[ˈtʃɑː.li]

– • – •
Ya. [NB 1][NB 2] Kerzhed e derezioù an distroenn warellek (3 sifr ; zeroioù dirak pa vez nebeutoc'h eget 100).
D
Delta
[ˈdɛl.tə]

– ••
Chomit a-vaez ; diaes eo din leviata.[NB 2] Deiziad (DDMMBB, e.g. 190424 = 19 Ebrel 24).
E
Echo
[ˈɛk.oʊ]

Emaon o vont war-du stribourzh.[NB 2]
F
Foxtrot
[ˈfɔks.trɔt]

•• – •
Emaon diret ; kehentit ganin.
G
Golf
[gɔlf]

– – •
Goulenn a ran ul loman.
• Digant ur vag-pesketa : Emaon o sevel ma rouedoù.
Hedred ; 2 sifr pe 3 evit an derezioù, an 2 sifr da-heul evit ar munutennoù.
H
Hotel
[hoʊˈtɛl]

••••
Ul loman zo e bourzh.[NB 2]
I
India
[ˈɪn.dɪə]

••
Emaon o vont war-du babourzh.[NB 2]
J
Juliett
[ˈdʒuː.ljɛt]

• – – –
Un tan-gwall hag ur c'hargad dañjerus zo e bourzh : chomit a-vaez din. — pe : Ur c'hargad dañjerus zo o fuañ e bourzh.
K
Kilo
[ˈki.loʊ]

– • –
Fellout a ra din kehentiñ ganeoc'h.
1 = lizherenneg Morse, dre vannieloù-brec'h pe dre vrec'hioù.
2 = megafon.
3 = Morse dre lamp Aldis.
4 = sinalioù son.
L
Lima
[ˈli.mə]

• – ••
Harzit ho lestr diouzhtu. Ledred ; 2 sifr pe 3 evit an derezioù, an 2 sifr da-heul evit ar munutennoù.
M
Mike
[maɪk]

– –
Harzet eo ma lestr ha herr ebet gantañ.[NB 2]
N
November
[noʊˈvɛm.bə]

– •
Nann. [NB 1]
O
Oscar
[ˈɔs.kə]

– – –
Un den er mor. [NB 2],[10]
P
Papa
[ˈpa.pə]

• – – •
  • Er porzh : An holl dud war vourzh ; emañ al lestr o vont war vor.
  • War vor, digant ur vag-pesketa : Gennet eo ma rouedoù gant ur skoilh.
  • War vor, dre son : Ezhomm ul loman am eus.
Q
Québec
[kəˈbɛk]

– – • –
"Yac'h" eo ma lestr ha goulenn a ran frankiz an douar.[11]
R
Romeo
[ˈroʊ.mjoʊ]
Ster ebet pa vez gorreet en e unan ; a-hend-all : Bet em eus ho kemenn diwezhañ. Hed e milmorioù (1 milmor = 1 852 metr).
S
Sierra
[siˈɛrə]

•••
Emaon o vont war-gil.[NB 2] Tizh e skoulmoù (1 skoulm = 1 milmor dre eur).
T
Tango
[ˈtaŋ.goʊ]

Bag-pesketa : Chomit a-vaez din [NB 2] ; emaon o chaluiñ a-gevret.[12] Eur lec'hel ; 2 sifr evit an eur, an 2 sifr da-heul evit ar munutennoù.
U
Uniform
[ˈjuː.nɪ.fɔːm]

•• –
Emaoc'h o skeiñ war-du un dañjer.
V
Victor
[ˈvɪk.tə]

••• –
Goulenn a ran skoazell. Tizh e kilometroù dre eur.
W
Whiskey
[ˈwɪs.ki]

• – –
Goulenn a ran skoazell vezegel.
X
Xray
[ˈɛks.reɪ]

– •• –
Paouezit gant ho oberoù ha gortozit ma c'hemennoù.
Y
Yankee
[ˈjaŋ.ki]

– • – –
Emaon o stlejañ ma eorioù.
Z
Zulu
[ˈzuː.luː]

– – ••
Goulenn a ran ur ramoker.
Bag-pesketa : Emaon o teurel rouedoù.
Eur UTC ; 2 sifr evit an eur, an 2 sifr da-heul evit ar munutennoù.
Sifroù, arveret evit resisaat kemennoù all
0
Nadazero
[ˌna.daˈzɪə.roʊ]

– – – – –
1
Unaone
[ˌuː.nəˈwʌn]

• – – – –
2
Bissotwo
[ˌbɪs.oʊˈtuː]

•• – – –
3
Terrathree
[ˌtɛr.əˈtri][NB 3]

••• – –
4
Kartefour
[ˌkɑː.təˈfɔː.wə]

•••• –
5
Pantafive
[ˌpan.təˈfaɪf][NB 4]

•••••
6
Soxisix
[ˌsɔk.siˈsɪks]

– ••••
7
Setteseven
[ˌsɛ.təˈsɛv.ən]

– – •••
8
Oktoeight
[ˌɔk.toʊˈeɪt]

– – – ••
9
Novenine
[ˌnoʊ.veˈnaɪ.nə]

– – – – •
Pennonoù all
Arveret evit erlec'hiañ bannieloù ; a-drugarez dezho e c'heller embann forzh pe vomm 4 lizherenn pe 4 sifr gant 1 strobad bannieloù hepken.
1 erlec'hiad Kevatal da vanniel kentañ ur gemennadenn.
2vet erlec'hiad Kevatal da eil banniel ur gemennadenn.
3vet erlec'hiad Kevatal da drede banniel ur gemennadenn.
Kod / Respont
  • War-dro a-hanter ouzh an driñs : Prest da zegemer ur gemennadenn.
  • El laez : Kemennadenn resevet ha komprenet (diskennet e vez ar pennon da greiz an driñs a-raok degemer an driñsad all)
  • En traoñ : Diwezh ar gemennadenn.
    Gant sifroù : pik degel.
  • Gant ul lestr-brezel : gorreet e vez el laez da ziskouez e rank ar gemennadenn bezañ lennet hervez KEZ ; lezet e vez el laez e-pad ar c'hehentiñ.
Notennoù
  1. 1,0 ha1,1 C ha N a-gevret (Ya ha Nann) a dalvez da sinal argoll.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 ha2,8 A c'hall bezañ kaset e lizherenneg Morse dre c'hwitell al lestr.
  3. « TH » a zistager [t] evit ma vefe sklaeroc'h.
  4. « V » a zistager [f] evit ma vefe sklaeroc'h.

Skouerioù : meur a vanniel

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
A
C
Dilezel ma lestr a ran.
A
D
Dilezel ma lestr a ran, p'en deus bet ur gwallzarvoud nukleel ha pa c'hall bezañ ur vammenn skinadoù.
A
E
Ret eo din dilezel ma lestr.
A
N
Ezhomm am eus ur mezeg.
A
N
1
Ezhomm am eus ur mezeg ; tud gwallzevet am eus.
A
N
2
Ezhomm am eus ur mezeg ; tud gloazet gant skinadoù am eus.
D
X
Gouelediñ a ran (+ hedred ha ledred diouzh ezhomm).
E
L
Adlavarit lec'hiadur an argoll.
E
L
1
Petra eo lec'hiadur al lestr a zo en argoll ?
G
M
Ne c'hallan ket saveteiñ ma lestr.
G
N
Kasit ganeoc'h an dud a zo e bourzh.
G
N
1
Fellout a ra din e vefe dilestret un niver a dud ; ur skipailh krennet a chomo e bourzh.
G
N
2
Emaon o vont da gas ganin an dud a zo e bourzh.
G
N
3
Ha gouest oc'h da gas ganeoc'h an dud a zo e bourzh ?
I
T
Un tangwall zo e bourzh.
J
A
Ret eo din kaout ardivinkoù da lazhañ an tan.
J
A
4
Ezhomm am eus dafar da vougañ an tan dre spoum.
M
A
A
Goulenn a ran un ali mezegel mallus.
M
A
B
Goulenn a ran un emgav el lec'h a zo meneget.
M
A
C
Goulenn a ran diganeoc'h aozañ un ospitaladur.
M
A
D
Emaon [niver] eurvezh pell diouzh ar porzh tostañ.
M
S
1
Aet eo ma lestr d'ur vammenn skinadoù dañjerus ; tostaat din dre stribourzh a c'hallit.
N
C
Emaon en argoll ha skoazell am eus ezhomm diouzhtu.
R
Y
Merdeit gorrek hebiou din.
U
S
4
Netra da ober a-raok ma sioulafe an amzer.
V
G
Koumoul izel zo o c'holeiñ [niver a oktantoù pe eizhevedennoù].

Levrlennadur

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Liammoù diavaez

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]

Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

Pennadoù kar

[kemmañ | kemmañ ar vammenn]
  1. NGIA 1969, Preface.
  2. (en) The New Signal Code. In : The Sydney Morning Herald, 13/02/1901, p. 8. Kavet : 19 Ebr 24.
  3. (en) Brown's Signalling, 02/1916, pp. 9-28.. Kavet : 19 Ebrel 24.
  4. E 1947 e voe kendeuzet OIHP gant Aozadur Bedel ar Yec'hed.
  5. (en) New Sea Language – International Code From January 1, 1934. In : The Mercury, 27/12/1933, p. 4. Kavet : 19 Ebr 24.
  6. (en) (fr) 'Brief History of IMO @ IMO. Kavet : 19 Ebr 24.
  7. NGIA 1969, p. 2.
  8. NGIA 1969, pp. 104-132.
  9. Arveret gant ar Royal Navy gwezhall a-zivout danvez-tarzh milourel.
  10. Gorreet alies ouzh "gwern an den er mor" war lod listri ; banniel ar semafor eo pa vez un drouklamm e bourzh.
  11. Frankiz an douar [(en) pratique, (fr) libre-pratique] : ar frankiz da zaremprediñ an douar – mont tre en ur porzh, da skouer – goude endevout bet an aotre digant ar pennadurezhioù yec'hedel, pe goude endevout echuet an dale-porzhiañ bet gourc'hemennet ganto ; gwelit : (fr) Gruss, Robert. Dictionnaire Gruss de marine. Paris : Éditions maritimes et d'Outre-Mer, 1978, p. 182-b.
  12. Chaluiñ a-gevret [(en) pair trawling, (fr) chalutage jumelé] : ar roued zo stegnet etre div vag hag a ya a-stur an eil gant heben.