Neidio i'r cynnwys

Confensiwn Aarhus

Oddi ar Wicipedia
Confensiwn Aarhus
Enghraifft o'r canlynolUnited Nations treaty Edit this on Wikidata
Dyddiad25 Mehefin 1998 Edit this on Wikidata
IaithTsieceg Edit this on Wikidata
Gwefanhttps://unece.org/environmental-policy-1/public-participation Edit this on Wikidata

Mae Confensiwn Aarhus yn gytundeb amgylcheddol amlochrog sy'n cynyddu'r cyfleoedd i ddinasyddion gael mynediad at wybodaeth amgylcheddol ac yn sicrhau gweithdrefn reoleiddio dryloyw a dibynadwy.[1][2]

Llofnodwyd Confensiwn UNECE ar Fynediad at Wybodaeth, Cyfranogiad y Cyhoedd mewn Gwneud Penderfyniadau a Mynediad at Gyfiawnder mewn Materion Amgylcheddol, a elwir fel arfer yn Gonfensiwn Aarhus, ar 25 Mehefin 1998 yn ninas Aarhus yn Nenmarc. Daeth i rym ar 30 Hydref 2001. Ym Mawrth 2014, roedd ganddo 47 o'i blaid—46 o wledydd a’r Undeb Ewropeaidd.[3] Mae pob un o'r gwladwriaethau sydd wedi cadarnhau'r Confensiwn o fewn Ewrop a Chanolbarth Asia. Mae'r Undeb Ewropeaidd wedi dechrau cymhwyso egwyddorion tebyg i Aarhus yn ei ddeddfwriaeth, yn arbennig y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr (Cyfarwyddeb 2000/60/EC). Mae Liechtenstein a Monaco wedi arwyddo'r confensiwn ond heb ei gadarnhau.

Mae Confensiwn Aarhus yn rhoi’r hawliau cyhoeddus (o ran mynediad at wybodaeth, cyfranogiad y cyhoedd a mynediad at gyfiawnder) ym mhrosesau gwneud penderfyniadau’r llywodraeth ar faterion sy’n ymwneud â’r amgylchedd lleol, cenedlaethol a thrawsffiniol. Canolbwyntiir ar ryngweithio rhwng y cyhoedd ac awdurdodau cyhoeddus.

Cynnwys

[golygu | golygu cod]

Mae Confensiwn Aarhus yn ffordd o wella'r rhwydwaith llywodraethu amgylcheddol, ac mae'n cyflwyno perthynas rhwng cymdeithas sifil a llywodraethau.[4] Cafodd Confensiwn Aarhus ei ddrafftio gan lywodraethau, gyda chyfranogiad tra gofynnol gan gyrff anllywodraethol (NGOs), ac mae’n rhwymo'n gyfreithiol holl Wladwriaethau a gadarnhaodd eu bod yn 'Bartïon' (hy y rhai sydd wedi arwyddo).[5] Mae pob Parti wedi ymrwymo i hyrwyddo’r egwyddorion a gynhwysir yn y confensiwn ac i gyflwyno adroddiad cenedlaethol, gan ymgynghori mewn modd tryloywder bob amser.[6]

Nodweddion cyffredinol

[golygu | golygu cod]

Mae Confensiwn Aarhus yn ddull sy’n seiliedig ar hawliau: mae gan y cyhoedd, yn y presennol a chenedlaethau’r dyfodol, yr hawl i wybod ac i fyw mewn amgylchedd iach.

Y Tair Colofn

[golygu | golygu cod]
  1. Mynediad at wybodaeth: dylai fod gan unrhyw ddinesydd yr hawl i gael mynediad eang a hawdd at wybodaeth amgylcheddol. Rhaid i awdurdodau cyhoeddus ddarparu’r holl wybodaeth sydd ei hangen a’i chasglu a’i lledaenu mewn modd amserol a thryloyw. Dim ond o dan sefyllfaoedd penodol y gallant wrthod gwneud hyn (fel diogelwch cenedlaethol);[7][8] UNECE, 2006.
  2. Cyfranogiad y cyhoedd mewn gwneud penderfyniadau - mae'n rhaid hysbysu'r cyhoedd am yr holl brosiectau perthnasol ac mae'n rhaid i'r cyhoedd gael y cyfle i gymryd rhan yn y broses hon o benderfynu a deddfwriaethu. Gall pobl sy'n gwneud penderfyniadau fanteisio ar wybodaeth ac arbenigedd pobl eraill; mae'r cyfraniad hwn yn gyfle cryf i wella ansawdd penderfyniadau a chanlyniadau amgylcheddol ac i warantu cyfreithlondeb gweithdrefnol.[9][10]
  3. Mynediad at gyfiawnder: mae gan y cyhoedd yr hawl i weithdrefnau atebolrwydd barnwrol neu weinyddol rhag ofn y bydd y Wladwriaeth yn torri neu’n methu â chadw at gyfraith amgylcheddol ac egwyddorion y confensiwn.[10][11]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. ↑ Aarti, Gupta (2008). "Transparency under scrutiny: Information disclosure in Global Environmental Governance". Global Environmental Politics 8 (2): 1–7. doi:10.1162/glep.2008.8.2.1.
  2. ↑ Rodenhoff, Vera (2003). "The Aarhus convention and its implications for the 'Institutions' of the European Community". Review of European Community and International Environmental Law 11 (3): 343–357. doi:10.1111/1467-9388.00332.
  3. ↑ "United Nations Treaty Collection". United Nations. Cyrchwyd 18 August 2017.
  4. ↑ Aarti, 2008, p.2
  5. ↑ Rodehoff, 2003, p.350
  6. ↑ Kravchenko, S (2007). "The Aarhus convention and innovations in compliance with multilateral environmental law and Policy". Colorado Journal of International Environmental Law and Policy 18 (1): 1–50.
  7. ↑ Rodenhoff, 2003, p.345
  8. ↑ UNECE (2006). Your right to a healthy environment: a simplified guide to the Aarhus convention on access to information, public participation in decision making and access to justice in environmental matters. New York: Geneva:United Nations.
  9. ↑ Rodenhoff, 2003, p.346
  10. ↑ 10.0 10.1 UNECE, 2006
  11. ↑ Rodehoff, 2003, p.348

Dolenni allanol

[golygu | golygu cod]
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Confensiwn_Aarhus&oldid=12562436"