Neidio i'r cynnwys

Jan Ingenhousz

Oddi ar Wicipedia
Jan Ingenhousz
Ganwyd8 Rhagfyr 1730 Edit this on Wikidata
Breda Edit this on Wikidata
Bu farw7 Medi 1799 Edit this on Wikidata
Tŷ Bowood Edit this on Wikidata
Man preswylBreda Edit this on Wikidata
DinasyddiaethGweriniaeth yr Iseldiroedd, Batavian Republic Edit this on Wikidata
Alma mater
Galwedigaethbotanegydd, meddyg, ffisegydd, ffisiolegydd, cemegydd, biolegydd Edit this on Wikidata
Prif ddylanwadPieter van Musschenbroek Edit this on Wikidata
Gwobr/auCymrawd y Gymdeithas Frenhinol, Royal Society Bakerian Medal Edit this on Wikidata
Jan Ingenhousz
Ganwyd9 Rhagfyr 1730
Breda, Yr Iseldiroedd
Bu farw7 Medi 1799 (68 mlwydd oed)
Calne, Wiltshire, Lloegr
Bu fyw ynBreda, Llundain, Fiena, Calne
CenedligrwyddIsalmaeneg
MeysyddFfisioleg
Alma materHen Brifysgol Leuven
Enwog am'Ddarganfod' ffotosynthesis
DylanwadauPieter van Musschenbroek

Biolegydd o'r Iseldiroedd oedd Jan Ingenhousz neu Ingen-Housz FRS (8 Rhagfyr 17307 Medi 1799). Mae'n fwyaf adnabyddus am ei waith ar ffotosynthesis, a phwysigrwydd golau i'r broses honno; dywed rhai, felly, mai ef a ddarganfyddodd y broses ffotosynthesis.[1][2][3] Ef hefyd a ddarganfu fod resbiradaeth cellog yn digwydd o fewn planhigion yn ogystal ag anifeiliaid.[4] Yn ystod ei oes, roedd yn fwyaf adnabyddus am frechu aelodau teulu Habsburg yn Fienna yn erbyn y frech wen yn 1768, ac o'r herwydd, fe'i benodwyd yn ffisegwr i ymerawdwr Awstria, Maria Theresa.[5]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]
  1. Beale and Beale, Echoes of Ingen Housz, 2011
  2. Gest, Howard (2000). "Bicentenary homage to Dr Jan Ingen-Housz, MD (1730-1799), pioneer of photosynthesis research". Photosynthesis Research 63 (2): 183–90. doi:10.1023/A:1006460024843. PMID 16228428. https://archive.org/details/sim_photosynthesis-research_2000_63_2/page/183.
  3. Geerd Magiels, Dr. Jan Ingenhousz, or why don't we know who discovered photosynthesis, 1st Conference of the European Philosophy of Science Association 2007
  4. Howard Gest (1997). "A 'misplaced chapter' in the history of photosynthesis research; the second publication (1796) on plant processes by Dr Jan Ingen-Housz, MD, discoverer of photosynthesis. A bicentenniel 'resurrection'". Photosynthesis Research 53: 65–72. doi:10.1023/A:1005827711469. http://www.life.illinois.edu/govindjee/history/articles/GestOnIngenhousz_missing.pdf.
  5. "The life of Dr Jan Ingen Housz (1730–99), private counsellor and personal physician to Emperor Joseph II of Austria". J Med Biogr 13 (1): 15–21. 2005. PMID 15682228.