Rhestr digwyddiadau Cymru, 20g

Hanes Cymru
Cynhanes Cymru Cynhanes Archaeoleg
Oes y Celtiaid Brythoniaid Rhufeiniaid
Oesoedd Canol Oesoedd Canol Oesoedd Canol Cynnar Oes y Tywysogion Goresgyniad Tywysogaeth Cymru Oesoedd Canol Diweddar Rhyfeloedd y Rhosynnau
Cyfnod modern cynnar Cyfnod modern cynnar
Cyfnod modern Cyfnod modern Chwyldro ddiwydiannol 20g Annibyniaeth yr Eglwys Rhyfel Byd I Rhwng y rhyfeloedd Rhyfel Byd II Y Blitz Datganoli
Teyrnasoedd Deheubarth Gwynedd Morgannwg Powys
Pwnc Cyfansoddiadol Demograffig LHDT Milwrol Morwrol Tiriogaethol
Rhestr digwyddiadau Gwleidyddol Economaidd 17g 18g 19g 20g
Iaith Y Gymraeg
Crefydd Derwydd Cristnogaeth
Llenyddwyr Cynfeirdd Gogynfeirdd Beirdd y Tywysogion Beirdd yr Uchelwyr
Llenyddiaeth Cynfeirdd Cymraeg Canol 16g 17g 18g 19g Dogfennau pwysig
Arweinwyr Brenin y Brythoniaid Brenin Cymru Tywysog Cymru Rhestr Prif Weinidog Cymru
Deddfau pwysig Statud Rhuddlan Deddfau Penyd Deddfau 1536 & 1542 Cyfansoddiadol: 1998 2006 2014 2017 2020 Ieithyddol: 1942 1967 1993 2011 2012
Mytholeg a symbolau Draig Y Brythoniaid Draig Goch Mytholeg Arbeisiau Baneri
Hanesyddiaeth Hanesyddiaeth
WiciBrosiect Cymru

Dyma restr o ddigwyddiadau yng Nghymru yn yr 20g.

Rhestr

• 1900 - Streic Chwarel y Penrhyn, Bethesda; ethol Keir Hardie yn AS Llafur Annibynnol ym Merthyr Tudful.
• 1904 - Diwygiad 1904 yn ysgubo'r wlad.
• 1907 - Sefydlu Llyfrgell Genedlaethol Cymru yn Aberystwyth, Amgueddfa Genedlaethol Cymru a Adran Gymreig y Bwrdd Addysg.
• 1910 - Terfysgoedd mawr yn Nhonypandy, de Cymru.
• 1912 - Cyhoeddi The Miners' Next Step, pamffled sosialaidd ddylanwadol iawn.
• 1913 - Tanchwa Senghennydd yn lladd 439 o lowyr; cyhoeddi Welsh Grammar John Morris-Jones.
• 1914-18 - Nifer fawr o Gymry ifainc yn colli eu bywydau - "y Genhedlaeth Goll" - yn y Rhyfel Byd Cyntaf.
• 1916 - David Lloyd George yn Brif Weinidog y Deyrnas Unedig.
• 1920 - Datgysylltu'r Eglwys Anglicanaidd yng Nghymru; Coleg Prifysgol Cymru Abertawe yn agor.
• 1922 - Y Blaid Lafur yn cipio hanner y seddi seneddol yn y wlad; sefydlu Urdd Gobaith Cymru.
• 1925 - Sefydlu Plaid Genedlaethol Cymru.
• 1926 - Y Streic Gyffredinol.
• 1930au - Y Dirwasgiad Mawr yn effeithio ar Gymru: 38% o ddynion heb waith ar ei waethaf (1932).
• 1934 - Trychineb Gresffordd.
• 1936 - Llosgi Ysgol Fomio Penyberth gan Saunders Lewis, Lewis Valentine a D. J. Williams.
• 1937 - Y BBC yn agor adran ranbarthol yng Nghymru, rhagflaenydd BBC Cymru.
• 1939 - Agor yr ysgol gynradd Gymraeg gyntaf yn Aberystwyth.
• 1939-45 - Yr Ail Ryfel Byd. Bomiau'n disgyn ar Abertawe a Chaerdydd.
• 1941 - Undeb Cymru Fydd.
• 1947 - Gwladoli'r diwydiant glo; sefydlu Eisteddfod Ryngwladol Llangollen.
• 1951 - Lansio'r Ymgyrch Senedd i Gymru.
• 1955 - Cyhoeddi Caerdydd yn brifddinas swyddogol y wlad.
• 1962 - Cymdeithas yr Iaith Gymraeg.
• 1964 - Sefydlu'r Swyddfa Gymreig; James Griffiths yn Ysgrifennydd Gwladol Cymru.
• 1966 - Ethol Gwynfor Evans yn AS Caerfyrddin mewn is-etholiad; trychineb Aber-fan; lansio Merched y Wawr.
• 1967 - Pasio Deddf yr Iaith Gymraeg.
• 1969 - Helynt yr Arwisgiad yng Nghastell Caernarfon.
• 1971 - Sefydlu'r Mudiad Ysgolion Meithrin.
• 1973 - Adroddiad Comisiwn Kilbrandon yn argymell Cynulliad i Gymru.
• 1974 - Newid mawr yn llywodraeth leol Cymru wrth i'r hen siroedd traddodiadol wneud ffordd i wyth sir fawr newydd.
• 1979 - Refferendwm yn gwrthod Cynulliad.
• 1982 - Agor S4C; Rhyfel y Falklands.
• 1983 - Y Ceidwadwyr yn cael eu canlyniadau gorau yn y ganrif gyda 14 sedd.
• 1984-1985 - Streic y Glowyr
• 1999 - Sefydlu Cynulliad Cenedlaethol Cymru a Stadiwm y Mileniwm.