Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γραμμομοριακό κλάσμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στη χημεία, κλάσμα mole X ή γραμμομοριακό κλάσμα ή μοριακό κλάσμα είναι ένας τρόπος έκφρασης της σύστασης ενός αέριου ή υγρού διαλύματος.
Ως γραμμομοριακό κλάσμα Xi ενός συστατικού i σε ένα μίγμα, ορίζεται το κλάσμα με αριθμητή τα moles ni του συστατικού i στο μίγμα και παρονομαστή το άθροισμα των moles nολ όλων των συστατικών του μίγματος. Στα συνολικά moles συμπεριλαμβάνονται και τα moles του διαλύτη :

όπου

Ως ποσοστό %, το κλάσμα mole μπορεί να αποδοθεί :

Το γραμμομοριακό κλάσμα είναι αδιάστατος αριθμός, πάντα μικρότερος του 1 (ή του 100 %) και το άθροισμα των γραμμομοριακών κλασμάτων όλων των συστατικών ενός διαλύματος είναι πάντα ίσο με 1.
δηλ. ισχύει :

Παραδείγματα :

  • Αν οι ποσότητες των συστατικών του μίγματος δίνονται σε moles : Έστω ότι ένα υδατικό διάλυμα περιέχει n = 50 mol Η2Ο και n1 = 10 mol ζάχαρης. Έχουμε : nολ = n + n1 = 50 + 10 = 60 mol.
Για τη ζάχαρη : X1 = n1/nολ = 10/60 = 1/6
Γιά το νερό : X = n/nολ = 50/60 = 5/6
  • Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε γραμμάρια τότε τα μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = m/Mr όπου m = η μάζα του συστατικού (g) και Μr = η σχετική μοριακή του μάζα : Έστω ότι ένα διάλυμα περιέχει 45 g γλυκόζης (Mr = 180) και 34.2 g ζάχαρης (Mr = 342) διαλυμένα σε 540 g Η2Ο (Mr = 18). Έχουμε για τη γλυκόζη n1 = 45/180 = 0.25 mol, για τη ζάχαρη n2 = 34.2/342 = 0.1 mol και για το νερό n = 540/18 = 30 mol. Άρα : nολ = 30 + 0.25 + 0.1 = 30.35 mol.
Για τη γλυκόζη : X1 = 0.25/30.35 = 0.008
Για τη ζάχαρη : Χ2 = 0.1/30.35 = 0.003
Γιά το νερό : X = 30/30.35 = 0.989
  • Αν οι ποσότητες όλων ή μερικών συστατικών του μίγματος δίνονται σε αριθμούς μορίων τότε τους μετατρέπουμε πρώτα σε moles. Η μετατροπή γίνεται με τη σχέση : n = Ν/ΝA όπου N = ο αριθμός μορίων του συστατικού και ΝΑ = ο αριθμός του Avogadro = 6,023×1023 μόρια : Έστω ότι ένα αέριο μείγμα περιέχει 12.023×1023 μόρια Ν2 και 18.069×1023 μόρια Ο2. Έχουμε για το Ν2 n1 = 12.023×1023/6.023×1023 = 2 mol και για το Ο2 n2 = 18.069×1023/6.023×1023 = 3 mol. Άρα : nολ = 3 + 2 = 5 mol.
Για τo N2 : X1 = 3/5
Για τo O2 : Χ2 = 2/5