Μετάβαση στο περιεχόμενο

Άγιος Κύριλλος Ηρακλείου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 34°58′44″N 24°54′45″E / 34.97889°N 24.91250°E / 34.97889; 24.91250

Άγιος Κύριλλος
Άγιος Κύριλλος is located in Greece
Άγιος Κύριλλος
Άγιος Κύριλλος
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΚρήτης
Περιφερειακή ΕνότηταΗρακλείου
ΔήμοςΓορτύνης
Δημοτική ΕνότηταΓόρτυνας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΚρήτη
ΝομόςΗρακλείου
Υψόμετρο420
Έκταση7,993 (η κοινότητα)
Πληθυσμός
Μόνιμος96
Έτος απογραφής2021

Ο Άγιος Κύριλλος είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του Δήμου Γορτύνης στην Περιφερειακή Ενότητα Ηρακλείου της Κρήτης. Ανήκε στην επαρχία Καινούργιου του νομού Ηρακλείου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 420 μέτρων.

Στον Άγιο Κύριλλο υπάρχει Δημοτικό Σχολείο. Τα κυριότερα προϊόντα είναι το λάδι, τα πρώιμα κηπευτικά και τα κτηνοτροφικά φυτά. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν ο κύριος ναός του χωριού, αφιερωμένος στον Άγιο Κύριλλο, ο οποίος, σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε στα ερείπια παλαιότερου ναού, όπως και ο μικρός ναός του Αγίου Θεοδώρου που έχει τοιχογραφίες.

Ιστορικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το χωριό είναι στενά συνδεδεμένο με τον Άγιο Κύριλλο, ο οποίος πιθανότατα μαρτύρησε εκεί το 299 και από αυτό το γεγονός έλαβε το όνομά του. Μάλιστα ο Άγιος ήταν και Επίσκοπος Γορτύνης και σύμφωνα με τον Δετοράκη (βλ. βιβλιογραφία) το μαρτύριο του Κυρίλλου ήταν το 304 και όχι το 299 καθώς την τελευταία χρονιά δεν είχε ακόμα κηρυχθεί ο διωγμός του Διοκλητιανού. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι ετάφη σε οχυρό και τραχύτατο μέρος, που ονομαζόταν Ράξος και οδηγήθηκε στο μαρτύριο με άμαξα που την έσυραν βόδια του οργώματος. Ο Άγιος Κύριλλος αναφέρεται ότι χειροτονήθηκε Επίσκοπος της πόλης σε ηλικία 68 ετών και διακρίθηκε[1] για τις πράξεις και την πίστη του. Στον ίδιο χώρο ενταφιάστηκε και ο επίσκοπος Γορτύνης Ευμένιος. Το 1583 το χωριό αναγράφεται με τη λατινική ονομασία S. Chirlo, με 39 κατοίκους.

Νότια του χωριού, στην περιοχή των Αστερουσίων, ανασκάφηκε θολωτός τάφος που ανάγεται στα τέλη των προϊστορικών χρόνων (πρωτομινωική ΙΙ/μεσομινωική Ι). Ο τάφος βρέθηκε συλημένος αλλά απέδωσε ενδιαφέροντα ευρήματα (ανδρικό ειδώλιο, λίθινα αγγεία και κεραμικά, σφραγίδες, χάνδρες περιδεραίων, κ.α.). Νοτιοανατολικά του τάφου επισημάνθηκε πρωτομινωικός οικισμός, ενώ βόρεια βρέθηκε σπήλαιο με ενδιαφέρουσα κεραμική από τους ίδιους χρόνους (Κρητικά Χρονικά, 1969, 21:533).[2]

Διοικητικά στοιχεία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να προσαρτάται στην κοινότητα Μιαμούς. Το 1949 με το ΦΕΚ 153Α - 11/07/1949 ορίστηκε έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[3] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι μαζί με τον παραθαλάσσιο οικισμό Γερόκαμπος αποτελούν την κοινότητα Αγίου Κυρίλλου[4] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Γόρτυνας του Δήμου Γόρτυνας και σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 125 κατοίκους.[5]

Δείτε: Κοινότητα Αγίου Κυρίλλου

Μόνιμος [6][7][8]
Έτος Πληθυσμός
1991 137 (189)
2001 137 (191)
2011 125 (164)
Πραγματικός (de facto) [2][9][10]
Έτος Πληθυσμός
1961 185
1971 167
1981 153
1991 131 (185)
2001 139 (192)
2011 123 (162)

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας)

  • Δετοράκης Θεοχάρης, Οι Άγιοι της πρώτης βυζαντινής περιόδου της Κρήτης και η σχετική προς αυτούς φιλολογία, διατριβή επί δικτατορία, Αθήναι 1970.
  • Το Ηράκλειον και ο νομός του. Ηράκλειο: Νομαρχία Ηρακλείου. 1971. 
  • Μητροπολίτου Τιμόθεου, Επτά ματιές από τη Φαιστό, Μοίρες 1970, σελ. 80.
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)