Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αιγώδη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Αιγώδη
Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων:
Late Miocene–Recent
Ύστερο Μειόκαινο-σήμερα

Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο: Ζώα (Animalia)
Συνομοταξία: Χορδωτά (Chordata)
Ομοταξία: Θηλαστικά (Mammalia)
Τάξη: Αρτιοδάκτυλα (Artiodactyla)
Οικογένεια: Βοοειδή (Bovidae)
Υποοικογένεια: Αιγώδη (Caprinae)
Gray, 1821
Genera

  Nemorhaedus
  Rupicapra
  Oreamnos
  Budorcas
  Ovibos
  Hemitragus
  Ammotragus
  Pseudois
  Capra
  Ovis
και βλέπε κείμενο

Τα Αιγώδη, γνωστά και ως Κοιλόκερα ή αιγοαντιλόπες ή (αι)γίδες είναι υποοικογένεια της οικογένειας των βοοειδών των μηρυκαστικών, η οποία αποτελείται κυρίως από μεσαίου μεγέθους βοοειδή. Το οικόσιτο πρόβατο και η οικόσιτη κατσίκα είναι κι αυτά μέλη της ομάδας των αιγοαντιλοπών, σύμφωνα με τον πιο διαδεδομένο ορισμό, αλλά μερικοί ταξινομιστές προτιμούν να χρησιμοποιούν τον όρο μόνο για τα μέλη της φυλής Αιγωδίνι. Δεν σημαίνει ότι τα μέλη της φυλής των αιγοαντιλοπών είναι κανονικές αντιλόπες: μια αληθινή αντιλόπη είναι ένα βοοειδές που έχει μορφολογία όπως των ελαφοειδών ή των αντιλοκαπρίδων.

Παρόλο που τα περισσότερα αιγώδη είναι αγέλαια και έχουν στιβαρό σώμα, διαφέρουν σε κάποια σημεία: ο μοσχόβους (Ovibos moschatus) είναι προσαρμοσμένος στο ακραίο ψύχος της τούντρας, το αγριόγιδο των Βραχωδών Ορέων (Oreamnos americanus) της Βορείου Αμερικής είναι εξειδικευμένο στα πολύ ανώμαλα εδάφη, το γιούριαλ (Ovis orientalis vignei) καλύπτει μια μεγάλη άγονη περιοχή από το Κασμίρ μέχρι το Ιράν, περιλαμβάνοντας μεγάλη περιοχή ερήμου. Το Ευρωπαϊκό Αγρινό (Ovis musimon) πιστεύεται πως είναι ο πρόγονος του οικόσιτου προβάτου (Ovis aries).

Πολλά είδη έχουν εξαφανιστεί από την τελευταία εποχή των παγετώνων, πιθανώς σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης. Από τα επιζώντα:

  • πέντε έχουν ταξινομηθεί στα Κινδυνεύοντα,
  • οχτώ ως Τρωτά,
  • επτά προξενούν ανησυχία όσον αφορά τους αριθμούς τους και χρειάζονται μέτρα προστασίας, αλλά σε χαμηλό ρίσκο και
  • επτά είδη ως ασφαλή.

Τα μέλη της οικογένειας των αιγωδών ποικίλουν σε μέγεθος. Το μήκος τους κυμαίνεται από μόλις πάνω από 1 μέτρο μήκος για ένα ενήλικο γκρίζο γκοράλ (Nemorhaedus goral), στα 2,5 μέτρα περίπου μήκος για έναν μοσχόβου, ενώ όσον αφορά το βάρος, ξεκινούν από κάτω από 30 κιλά και φτάνουν σε παραπάνω από 350 κιλά. Μοσχόβοες σε αιχμαλωσία έχουν φτάσει τα 650 κιλά.

Ο τρόπος ζωής των αιγωδών κατατάσσεται σε δύο τάξεις: στους υπερασπιστές επικρατειών, που είναι επιδημητικά και υπερασπίζονται μια μικρή περιοχή με άφθονη τροφή ενάντια σε άλλα άτομα του ίδιου είδους, και στα βόσκοντα (grazers), που συναθροίζονται σε κοπάδια και περιπλανώνται ελεύθερα πάνω από μια μεγαλύτερη, συνήθως σχετικά άγονη περιοχή.

Οι υπερασπιστές επικρατειών είναι η πιο πρωτόγονη ομάδα: τα είδη αυτής της κατηγορίας τείνουν να είναι μικρότερα σε μέγεθος, σκούρα σε χρώμα, αρσενικά και θηλυκά διαφέρουν αρκετά, έχουν μακριά, φουντωτά αυτιά, μακριά χαίτη και κέρατα σαν στιλέτα. Τα βόσκοντα εξελίχθηκαν πιο πρόσφατα. Τείνουν να είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος, εξαιρετικά κοινωνικά και, αντί να σημαδεύουν το έδαφός τους με αρωματικές εκκρίσεις από τους αδένες τους, έχουν υψηλά εξελιγμένες συμπεριφορές επίδειξης κυριαρχίας.

Τα αιγώδη είναι γνωστά από τη Μειόκαινο, όταν τα μέλη της ομάδας θύμιζαν τα σημερινά σέροου (Capricornis spp.) στη γενική σωματική μορφή τους. Άγγιξαν την εξαιρετική τους ποικιλία την πρόσφατη Εποχή των Παγετώνων, όταν αναγκάστηκαν να προσαρμοστούν σε ακραίες συνθήκες και περιβάλλοντα: σε βουνά, ερήμους και στην υποαρκτική ζώνη.

Οι πρόγονοι των σύγχρονων προβάτων και αιγών (δυο ασαφείς και ανεπαρκείς όροι) πιστεύεται ότι μετακινήθηκαν σε ορεινές περιοχές. Αφενός τα πρόβατα έγιναν ένοικοι πεδιάδων και λόφων, καταφεύγοντας στην οργάνωσή τους σε κοπάδια για άμυνα ενάντια στα αρπακτικά, ενώ οι κατσίκες προσαρμόστηκαν σε πολύ απότομα εδάφη, όπου οι θηρευτές είναι σε μειονεκτική θέση.

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΒΟΟΕΙΔΗ

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]