Arzawa

Arzawa mendebaldeko Anatoliako ondo definitu gabeko eskualde bati erreferentzia egiten dion hitz hitita bat da, eta, batzuetan, hedapenez, baita eskualdeko erresumen konfederakuntzari ere (horietatik handiena Arzawa txikia deitzen delarik). Arzawako kulturari buruz, ezer gutxi ezagutzen da, gorteko hizkuntza luvitera zela izan ezik, hititerarekin lotutako hizkuntza.

Arzawako erresuma konfederakuntzak etengabeko arazoa izan ziren hititentzat, euren lurralde propioa inbaditzen ari zirenak kanporatzeko edo bere basailuak eskualdetik kanporatuak ez izateko sartu behar izan zutenak. Arzawaren momentu gailena, Tarhundaradu erregearen erregealdian etorri zen, K. a. XIV. mendearen lehen erdialdean, Arnuanda I.a eta Tudhalia II.a errege hititen garaikidea: Arnuanda I.aren erregealdiaren amaieran Hititar Inperioaren ahultasunak, Tarhundaradu, Anatoliako nagusitasuna aldarrikatzeko posizio batean jarri zuen, garai horretan Egiptoko faraoia zen Amenofis III.ak, berarekin itun bat sinatzeraino, baina Tudhalia II.ak hititen nagusitasuna berreskuratzea lortu zuen, eta bere ondorengo erregeak izan ziren Shubiluliuma I.a eta Mursili IIak, euren kontrola ezarri zuten Arzawa osoan.

Etengabeko matxinadak gora-behera, Arzawa, Hititar Inperioaren barnean mantendu zen inperio hau desagertu zen arte, K. a. 1200 inguruan, une honetan, Arzawan, hititar kulturako monarkia ezberdinak agertzen direlarik, beranduago, Lidia erresuma sorraraziko zutena.