بسیج

سازمان بَسیج مستضعفین که با نام نیروی مقاومت بسیج هم شناخته می‌شود در ۵ آذر ۱۳۵۸ به فرمان امام خمینی تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ قانوناً رسمیت پیدا کرد و به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تعلق گرفت. به اعضای این سازمان بسیجی می‌گویند و طبق ماده ۱۳ قانون مقررات استخدامی سپاه، بسیجی به فردی اطلاق می‌شود كه داوطلبانه جهت تحقق ارتش ۲۰ ميليونی تحت پوشش سپاه در می‌آيد. به موجب همین مادهٔ قانونی بسیجیان به سه دسته «بسیج عادی»، «بسیج فعال» و «بسیج ویژه» يا «پاسداران افتخاری» تقسيم مي‌شوند. در جنگ ایران و عراق بسیجیان به صورت داوطلبانه و سازماندهی شده به جبهه‌ها اعزام می شدند.

تشکیل

بسیج مستضعفین با فرمان اما خمینی در ۵ آذر ۱۳۵۸ تشکیل شد و پس از تصویب مجلس شورای اسلامی در دی ۱۳۵۹ به صورت قانونی رسمیت پیدا کرد ابتدا مدتی مجد و پس از آن سالک فرمانده بسیج بودند. محمدعلی رحمانی از سال ۱۳۶۲ مسئولیت آن را بر عهده گرفت او تا پایان جنگ هشت ساله عراق علیه ایران در این سمت فعالیت می کرد وی توانست با روشی نوین نیروهایی را از پیر و جوان از نقاط دور افتاده و روستاها تا ادارات و دانشگاهها و دانش آموزان و روحانیون را سازماندهی نموده و با افزایش پایگاه‌های مقاومت از ۷۰۰۰ به ۲۱۵۰۰ پایگاه نیرویی بزرگ را بوجود آورد تا در جهت اجرای فرمان خمینی به عنوان ارتش بیست میلیونی به جبهه اعزام نمایند که اعزام یکصد هزار نفری سپاه محمد حاصل این سازماندهی بود. رحمانی معتقد بود که بسیج باید به صورت یک نیروی مردمی و فراگیر باقی بماند وی تا سال ۱۳۷۰ در بسیج مستضعفین بود. پس از درگذشت خمینی فشار سپاه برای تبدیل بسیج مستضعفین به نیروی مقاومت بسیج افزایش پیدا کرد و در نهایت با خروج رحمانی از بسیج و تغییر ساختار نیروی مقاومت بسیج تشکیل شد و افشار به عنوان اولین فرمانده نیروی مقاومت بسیج منصوب گردید.

ساختار تشکیلاتی

نیروهای بسیج ایران از بدو تأسیس تا پایان مسئولیت سردار سید یحیی صفوی رسماً زیرمجموعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بوده‌اند. با تغییر فرماندهی سپاه و با روی کار آمدن سردار محمدعلی جعفری مسئولیت فرماندهی بسیج برای اولین بار به فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی واگذار گردید، و حسین تائب در تیرماه ۱۳۷۸ به فرماندهی بسیج منصوب شد اما پس از انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران فرماندهی بسیج به سردار محمدرضا نقدی سپرده شد.

تشكل ها

1. بسيج دانش آموزي
2. بسيج دانشجويي
3. بسيج جامعه پزشكي
4. بسيج جامعه مهندسين
5. بسيج اساتيد
6. بسيج خواهران
7. بسيج ادارات

بودجه

براساس قانون برنامه چهارم توسعه بایستی هر سال ۴۰۰ میلیارد تومان برای بسیج در نظر گرفته شود که در سال اول برنامه یعنی سال ۱۳۸۴، ۱۷۳ میلیارد تومان و در سال ۸۵ نیز مجدداً ۱۷۳ میلیارد تومان در نظر گرفته شده‌است. بگفته فرمانده بسیج و نشریه «صبح صادق» ارگان دفتر سیاسی سپاه بودجه این نهاد در سال ۱۳۸۷ ۲۰۰٪ افزایش پیدا کرده و بصورت جداگانه از این بودجه، ۵۰ میلیارد تومان نیز برای کمک به بسیجیان بیکار در نظر گرفته شده‌است. در سال ۱۳۸۸ هم بر اساس اعلام نشریه برنامه ارگان معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری، بودجه بسیج ۴۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون تومان افزایش یافت.

اهداف

اهداف بسيج مستضعفين به نقل از وبگاه آن به شرح زير است:

1. تحقق فرمايش روح الله خميني مبني بر تشكيل هسته هاي حزب الله
2. ايجاد توانايي ها و آمادگي هاي لازم دفاعي در آحاد مردم در دفاع از كشور
3. ايجاد توانايي هاي لازم رزمي در نيروهايي كه توانايي شركت در عمليات هاي كلاسيك و بزرگ را دارند
4. ايجاد توانايي هاي لازم در آحاد مردم بمنظور كمك به هنگام بروز بلايا و حوادث غير پيشبيني
5. كمك به دولت در امر سازندگي

نیروی انسانی

بسیج در سراسر کشور ۱۱ میلیون نیروی داوطلب دارد. براساس تحقیق «مرکز استراتژی و تحقیقات بین‌الملل» در واشنگتن بسیج ۹۰۰ هزار نیروی فعال و ۳۰۰ هزار نیروی ذخیره دارد. به اعضای بسیج که درسطح مدارس راهنمایی ایران تحصیل می‌کنند پویندگان و به اعضای در سطح دبیرستان پیشگامان گفته می‌شود. عضويت هاي بسيج به گروه هاي زير تقسيم مي گردد:

1. بسيجي عادي: عموم اقشار معتقد به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران هستند كه پس از گذراندن دوره آموزش عمومي به عضويت بسيج درآمده و سازماندهي مي گردند.
2. بسيجي فعال: آن دسته از بسيجيان عادي داوطلب هستند كه واجد شرايط لازم بوده و پس از گذراندن دوره هاي آموزشي سازمان دهي شده و با سپاه همكاري مي كنند.
3. بسيجيان ويژه: اين گروه كه به پاسدار افتخاري هم شناخته مي شوند افرادي هستند كه صلاحيت هاي يك پاسدار را دارا مي باشند و پس از گذراندن آموزش هاي لازم در اين زمينه سازماندهي ميگردند.

پیوند به بیرون

• بسیج را بهتر بشناسیم (دویچه وله فارسی)
• تصویری از تلاش بسجیان برای شکستن درب دانشگاه تهران و ورود به آن مجله تایم
• آخرين پيام حضرت روح‌الله در سالگرد تشكيل بسيج ساجد