پرش به محتوا

تجمعات اعتراضی زیست‌محیطی ۱۳۹۲ اراک

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
مجموعه اعتراضات به
آلودگی هوای اراک
جایگاه ایران: اراک
تاریخاز خرداد سال ۱۳۹۲ تا آبان همان سال
شنبه هر هفته
ساعت ۱۷ بعد از ظهر
گونهتجمع بدون خشونت
کشته‌شدگاننداشت
زخمی‌هانداشت
بازداشت شدگاننداشت

تجمعات اعتراضی زیست‌محیطی ۱۳۹۲ اراک، سلسله تجمع‌های مردمی در اعتراض به آلودگی هوای شهر اراک است. این تجمعات به مدت ۱۸ هفته متوالی (از خرداد ۱۳۹۲ تا آبان همان سال)، در روز شنبه و در میدان مرکزی شهر (باغ ملی) برگزار شد.[۱] با اینکه تجمعات برگزار شده به صورت خودجوش و مسالمت‌آمیز انجام گردید،[۲] اما در برخی از اجتماعات حضور گسترده مأموران نیروی انتظامی وجود داشت.[۳] علت این تجمعات اعتراض به بی‌توجهی مسئولین نسبت به آلودگی هوای اراک بوده‌است.[۴] معترضان اعلام کرده بودند که تا رفع مشکل آلودگی هوای اراک و پاسخ‌گویی مسئولان شنبه هر هفته تجمع اعتراضی آرام خود را برگزار خواهند کرد.[۵]

برگزاری ۱۸ هفته متوالی از اعتراضات، موجب شد تا روزنامه الشرق الاوسط مردم شهر اراک را ثابت قدم‌ترین مردم ایران در زمینه اعتراض به مسائل زیست‌محیطی معرفی کند.[۶]

برگزاری تجمعات با بازتاب گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی داشت.[۷]

پیش زمینه

[ویرایش]

اراک در زمره ۸ کلان‌شهر آلوده کشور قرار دارد. سهم منابع ثابت (صنایع و کارخانه‌ها) در آلودگی هوای اراک ۵۰ درصد و سهم منابع متحرک (خودروها و وسایل نقلیه) ۴۵ درصد اعلام شده‌است.[۸] در برخی از روزها آلودگی هوا به حدی می‌رسد که از مرز هشدار فراتر می‌رود، طوری‌که در سال ۹۱ تعداد روزهای ناسالم ۱۸۵ روز[۹] و در ۴ ماهه اول سال ۹۲ تعداد روزهای آلوده به ۶۸ روز اعلام شد.[۱۰] آلودگی هوا اثرات جدی به سلامت تن و روان شهروندان دارد. از اثرات آلودگی هوا افزایش اشعه زیانبار فرابنفش است که موجب افزایش سرطان پوست می‌گردد.[۱۱]

در چند دهه اخیر ابتلا به سرطان در اراک رشد چشمگیری داشته‌است. آمارها نشان می‌دهد سرطان ریه، مثانه و تیروئید سه سرطانی هستند که مبتلایان به آن‌ها در اراک بیشتر از میانگین کشوری بوده و سن ابتلا به بیماری سرطان در اراک به سه سال کاهش یافته‌است.[۱]تقریباً هر ساله ۱۵۰۰ نفر به جمع مبتلایان سرطانی این شهر افزوده می‌شود. بر اساس آمار انجمن خیریه حمایت از بیماران سرطانی، استان مرکزی در ابتلای سرطان مردان رتبه اول و در زنان رتبه چهارم را دارد.[۲] همچنین طبق آمار غیررسمی اراک بیشترین بیماران ام‌اس را بعد از اصفهان دارد.[۱۲]

این موارد باعث شد تا جمعی از مردم شهر به بی‌توجهی به وضعیت زیست‌محیطی شهر دست به اعتراض بزنند. در این اعتراضات شهروندان پلاکاردهایی با عنوان می‌خواهم زنده بمانم، همه در معرض ابتلا به سرطان هستیم، اراک نفس می‌خواهد، مسوولین محترم سلامت و طول عمر کودکان این شهر در گرو عملکرد امروز شماست،[۱۳] همراه شو همشهری ما نفس می‌خواهیم، من رؤیایی دارم سرطان سهم من نیست، دادستان محترم اراک ما خواستار برخورد «قاطعانه» شما با معضل آلایندگی کارخانه آلومینیوم‌سازی اراک هستیم، کویر میقان زیبای اراک دارد می‌میرد و ریزگردهایش مردم اراک را نیز می‌کشد و آسمان پر ستاره‌ام آرزوست و غیره در دست داشتند.[۱۴]

انتقادات و خواسته‌ها

[ویرایش]

از جمله انتقادهای معترضان به مسئولین، عدم ارائه آمار دقیق از بیماران سرطانی و مبتلایان به ام‌اس و بی‌تفاوتی مسئولین، عملکرد ضعیف صدا و سیما در انعکاس آلودگی هوای شهر، عدم اجرای طرح جامع کاهش آلودگی هوا، نگاه سیاسی مسئولین به تجمعات زیست‌محیطی، عدم توجه به توسعه فضای سبز در شهر بود.[۴]

مهمترین خواسته معترضان و تسریع عملکرد مسئولین امر جهت رسیدگی به وضعیت آلودگی هوای کلان‌شهر اراک بود.[۱۳] آن‌ها خواستار توقف برداشت سولفات سدیم از کویر میقان، افزایش میزان فضای سبز شهری، توجه به وضعیت بیماران سرطانی و نظارت بر کارخانه‌های آلوده‌کننده هوای شهر شدند.

واکنش‌ها

[ویرایش]
  • پس از ۹ هفته سکوت مسئولین (از تاریخ خرداد ۱۳۹۲)، فرماندار اراک در جمع معترضین حضور پیدا کرد و از آن‌ها خواست تا در ساختمان فرمانداری برای گفتگو حضور پیدا کنند. فرماندار اراک در ابتدای این نشست گفت[۴]: «قبول داریم که شهر اراک به واسطهٔ صنایع، ریزگردهای ناخوانده، کویر میقان و خودروها آلوده‌است و آمادهٔ شنیدن هر پیشنهادی از سوی مردم برای اصلاح امور آب و هوای اراک هستیم و بنا داریم با استمرار این جلسات نظرات سازنده را جمع‌آوری و اجرا کنیم.»
  • اما پس از این دیدار نیز تجمع‌ها ادامه پیدا کرد و منجر به واکنش عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور دولت روحانی شد. او پس از آنکه استاندار جدید استان مرکزی را تعیین کرد، از طرح ویژه دولت برای رفع معضل آلودگی هوای اراک با همکاری کارشناسان و استاندار جدید خبر داد.[۶]
وی در خصوص تجمعات اعتراض‌آمیز مردم اراک در خصوص آلودگی هوا، گفت: «موضوع آلودگی موضوع امروز و دیروز نیست و با تجمع نیز حل نمی‌شود. دولت به دنبال این است که با بررسی کارشناسی و همه‌جانبه این امر را در دستور کار خود بگذارد و حل کند.»[۱۵] این در حالی است که طرح جامع کاهش آلودگی هوا به‌طور کامل اجرا نشده‌است. مهم‌ترین دلیل اجرا نشدن این طرح بعد از گذشت ۶ سال این است که در لایحه بودجه هیچ گونه ضمانت اجرایی برای به عمل نشستن مصوبات وجود ندارد.[۱۶] از اعتبار ۳۰۰ میلیارد ریالی طرح جامع کاهش آلودگی هوای اراک فقط ۲۵ میلیارد تومان اختصاص یافته‌است.[۲]
  • علاوه بر این، معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت محیط زیست دولت یازدهم نیز هم پیش از آنکه به استان خوزستان سفر کند، برای رسیدگی به درخواست مردم اراک و موضوع آلودگی رهسپار این شهر شد.[۶] وی از تجمعات آرام مردم اراک برای رساندن اعتراضات خود تشکر کرد.[۱۷] وی در این سفر یک‌روزه در کار گروه کاهش آلایندگی هوای شهر اراک، جلسه کارگروه تالاب میقان و نشست مشترک با سمن‌ها (سازمان‌های مردم‌نهاد)، بازدید از تالاب میقان و نشست خبری حاضر شد.[۱۸]
  • در مهر ۱۳۹۲، شهرداری اراک در اقدامی به موجب برهم‌زدن اعتراضات مردمی، تلاش کرد تا با انجام عملیات نوسازی بر روی سنگ‌فرش محل همیشگی تجمع و ایجاد حصار جهت عدم ورود مردم، مانع از برپایی هفتگی تجمع شود که ناکام ماند.[۱۹]
مراسم کلنگ‌زنی گازکشی به کوره‌های آجرپزی روستای مرزیجران
  • شرکت ملی گاز استان مرکزی در اواخر آبان ۱۳۹۲ اقدام به شروع عملیات احداث خطوط لوله گاز به کوره‌های آجرپزی منطقه مرزیجران نمود که با این اقدام، مابقی کوره‌های آجرپزی این منطقه که از سوخت‌های مایع جهت کوره‌ها استفاده می‌کردند، می‌توانند از شبکه گاز شهر اراک نیاز خود را برطرف کنند. این عملیات کلنگ‌زنی توسط محمدحسین مقیمی، استاندار وقت اراک انجام شد. از جزئیات این طرح می‌توان به احداث ۱۲ کیلومتر خط لوله گاز و احداث دو ایستگاه تقلیل فشار گاز در این مسیر اشاره کرد که با هزینه‌ای بالغ بر ۳٫۵ میلیارد قابل انجام است.[۲۰]

جستارهای وابسته

[ویرایش]

منابع

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ «افزایش آلودگی 74درصدی هوای اراک؛ روزی 6میلیون‌لیتر دود مازوت در ریه اراکی‌ها». کلمه نیوز. ۲۶ شهریور ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ «اعتراض اراکی‌ها به آلودگی هوا وارد هجدهمین هفته شد». روزنامه بهار. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ دسامبر ۲۰۱۳.
  3. «اعتراض جمعی از مردم اراک به آلودگی هوا». خبر روز. ۲۲ مهر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ «تجمع در اعتراض به آلودگی هوا مقابل فرمانداری اراک». ۲۹ مرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  5. شنبه‌های اعتراض در شهری که دارد خفه می‌شود رادیو زمانه.
  6. ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «اعتراضات زیست‌محیطی در ایران شهر به شهر می‌چرخد». شرق پارسی. ۱ نوامبر ۲۰۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ دسامبر ۲۰۱۳.
  7. «بازتاب اعتراض به آلودگی هوای اراک در فضای مجازی». مرکزی نیوز. ۳۱ تیر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  8. «هوای اراک را داشته باشید». همشهری آنلاین. ۲ اسفند ۱۳۸۸.
  9. «81 روز از ایام سال 91 هوای شهر اراک ناسالم بوده‌است». صدا و سیمای استان مرکزی. ۱ فروردین ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۳.
  10. «اراک 68 روز هوای ناسالم و در وضعیت هشدار داشته‌است». فارس نیوز. ۲ مرداد ۱۳۹۲.
  11. «خطر تابش اشعه فرابنفش سبب تعطیلی زود هنگام ادارات در اراک شد». ایسنا. ۲۸ خرداد ۱۳۹۲.
  12. «اراک، شهر بی‌هوا!». سلامت نیوز. ۲۲ مهر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۲۰.
  13. ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ [arkazi.isna.ir/Default.aspx?NSID=5&SSLID=46&NID=56221 «پنجمین تجمع اعتراض‌آمیز آلودگی هوا در اراک برگزار شد، اراک نفس می‌خواهد»] مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). ایسنا. ۳۰ تیر ۱۳۹۲.
  14. من رویایی دارم...سرطان سهم من نیست! ایسنا.
  15. «پاسخ وزیر کشور دربارهٔ آلودگی‌هوای اراک، تجمع اعتراض‌آمیز مردم و توزیع نشدن بنزین یورو ۴ در این شهر». ایسنا. ۲۱ مهر ۱۳۹۲.
  16. «طرح‌های آلودگی هوای اراک و خواسته مردم از دولت». تین نیوز. ۲۹ خرداد ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۳.
  17. «نشست صمیمی رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با فعالان و تشکل‌های زیست‌محیطی استان مرکزی». پایگاه اطلاع‌رسانی دولت. ۲۳ مهر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژانویه ۲۰۱۴.
  18. مریم فرهمند (۱ دی ۱۳۹۲)، «برای مردم اراک فکر دیگری کنید»، روزنامه ایران، ج. ۱۹ ش. ۵۵۴۱، ص. ۱۳
  19. «شانزدهمین تجمع مردم اراک در شنبه‌های اعتراضی». دانشجو آنلاین. ۱۵ مهر ۱۳۹۲. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اکتبر ۲۰۱۳.
  20. عملیات گازرسانی به کوره‌های آجرپزی منطقه مرزیجران از توابع اراک با حضور استاندار استان مرکزی آغاز شد بایگانی‌شده در ۱۶ ژانویه ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine شرکت ملی گاز ایران

پیوند به بیرون

[ویرایش]