Aller au contenu

Ahiket

Èn årtike di Wikipedia.

Po des linwincieusès racsegnes sol mot "ahiket", alez s' vey sol Wiccionaire

L' ahiket, c' est on mot d' linwincieus ki mostere li shuvaedje, dins on mot u inte deus mots, di deus sons riprezintés pa des voyales u naziåles.

E rfondou walon, on n' a cåzu pont d' ahikets.

L' ahiket dins les accints do walon

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Dins les walons coinreces, end a cåzumint pont nerén sol walon do Levant, ni do Mitan ni do Coûtchant.

End a assez bén sol Basse Årdene.

Ristopaedje des ahikets

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Li ristopaedje des ahikets, c' est ene piceure foirt tipike do walon.

On ristope les ahikets avou ene dimeye cossoune (Y u W) u kécfeye avou èn amoyante H (H <=> Y), on N, on L, on Z.

Li ristopaedje di l' ahiket inte deus mots dene ene lete di beloyance.

  • po + aveur => po-z aveur; on + a => on-z a
  • dj' a + avou => dj' a-st avou
  • vo + ome => vo-n ome; e + on moumint => e-n on moumint; e + Almagne => e-n Almagne

Inte ene betchete (a-, di-) et on bodje ki cmince pa ene voyale, on-z a on ristitchî Z u on ristitchî N.

Mins padecô, ene amoyante H.

On eploye eto timpesse les ristopaedje d' ahiket dins les noûmots do walon.

Pacô, gn a on ribetchfessaedje do R ki va avou :

Li ristopaedje d' èn ahiket, shuvou d' on riscôpaedje moenne pacô a des noveas djivions.

Egzimpe d' ahiket e walon

[candjî | candjî l’ côde wiki]

I dmane sacwants ahikets e rfondou walon :

Walons coinreces

[candjî | candjî l’ côde wiki]

Dins les accints del Basse Årdene, gn a sovint des ahikets

  • dj' é o.u frèd (dj' a yeu froed)
  • il est droldumint a.essé (il est droldimint ahessî); nin a.euré
  • go.urlî (gorlî, lidjwès gohèrlî)

L' ahiket dins des ôtes lingaedjes

[candjî | candjî l’ côde wiki]

E francès, l' ahiket si mostere pacô pa on I-deus-ponts (ï) : * Caïn.

Des ôtes côps, gn a rén :

  • engluer

Gn a eto èn ahiket avou les mots fwait avou ene betchete et on bodje ki cmince pa ene shoflêye H.

  • enhardi

L' ahiket egzistêye eto e piersan. Il î est ristopé pa Y et W.Rahouca ?

Hårdêye difoûtrinne

[candjî | candjî l’ côde wiki]