Aller au contenu

broyî

Èn årtike di Wiccionaire.

Walon (Rifondou)[candjî]

Etimolodjeye[candjî]

Tayon-bodje vî francike * « brekan » (casser) avou l’ cawete di codjowaedje «  » des viebes, adon racuzinåve avou inglès « break » eyet l' neyerlandès « breken ».

Viebe[candjî]

Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) broye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) broyîz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) broyans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) broynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) broyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) broyive
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) broye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) broyî
Ôtes codjowaedjes come waitî

broyî

  1. (viebe å coplemint) sipater ene sacwè po l' dismoure, endè fé tos ptits bokets ou tos féns bokets.
    • Broyî des coleurs, do sé. D.T.W.
    • Il a stî broyî på trén. D.T.W.
    • Broyî do lén divant d' li spindjî. D.T.W.
    • I vos fåt broyî l' alimint des grands poyons pol diner a onk d' ene troejhinne di djoûs.
    • C’ ît l’ guere, èç moudrel la ki droveut ses grawes po nos broyî tertos Louis Sohy (fråze rifondowe).
    • I s' a broyî les oxheas des djambes tot-z aterixhant dins l' falijhe avou s' paratchute.
    • Dins l' trén, dji rescontere li mere di m' soçon Françwès, moenneu d’ avions ; ele creye des Mimile et des Mimile, e tchoûlant, et ele mi ratchouftêye a m' broyî l' hanete Émile Pècheur (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) froter foirt ene sacwè (kéke feye po l' sipater, èl dismoure, endè fé tos féns bokets, èl rassonrer, èl poli...).
    • Ele broye do rodje so ses lepes. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Nos broyans del poure di coleur. Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Il a falou bråmint broyî dsu po l' rawè prôpe.D.T.W.
    • Broyî l' sé so lès bokèts. D.T.W.
  3. (v. sins coplemint) aspoyî foirt.

Ratourneures[candjî]

  1. broyî s’ må
  2. broyî del hoye / broyî do noer

Ortografeyes[candjî]

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes[candjî]

sketer tot spotchant