François Jaccard Phan

Francois Jaccard hay Phanxicô Phan, sinh năm 1799 tại Onnion thuộc miền Savoie, Annecy nước Pháp, là Linh mục Hội Thừa sai Balê (Paris). Ông bị xử giảo ngày 21 tháng 09 năm 1838 tại Nhan Biều dưới thời vua Minh Mạng. Ông được phong Chân Phước ngày 27/05/1900 do Đức Lêô XIII. Ngày 19-06-1988, giáo hoàng Gioan Phaolô II suy tôn Phanxicô Jaccard Phan là thánh, lễ diễn ra vào ngày 21/09 hàng năm.

Thân thế và con đường truyền đạo

Phanxicô Phan sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo. Những ngày đầu đi học ông vẫn là một đứa trẻ ham chơi hơn học nên kết quả học tập kém.

Được sự khuyến khích dạy dỗ của gia đình, Ông đã khắc phục rất nhiều việc lười biếng này. Ông xin vào chủng viện vì có chí hướng đi tu. Sau khi hoàn thành chương trình chủng viện Mélan, Ông được tuyển lên đại chủng viện Chambery năm 1819. Ông gia nhập hội Thừa Sai Paris và được thụ phong linh mục ngày 15.03.1823.

Năm 1826, Ông đến được giáo phận Đàng Trong. Sau một thời gian học tiếng Việt, ông mới ấy tên Việt Nam là Phan. Sau đó ông được cử vào chức danh giám đốc chủng viện An Ninh tỉnh Quảng Trị.

Bị bắt và xử tử

Tháng 01-1833, sau sắc lệnh cấm đạo toàn quốc, ông có thêm người bạn đồng hành. Đó là linh mục Odorico Phương thuộc dòng Phanxicô vừa mới bị bắt. Sau đó, vua Minh Mạng truyền xử tử hai linh mục này. Nhưng nhờ sự can thiệp của Hoàng Thái Hậu Thuận Thiên bản án được chuyển thành đày chung thân tại Lao Bảo (ở biên giới Lào). Cuộc sống vất vả, đói kém và mắc phải bệnh sốt rét ác tính nên Odorico Phương mất tại đây.

Tháng 9-1835, vua Minh Mạng đưa Phan về giam ở Cam Lộ, Quảng Trị để làm giáo sư cho sáu thanh niên học tiếng Pháp nhưng nhà vua cấm họ trao đổi về đạo. Năm 1838, khi triệt phá chủng viện An Ninh, gíam đốc Candalk Kim chạy thoát. Vua bực tức và ngày 07 tháng 3 ra lệnh bắt ông hỏi cung rồi giải về Quảng Trị.

Ngày 18 tháng 7 năm 1838, Phan được giam chung với chủng sinh Tôma Thiện. Ngày 21 tháng 9 năm 1838, quan lính dẫn hai người đến một ngọn đồi ở làng Nhan Biều (Quảng Trị). Theo đề nghị của ông, ông muốn Tôma Thiện chết trước, nên quân lính chấp nhận giải quyết cho nguyện vọng chính đáng này và đã xử Tôma Thiện trước. Sau đó, vòng dây qua cổ vị hai người rồi kéo mạnh hai đầu. Xác hai người được chôn ngay tại pháp trường và năm 1847 được cải táng về chủng viện Thừa Sai Paris.