Ikki tomonlama foydalanish texnologiyalari
Ikki tomonlama texnologiya — bu fuqarolik va harbiy texnikada qoʻllanilishi mumkin boʻlgan dizayn, ishlab chiqarish, ekspluatatsiya yoki boshqa texnologik zanjirdir.[1].
Kontsepsiya
[edit | edit source]Texnologik yutuqlarning aksariyati (yadro energetikasi, raketa va kosmik texnologiyalar, lazerlar, radar tizimlari, kompyuterlar va boshqalar) ikkilamchi foydalanish texnologiyalari deb hisoblash mumkin, ammo bu tushunchaning oʻzi faqat 1980-yillarning oʻrtalarida keng tarqaldi.
Qoidaga koʻra, ikkilamchi foydalanish texnologiyalarini ishlab chiqish amaliy fan va ilmiy sohalarda eng istiqbolli tadqiqot yoʻnalishlarini rivojlantirish bilan bogʻliq; u katta intellektual va iqtisodiy xarajatlarni talab qiladi. Natijada, ikki tomonlama texnologiyalarning asosiy xususiyatlari ularning sifati va samaradorligiga yuqori darajadagi talablarni oʻz ichiga oladi.
XX va XXI asrlar yoqasida ikki tomonlama foydalanish texnologiyalariga optoelektronika, biotexnologiyalar, telekommunikatsiya va kompyuter tarmoqlari texnologiyalari, yangi materiallar, yoʻnalishli energiya uzatish va boshqalar kiradi, chunki fuqarolik va harbiy sohada ulardan foydalanish imkoniyatlarining oʻzaro tutashuv maydoni 80-90 % ga yetadi.
Rossiya Federatsiyasi qonunchiligida eksporti Texnik va eksport nazorati federal xizmati tomonidan tartibga solinadigan ikki tomonlama foydalanish texnologiyalar roʻyxati belgilanadi (1992-2004-yillarda — Rossiya Federatsiyasi Prezidenti huzuridagi Davlat texnik komissiyasi tomonidan).
Xalqaro munosabatlarda bunday texnologik mahsulotlarni oʻtkazish Rossiya ishtirokchilardan biri hisoblanadigan 1996-yildagi Anʼanaviy qurollar va yuqori texnologiyalar eksportini nazorat qilish (ikki tomonlama foydalanish) toʻgʻrisidagi Vassenar kelishuviga asoslanadi.
Manbalar
[edit | edit source]- ↑ statya Texnologiya dvoynogo naznacheniya
Qoʻshimcha adabiyotlar
[edit | edit source]- Kovtun A. L., Poklonskiy D. L. Analiz znachimosti texnologiy dvoynogo naznacheniya v sovremennom rassmotrenii problem biologicheskoy bezopasnosti (russkiy) // Molekulyarnaya meditsina : jurnal. — 2012. — Andoza:Bibliografik qisqartma.
- Rassadin V. N., Snaches-Anders A. Texnologii dvoynogo naznacheniya v oboronnoy promыshlennosti i perspektivы ix ispolьzovaniya (russkiy) // Problemы prognozirovaniya : jurnal. — 2001. — Andoza:Bibliografik qisqartma. — Andoza:Bibliografik qisqartma.
- Polovinkin V. N., Fomichev A. B. Texnologii dvoynogo naznacheniya: otstavanie realьnoe i mnimoe (russkiy) // Ekspertnыy soyuz : jurnal. — Andoza:Bibliografik qisqartma, Andoza:Bibliografik qisqartma. Arxivirovano 31 mart 2017 goda.
Havolalar
[edit | edit source]- „Texnologii dvoynogo naznacheniya“ (ru). Terminы MChS. Glavnoe upravlenie MChS Rossii po Respublike Altay. Qaraldi: 2016-yil 20-sentyabr.[sayt ishlamaydi]
- „Texnologii dvoynogo naznacheniya“ (ru). Entsiklopediya. Veb-sayt Ministerstva Oboronы Rossiyskoy Federatsii. Qaraldi: 2016-yil 20-sentyabr.
Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |