Komanche Respublikasi
| Komancha Respublikasi | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Poytaxti | Komancha | |||
| Til(lar)i | ukrain tili | |||
Komanche Respublikasi (Sharqiy Lemko Respublikasi, Komanchan Respublikasi) 30 Lemko qishlogʻidan iborat ittifoq boʻlib, 1918-yil 5-noyabrda Komanche qishlogʻida Sharqiy Lemko viloyatida respublika tashkil etilganligini eʼlon qilingan. 1918-yil dekabr oyida Vistuladagi kengashda Gʻarbiy Ukraina Xalq Respublikasi tarkibiga qoʻshilish toʻgʻrisida qaror qabul qilingan. Nihoyat 1919-yil 23-yanvarda Polsha qoʻshinlari tomonidan tugatilgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Avstriya-Vengriya parchalanganidan keyin Gʻarbiy Ukrainada ozodlik harakati boshlanadi. Polsha qoʻshinlari Sanokda joylashgan va shuning uchun Vislokda Sanok okrugi Radasi tashkil etilgan. Sharqiy Lemko mintaqasida milliy ozodlik kurashining markazi aynan shu yerda paydo boʻlgan. 1918-yil 3-noyabrda Buyuk Vislok qishlogʻining rektori Panteleimon Shpilka otasi Gʻarbiy Ukraina Xalq Respublikasi tashkil etilganligi toʻgʻrisida bayonot oladi va mahalliy maktabda qishloq yigʻilishini chaqiradi. Yigʻilishga atrofdagi qishloqlardan 70 nafar delegat kelgan. Yigʻilish natijasida Povyatov nomidagi Ukraina Milliy Radasi tashkil etilgan va Komanche respublikasi deb nomlanuvchi Sharqiy Lemko respublikasi tuzilganligi eʼlon qilingan, chunki aynan shu qishloqda asosiy mudofaa shtab-kvartirasi joylashgan edi.
Kengashga 11 kishi saylangan, unga ota Panteleimon Shpilka va Komancha qishlogʻi politsiyasi komendanti Andrey Kir rahbarlik qilgan.
Respublikaning ijro etuvchi organi Buyuk Vislokadagi Sanok okrugi komissarligi deb atalgan. Komissarlik rahbari qishloqlarda Ukraina davlatiga sodiqlik qasamyod qiladigan jamoat kengashlarini tuzishi kerak edi. Ijroiya organi tarkibiga quyidagilar kiradi:
- Teodor Shpilka;
- Grigoriy Sudomir;
- Ivan Kutsyla (sudya);
- Andrey Kir (politsiya komendanti, avstriyalik sobiq kichik serjant)
Respublika taxminan 18 ming kishi istiqomat qiladigan 30 ga yaqin Lemko qishloqlarini qamrab olgan. Respublika vakillari oʻzlarini Gʻarbiy Ukraina Xalq Respublikasining bir qismi, oʻz-oʻzini boshqarishini esa vaqtinchalik deb hisoblagan. Shu sababli, Polsha qoʻshinlari respublika qishloqlariga hujum boshlaganlar. Birinchi hujum Shavne qishlogʻiga 1919-yil 23 yanvarda Polsha armiyasi Buyuk Vislokga hujum qilgan va Shpilkaning otasini ekstraditsiya qilish uchun 5 ming avstriyalik toj miqdorida mukofot belgilangan. 1919-yil 24-yanvar kuni ertalab polyaklar Komanchi qishlogʻini egallab olganlar va Komanche respublikasi uch oylik oʻzini-oʻzi boshqarishdan soʻng oʻz faoliyatini toʻxtatgabn[1][2][3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „95 років від часу возз’єднання Лемківщини з Україною“ (uk). lemky.lviv.ua. 2015-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 17-mart.
- ↑ Юрий Гаврилюк. „Там, на Лемковине, все еще живой“. Day.kyiv.ua. 2020-yil 4-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 17-mart.
- ↑ Taras. „Команецька та Флоринська республіки 1918–1920 років на Лемківщині“ (uk). lemky.lviv.ua. 2015-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 17-mart.