Tūs (daraxt)

Tūs
Tabaqabandiji ilmī
XATO: Parametrhoi parent va rangro bojad pur kuned. ???: Tūs
Nomi bajnulmilaliji ilmī
Betula L., 1753
Areal
Somonaşinosī dar Vikiguna Tasvirot dar Vikianbor ITIS   19478 NCBI   3504 EOL   44475 GRIN   t:1437 IPNI   13475-1 FW   55294

Tūs, ƣon (lot. Bétula) — jak çinsi butta va daraxtoni xazonrez.

Tavsifoti gijohşinoxtī

Pūstloxaş safed, zard, gulobī va sijohtob. Dar Toçikiston 14 namudi tūs merūjad: B. tianschanica, B. korscinskyi, B. Saposhnikovii, B. murgabica va ƣajra. Xususan dar qatorkūhhoi Zarafşon, Hisor, Qarotegin, Darvoz, Pjotri Jakum, Vanç, Jazgulom, Ruşon va Şuƣnon (1100 – 3500 m az s. b.) bisjor astūs tūs rustaniji rūşnoidūst va sarmobardor astūs Onro az tuxm va qalamca zijod mekunand. Zijoda az 100 – 150 sol umr mebinad.

Ahamijat va korburdho

Tūs baroi mustahkam namudani sohilhoi darjo, kanal ahamijati kalon dorad. Solhoi oxir dar natiçai munosibati beandeşonai aholī tūszorhoi jak zamonho obodu xurrami çumhurī sirak va kam şudaand. Dar Toçikiston buridanu dar xoçagiho istifoda burdani tūs qat'ijan man' astūs

Korburdi pizişkī

Muƣça va bargi tūs xususijati tabobatī dorand. Dar tarkibi muƣçai on 3,5 – 6% ravƣani efir hast, ki cun dorui peşobron va buƣumdard istifoda meşavad.

Xosijathoi şifoī

Tūs xosijati davoī dorad. Naqe'i barg va muƣçahoi tūsro cun vositai peşobron, mahvi bakterijaho va bahamorandai zaxm, ravƣani muƣçahoi onro boşad, baroi tabobati bemorihoi pūst kor mefarmojand. Dar Rusija az şoxcahoi nozuki tūs çorūb basta, onro dar hammom bo maqsadi peşgiriji bemoriho va muoliçai amrozi bandu buƣum istifoda mekunand. Bino ba aqidai tabiboni xalqī būi tūs bemoriji molixulijoro şifo mebaxşad; (şira)-i daraxti tūs, ki mohhoi mart va aprel girifta şudaast, xunro toza mekunad.

Sarcaşma

• Entsiklopedijai Sovetiji Toçik : [dar 8 ç.] / sarmuharrir A. S. Sajfulloev. — D. : SIEST, 1978—1988.