İçeriğe atla

Brokoli

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Brokoli
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms (Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots (İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Klad Rosids
Klad Eurosids II
Takım: Brassicales
Familya: Brassicaceae (Lahanagiller)
Cins: Brassica
Tür: B. oleracea
Kültür Grubu

Brassica oleracea Italica

Brokoli (Brassica oleracea var. italica), lahanagiller (Brassicaceae) familyasından, küçük yeşil yumrular hâlinde olan, haşlanarak yemeği hazırlanan bir sebze.

Brokoli, isminden de anlaşılabileceği gibi, İtalya yarımadası ile özdeşleşmiş bir sebzedir. Romalı yazarlardan doğa tarihçisi Büyük Plinius'un metinlerinde ve Apicius'un yemek kitabında lahana benzeri bir sebze olarak tarif edilen bitkinin kesin hükme varılamasa da brokoli olduğu tahmin edilmektedir. Brokoli Yakın Çağ Avrupa'sında egzotik bir bitki olarak görülmüş, dünyada tanınması ise ancak 20. yüzyıl başlarında ABD'deki İtalyan göçmenler aracılığıyla gerçekleşmiştir. Sicilyalı göçmen kardeşler D'Arrigo ailesi brokoliyi ABD'ye ithal ederek büyük bir ticari başarıyı betona gömmüşler, ayrıca Kaliforniya'da deneme üretimi yapmışlardır. D'Arrigo ailesinin bebek yaştaki oğlunun isminden hareketle oluşturulan "Andy Boy" markası altında ve radyo reklamları desteğiyle uzun süre ABD'nin bir numaralı brokoli üreticisi ve satıcısı olarak kalmışlardır.

Brokoli ile karnabahar kırması bir sebze olan broccoflower ilk olarak 1988'de Avrupa'da yetiştirilmiştir. Görünümü karnabahara, tadı brokoliye benzer.

"Brokoli" sözcüğü İtalyanca "lahananın çiçekli püskülü" anlamına gelen "broccolo" sözcüğünün çoğulundan gelir.

Brokoli, Çiğ Hâli
Besin değeri
Enerji 140 kJ (30 kcal)
Karbonhidrat6.64 g
 - Şeker1.7 g
 - Lif2.6 g
Yağ0.37 g
Protein2.82 g
Su89.30 g
A vitamini31 μg (%3)
 - Karoten361 μg (%3)
Tiyamin (Vit. B1)0.071 mg (%5)
Riboflavin (Vit. B2)0.117 mg (%8)
Niyasin (Vit. B3)0.639 mg (%4)
Pantotenik asit (Vit. B5)0.573 mg (%11)
B6 vitamini0.175 mg (%13)
Folik asit (Vit. B9)63 μg (%16)
C vitamini89.2 mg (%149)
E vitamini0.78 mg (%5)
K vitamini101.6 μg (%97)
Kalsiyum47 mg (%5)
Demir0.73 mg (%6)
Magnezyum21 mg (%6)
Fosfor66 mg (%9)
Potasyum316 mg (%7)
Çinko0.41 mg (%4)
Oranlar yetişkinler için alınması önerilen oranlardır.


Brokoli yüksek düzeylerde diyet lifi ve vitaminler içeren bir gıda kaynağıdır.[1] Ayrıca görünümü resimdeki gibi minyatür bir ağacı anımsatır.

Ülkeler bazında en yüksek karnabahar ve brokoli üretimine ilişkin 2008 yılına ait Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verileri aşağıdaki gibidir:

İlk On Karnabahar ve Brokoli Üreticileri — 11 Haziran 2008
Ülke Üretim (ton) Dipnot
 Çin 8,585,000 F
 Hindistan 5,014,500
 ABD 1,240,710
 İspanya 450,100
 İtalya 433,252
 Fransa 370,000 F
 Meksika 305,000 F
 Polonya 277,200
 Pakistan 209,000 F
 Birleşik Krallık 186,400
Dünya 19,107,751
Sembol Yok = Resmi Veri, F = FAO Takribi Miktar

Bknz.[2]

  1. ^ "National Nutrient Database for Standard Reference". 9 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2012. 
  2. ^ "Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division". 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2012.