Hristiyan sağ
| Makale serilerinden |
 |
Hıristiyan sağ, Avrupa ve Amerika'daki Hıristiyan nüfusun çoğunluk olduğu ülkelerde dindar sağ olarak da adlandırılan, siyasi yelpazenin sağ cenahındaki hizipleri ifade etmektedir. Bu görüşü benimsemiş siyasi hareketler toplumsal olarak muhafazakâr tercihleri ve politikaları savunurlar. Hıristiyanlık içindeki öğreti ve değerleri siyasette de uygulamayı ilke edinen Hıristiyan sağ, esas olarak bu öğretilerin toplumsal düzenlemeler ve hukuk kuralları oluşturulurken öncelikli olarak dikkate alınmasını savunurlar.
Görüşler
Pek çok ülkede parti olarak örgütlenseler de Hıristiyan sağın asıl etkin gücü halkı ikna ederek bir dava etrafında birleştirebilmesidir. Muhafazakâr değerler ve dini anlayışlar çerçevesinde şekillenen bu tutumlar, güncel siyasi konularda ve tartışmalarda belli bir görüşün desteklenmesi şeklinde etkinlik göstermektedir. Toplumsal destek bulan bu gruplar, okullardaki ibadet, kök hücre araştırmaları karşıtlığı, eşcinsellik karşıtlığı, kürtaj yasağı ve pornografi sansürü gibi konularda muhafazakâr tutumlarıyla öne çıkmaktadır.
Hıristiyan sağ gelenek
ABD
ABD'deki Hıristiyan sağ, Evanjelik protestan ve Roma Katolik Hıristian cemaatleri arasında resmi olmayan bir birlikteliği de ifade eder. ABD'deki Hıristiyan sağ, kökleri 1940'lara kadar uzanan ve fakat 1970'lerden itibaren etkili olan, muhafazakâr Yahudi ve Mormonlardan da destek kazanan bir gruptur. ABD'de Başkan George W. Bush ile iktidar olan Yeni Muhafazakârlık akımı soldan sağa evrilerek Hıristiyan sağ ile işbirliği yapmıştır.[1]
Birleşik Krallık
Radikal Hıristiyan sağ yapıların yükselişi sonrası bu grupların temel motivasyonu Hıristiyanlığı restore etme çabası olarak kendini göstermektedir. Britanya Savunma Ligi (British Defence League) örgütünün başı çektiği radikal Hıristiyan sağ yapılanmalara karşı farklı gruplardan eleştiriler de yönelmektedir. Siyasette insanların dininden çok radikalizmin yükselmesinin engellenmesi için ekonomik şartlara odaklanılması gerektiği savunulmaktadır.[2]
Hollanda
Reformcu Siyasal Parti (Staatkundig Gereformeerde Partij), Hollanda'daki Kalvinist Protestanların uzun süredir desteklediği bir siyasi oluşumdur. Hıristiyan Birlik (ChristianUnion - CU) ise daha merkezde yer alan tutumuyla öne çıkmaktadır. Gazete ve televizyon yayınlarıyla etkili olmaya çalışan gruplardan Reformcu Siyasal Parti'nin 28.000 üyesi ve 150 sandalyeli mecliste 3 vekili vardır ve genellikle her hükûmetin duruşuna muhalif politikalar üretmektedirler. Hıristiyan değerlerini koruyan politikalar karşılığında bazı düzenlemelere destek de vermişlerdir.
Kanada
Kanada'nın kuruluşundan itibaren din önemli bir siyasi konu olarak ülkede tartışılmaktadır. Protestanların ve ruhban karşıtı katoliklerin libralleri desteklediği ülkede, gelenekçi Katolikler ve Anglikanlar Hıristiyan sağı desteklemekteydi.
Lübnan
Birinci Dünya Savaşı sonrasında Lübnan oluşturulurken tesis edilen mezhep temelli siyasi sistem, istikrarsızlığın yaşandığı dönemde mezhepsel ayrılıkları körüklemiştir. Özellikle Lübnan İç Savaşı sırasında buradaki Hıristiyan grupların Hıristiyan Sağ kanadı güçlendirilmiş ve batılı devletlerce de desteklenmiştir.[3]
Hıristiyan sağ partiler
Bazı ülkelerde Hıristiyan sağ görüşleri temel ideoloji olarak kabul eden siyasi partiler vardır. Bunlardan bazıları:
- Anayasa Partisi - ABD (Constitution Party)
- Federal Demokratik Birlik - İsviçre (EDU-UDF: Eidgenössisch-Demokratische Union-Union Démocratique Fédérale)
- Hıristiyan Partisi - Birleşik Krallık (Christian Party)
- Hıristiyan Birlik Partisi - Norveç (Kristent Samlingsparti)
- Hıristiyan Demokrat Parti - Avustralya (Christian Democratic Party)
- Reformcu Siyasal Parti - Hollanda (Staatkundig Gereformeerde Partij)