Моси: юрамалар арасында аерма
Яңа бит: «{{Халык}} '''Моси''', мосси, моиси, мосе - Көнбатыш Африкадагы халык. Үз атамалары: дагари, бирифо...» |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
| Юл номеры - 1: | Юл номеры - 1: | ||
{{Халык}} |
{{Халык}} |
||
'''Моси''', мосси, моиси, мосе |
'''Моси''', мосси, моиси, мосе — [[Көнбатыш Африка]]дагы [[халык]]. Үз атамалары: дагари, бирифор, нанкансе, кусаси, мампруси, догомба. Гомуми саны-9 млн нан артык кеше. Буркино-Фасо халкының 50 % тан артыграгы (6 млн кеше), шулай ук [[Гана]] төньягында (3 млн.тирәсе кеше, якын туган телдә сөйләшүче моле—дагбон) яши. |
||
Нигер-конголез макросемьясына керүче гур гаиләсенә караган [[мооре]] телендә сөйлиләр. Мосиларның күбесе |
Нигер-конголез макросемьясына керүче гур гаиләсенә караган [[мооре]] телендә сөйлиләр. Мосиларның күбесе — мөселманнар, шулай ук традицион инанычлылар һәм христианнар бар. Төп шөгыльләре — китмәнле [[игенчелек]] (тары, сорго, арахис, кукуруз, дөге һ.б.). Карите (''Butyros-permum'') җимешен күпләп җыялар, аның орлыкларыннан май алалар. Аз гына ишәкләр, сарыклар, кәҗәләр, тавыклар, цесаркалар үрчетәләр; кайбер районнарда ат үрчетү белән шөгыльләнәләр. Халыкның нык тыгызлыгы һәм туфракның ярлылыгы шактый күп миграциягә китерә; ел саен 500 меңгә кадәр кеше Гана рудникларына һәм [[Кот-д’Ивуар]] плантацияләренә китә. |
||
Традицион социаль оешма буларак аларга патрилиниялы |
Традицион социаль оешма буларак аларга патрилиниялы кардәшлек төркемнәре, вирилокаль никах җирлегендә туплану, зур гаилә общинасы хас. |
||
== Тарих == |
|||
| ⚫ | |||
[[Моси]] патшалыклары — заманында үз территориясе булган өч көчле дәүләт. Алар барысында да охшаш гореф-гадәтләр һәм формалар булган, әмма бер-берсенә бәйсез рәвештә идарә ителгән. Патшалары бер-берсенә каршы булган низагларда да катнашалар яки төньяктан — [[Мали]]дан сугыш белән килсәләр, берләшәләр. |
|||
[[Моси]] патшалыклары [[XIX гасыр]] ахырына кадәр, Француз Колониаль Империясе тарафыннан яулап алынганчы булган.<ref> |
|||
{{книга |
|||
|ref=Lipschutz |
|||
|заглавие=Dictionary of African historical biography |
|||
|издательство={{Нп3|University of California Press}} |
|||
|год=1989 |
|||
|страницы=249 |
|||
|ссылка=https://books.google.ca/books?id=QYoPkk04Yp4C&pg=PA249 |
|||
|isbn=0-520-06611-1 |
|||
|язык=en |
|||
|автор=Lipschutz, Mark R.; Rasmussen, R. Kent |
|||
}}</ref>. |
|||
| ⚫ | |||
== Билгеле кешеләре == |
== Билгеле кешеләре == |
||
< |
<br> '''Компаоре, Блэз'''<ref name="Britannica">{{cite news | title=Blaise Compaoré|publisher=[[Encyclopædia Britannica]]| url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/129602/Blaise-Compaore| lang=en}}</ref> — Буркина Фасо президенты ([[1987]]—[[2014]]). |
||
== Карагыз == |
== Карагыз == |
||
< |
<br> '''[[Моси]] патшалыклары''' |
||
< |
<br> '''Нанумба''' |
||
== Искәрмәләр == |
== Искәрмәләр == |
||
| Юл номеры - 20: | Юл номеры - 34: | ||
== Сылтамалар == |
== Сылтамалар == |
||
< |
<br> [https://web.archive.org/web/20150922095236/http://cuar.in.ua/cuar/Tribes/Mossi/Mossi-a.htm Искусство племени моси-фульсе] Мириманов В. Б. Искусство тропической Африки |
||
== Әдәбият == |
== Әдәбият == |
||
< |
<br> Андрианов Б. В., Попов В. А. Моси // [[Народы и религии мира]] / Глав. ред. [[Тишков, Валерий Александрович|В. А. Тишков]]. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С.598. |
||
8 авг 2020, 03:34 юрамасы
| Моси | |
| яшәү җире | |
|---|---|
| Теле |
{{{тел}}} |
 Моси Викиҗыентыкта | |
Моси, мосси, моиси, мосе — Көнбатыш Африкадагы халык. Үз атамалары: дагари, бирифор, нанкансе, кусаси, мампруси, догомба. Гомуми саны-9 млн нан артык кеше. Буркино-Фасо халкының 50 % тан артыграгы (6 млн кеше), шулай ук Гана төньягында (3 млн.тирәсе кеше, якын туган телдә сөйләшүче моле—дагбон) яши.
Нигер-конголез макросемьясына керүче гур гаиләсенә караган мооре телендә сөйлиләр. Мосиларның күбесе — мөселманнар, шулай ук традицион инанычлылар һәм христианнар бар. Төп шөгыльләре — китмәнле игенчелек (тары, сорго, арахис, кукуруз, дөге һ.б.). Карите (Butyros-permum) җимешен күпләп җыялар, аның орлыкларыннан май алалар. Аз гына ишәкләр, сарыклар, кәҗәләр, тавыклар, цесаркалар үрчетәләр; кайбер районнарда ат үрчетү белән шөгыльләнәләр. Халыкның нык тыгызлыгы һәм туфракның ярлылыгы шактый күп миграциягә китерә; ел саен 500 меңгә кадәр кеше Гана рудникларына һәм Кот-д’Ивуар плантацияләренә китә.
Традицион социаль оешма буларак аларга патрилиниялы кардәшлек төркемнәре, вирилокаль никах җирлегендә туплану, зур гаилә общинасы хас.
Тарих
Моси патшалыклары — заманында үз территориясе булган өч көчле дәүләт. Алар барысында да охшаш гореф-гадәтләр һәм формалар булган, әмма бер-берсенә бәйсез рәвештә идарә ителгән. Патшалары бер-берсенә каршы булган низагларда да катнашалар яки төньяктан — Малидан сугыш белән килсәләр, берләшәләр. Моси патшалыклары XIX гасыр ахырына кадәр, Француз Колониаль Империясе тарафыннан яулап алынганчы булган.[1].
Билгеле кешеләре
Компаоре, Блэз[2] — Буркина Фасо президенты (1987—2014).
Карагыз
Моси патшалыклары
Нанумба
Искәрмәләр
- ↑ Lipschutz, Mark R.; Rasmussen, R. Kent. Dictionary of African historical biography(ингл.). — University of California Press, 1989. — P. 249. — ISBN 0-520-06611-1.
- ↑ Blaise Compaoré (ингл.), Encyclopædia Britannica.
Сылтамалар
Искусство племени моси-фульсе Мириманов В. Б. Искусство тропической Африки
Әдәбият
Андрианов Б. В., Попов В. А. Моси // Народы и религии мира / Глав. ред. В. А. Тишков. М.: Большая Российская Энциклопедия, 1999. С.598.