Nevada: Diferenzas entre revisións

'''Nevada''' é un dos 50 [[Estados dos Estados Unidos da América|Estados]] dos [[Estados Unidos da América]], localizada no suroeste do país. Nevada posúe as maiores taxas de crecemento poboacionalde poboación de todos os Estados Unidos, en gran parte grazas á grande inmigración de [[México|mexicanos]] na rexión. O crecemento poboacionalde poboación do Estado entre [[1990]] e [[2000]] foi do 66,3%, en canto a poboación do país como un todo creceu 13,1%. Porén, a maior parte está escasamente poboada: a poboación do Estado concéntrase en dous núcleos urbanos distintos, [[Las Vegas]] e [[Carson City]]-[[Reno, Nevada|Reno]].

Na década de 1870 atopáronse grandes reservas de [[prata]] en Nevada; isto deu a Nevada o cognome de ''The Silver State''. ActualmenteHoxe en día, a economía aínda posúe a minería como unha fonte de renda primaria, e o estado é un gran produtor de prata, [[ouro]], [[petróleo]] e [[area]]. Porén, actualmenteno presente, a maior fonte de renda do Estado é o [[turismo]]. Nevada é famoso polos seus [[casino]]s, que están primariamente concentrados en Las Vegas e mais en Reno.

Os [[AmerindioPobos indíxenas de América|nativos americanos]] vivían na rexión onde actualmentehoxe por hoxe se localiza Nevada, millaresmilleiros de anos antes da chegada dos primeiros exploradores europeos. Todas as tribos indíxenas que vivían na rexión formaban parte da familia dos [[azteca]]s. O primeiro explorador europeo na rexión foi o [[España|español]] [[Francisco Garcés]], en [[1776]], partindo de [[Novo México]] en dirección áa [[California]]. Nevada era entón parte das colonias españolas nas [[América]]s. Coa excepción dalgúns postos comerciais para a realización de cambios comerciais con nativos indíxenas, ningún asentamento permanente se instalou na rexión durante décadas.

En [[1821]], [[México]] tornousefíxose independente de España e Nevada pasou a ser controlada por México. Porén, os mexicanos interesáronse pouco en colonizar a rexión da actual Nevada, polo seu clima desértico, impropio para a práctica da [[agricultura]]. Nevada continuou a estar habitado só por nativos indíxenas. Durante a década de 1820 chegaron diversos exploradores [[Reino Unido|británicos]], principalmente comerciantes a mando da [[Compañía da Baía de Hudson]]. Durante a década de 1830 algúns estadounidenses foron explorar a rexión de Nevada. En [[1830]] o estadounidense [[Joseph Walker]] partiu de [[Santa Fe, Texas|Santa Fe]] ([[Texas]]) en dirección aos [[Os Ánxeles|Ánxeles]], en [[California]]. No medio da viaxe, na desértica rexión de Nevada, creou unha estrada rústica, para mellor orientación. Esta estrada foi moi usada durante a carreira do [[ouro]] de California de [[1848]], que atraeu millaresmilleiros de americanos do leste do país en dirección ao oeste.

Aínda enEn 1848, México foi derrotadaderrotado polos Estados Unidos na [[Guerra Mexicano-Americana]], que se iniciara en [[1846]]. Como consecuencia, toda a rexión de Nevada pasou a formar parte dos Estados Unidos. En [[1850]], foi creado o territorio de Utah, que incluía a rexión centro-norte da actual Nevada. O restante era parte do [[Territorio do Novo México]], creado tamén en 1850.

Colonos americanos pasaran a instalarse gradualmente na rexión de Nevada. O primeiro asentamento americano foi [[VirxiniaVirginia City]]. Os primeiros asentamentos urbanos creáronse principalmente como centro de fornecemento de materias ás persoas do leste americano que viaxaban en dirección ao oeste. Porén, estes materiais- [[alimento]]s, [[roupa]]s, [[arma]]s e utensilios básicos -eran moi caros, unha vez que estes produtos eran na súa maioría comprados en California, ata o final da década de 1860. En [[1859]], atopáronse grandes depósitos de [[prata]] en VirxiniaVirginia City, atraendo diversas empresas de minería e millaresmiles de persoas de California e do leste americano. A poboación da rexión pasou dalgunhas poucas centenas de habitantes en [[1850]] a 6.857 en [[1860]]. En marzo de [[1861]], creouse o territorio de Nevada, que incorporaba só as actuais rexións de Nevada que formaban parte anteriormente do Territorio do Novo México.

Aínda enEn 1861, comezou a [[Guerra Civil Americana]], dividindo o país en dous: a Unión, que eran os Estados Unidos propiamente ditoditos, e os rebeldes [[Estados Confederados de América]]. A maioría da poboación estaba a favor da Unión. [[Abraham Lincoln]], presidente dos Estados Unidos nese momento, quería aprobar unha serie de Emendas Constitucionais que prohibisen dunha vez o uso do [[Escravitude|traballo escravo]] no país. A aprobación da maioría dos membros da [[Casa dos Representantes dos Estados Unidos dade América|Casa dos Representantes]] e no [[Senado dos Estados Unidos dade América|Senado]] sería necesaria. Daquela, Nevada tiña apenas 10 mil habitantes. En novembro de [[19631863]], celebrouse unha [[convención constitucional]] para tentar crear unha constitución do futuro Estado de Nevada. Esta constitución contiña unha emenda que propuña [[imposto]]s sobre calquera mineral extraído no estado. A economía entón estaba baseada en gran parte na minería, e esta constitución non se aprobou. Unha segunda convención constitucional realizouse en xullo de [[1864]], desta volta con éxito e esta constitución aprobouse. A constitución americana entón dicía que só os territorios con máis de 127.381 habitantes poderían convertirseconverterse en Estados da Unión. Mais Abraham Lincoln ignorou a Constitución Americana, e tanto el como o Congreso americano aprobaran a elevación de Nevada á categoría de Estado. Así, Nevada tornouseconverteuse ono 36º Estado americano en [[31 de outubro]] de [[1864]].

Nevada prosperou economicamente durante a década de 1860 grazas á minería da prata. Nunha década a poboación aumentou de 6.857 habitantes en 1860 a 42.491 en [[1870]]. Porén, durante mediados da década de 1870, o goberno americano impuxo limiteslímites ao uso da prata no sistema económico do país, diminuíndo moito a demanda deste metal. Alén diso, o mineral de prata entón extraído nas minas da rexión era de baixa calidade, mesturada con outros elementos químicos. Antes das restricións sobre o uso da prata na economía do país, os prezos da prata eran altos, posibilitando así a cara purificación do mineral. Como consecuencia, moitas das empresas que operaban minas no estado se foron, en tanto outras tiveron que despedir a centenas de traballadores. A taxa de desemprego subiu drasticamente, e moita da poboación saíu do estado en busca de emprego. A poboación caería gradualmente ata o inicio do [[século XX]]. A gandería tornouse entón a principal fonte de renda de Nevada, aínda que os [[inverno]]s rigorosos e a falta de infraestruturas de transportes impediron que a gandería se desenvolvese axiña.

Os Estados Unidos entraran na [[Primeiraprimeira Guerraguerra Mundialmundial]] en [[1917]]. Entón, a maioría das reservas de ouro e de prata xa se esgotaran. Porén, o Estado aínda posuía grandes reservas de [[cobre]], así como de [[tungsteno]] e de [[cinc]], metais que tivero gran demanda durante a guerra. Estas reservas foran descubertas a mediados da década de 1910. Moitas minas inauguráronse para atender á demanda. Porén, co fin da guerra en [[1918]], a demanda e os prezos de minerais en xeral caeron drasticamente. Diversas minas fecháronse en Nevada, e o Estado entrou nunha recesión económica.

En [[1927]], o goberno diminuíu o tempo necesario para que unha persoa se divorciara de 6 a 3 meses, e en [[1931]], apenas 6 semanas. Millares de persoas instaláronse no Estado para obter axiña certificados de divorcio. Aínda en [[1931]], Nevada legalizou a práctica do [[xogo de azar]] no estado. Ata entón, estas xogos estaban prohibidos. Nevada legalizara a práctica destes xogos en [[1869]], mais os habitantes do Estado presionaronpremeron para que o goberno estatal prohibise a práctica de xogos en Nevada, o que se aprobou en [[1909]]. Porén, tales xogos continuaran a seren practicados ilegalmente. O goberno esperaba a prohibición dos xogos de azar despois dunha melloría nas condicións económicas do Estado, mais desde entón, esta posibilidade nunca se considerou seriamente polo goberno do estado. Diversos [[casino]]s inauguráronse en Nevada e a economía do Estado comezou a prosperar.

Durante o final da década de 1930, considerábeis reservas de [[ferro]], cinc e [[chumbo]] foron descubertas en Nevada. A [[segunda guerra mundial]] fixo con que a industria de minería florecese no Estado. A produción de material bélico e outros materiais necesarios na guerra fixo que a demanda de cobre, tungsteno, ferro, cinc e chumbo crecese enormemente.

O goberno americano construíu diversas [[base aérea|bases aéreas]] na rexión. Entre elas, destaca a [[Área 51]], actualmentehoxe en día coñecida mundialmente.

=== [[1945]]-Actualidadepresente ===

Despois do fin da guerra, en [[1945]], a caída da demanda doméstica e internacional de metais causou o declive da industria de minería de Nevada. Durante a década de 1950, Nevada instituíu unha lei onde obrigaba a todo casino (ou calquera outro estabelecemento con xogos de azar) a ter unha licenza, que sería dada despois dunha rigorosa inspección e investigación do estado das instalacións.

Entón, o [[turismo]] xa era unha fonte de renda primaria do Estado. A importancia do turismo na economía aumentou axiña durante a década de 1950 e de 1960. En [[1970]], preto de 15 millóns de turistas visitaron o Estado. ActualmenteNo presente, o turismo é a principal fonte de renda de Nevada.

En [[1963]], rematou unha disputa xudicial entre Nevada, California e o Arizona no [[Tribunal Supremo dos Estados Unidos]], de máis de 4 décadas de duración. Esta disputa era sobre as reservas de auga do [[río Colorado]], importantes para o fornecemento de auga potábel en Arizona e Nevada (estados cuxo clima é desértico na maioría) e na rexión suroeste de California (rexión de clima desértico). A resolución do Tribunal Supremo instituíu cotas máximas de auga potábel que poderían ser extraídas do Colorado anualmente por cada estado. A prioridade deuse a Arizona. En [[1967]], creouse un proxecto estatal co intento de atopar novas reservas de auga potábel para [[Las Vegas]], entón en rápido crecemento poboacionalde poboación. En [[1983]], este proxecto tivo fin, coa inauguración dun grande acueduto que trae auga potábel do [[Lago Mead]].

Desde a década de 1980, a economía do estado tornouse gradualmente máis variada, e aínda que o turismo siga sendo a maior fonte de renda de Nevada, a industria de manufacturación e de construción tornáronse importantes fontes de renda. En [[2002]], o presidente americano [[George W. Bush]] aprobou a creación dun depósito de [[lixo nuclear]] en Nevada, en [[Yucca Mountain]], unha rexión illada e de propiedade do goberno federal, fronte ás protestas do goberno do estado e de organizacións ambientalistas.

Durante anos, os habitantes de [[Wendover, Nevada|Wendover]] (Nevada) e [[Wendover, Utah|Wendower]] ([[Utah]]), cidades veciñas mais en estados diferentes, presionaronpremeron ao goberno dos seus respectivos Estados a realizaren a fusión. Con esta fusión a vila de Utah pasaría a formar parte da de Nevada, que posúe case o triplo de habitantes. ActualmenteNo presente, o goberno de Nevada e mais o de Utah están discutindo esta fusión. Para concretala, terá que ter a aprobación do Lexislativo de ambos os Estados e o aval do [[Congreso dos Estados Unidos de América|Congreso americano]].

Nevada limita ao norte con [[OregonOregón]] e [[Idaho]], ao leste con Utah e Arizona, e ao oeste con California. O río Colorado serve como unha fronteira natural entre Nevada e Arizona.

A actual Constitución adoptouse en [[1864]]. As emendas á constitución son propostas polo Poder Lexislativo e, para aprobarse, precisan ao menos do 51% do Senado e da Casa dos Representantes do Estado, en dúas votacións sucesivas, e por 51% ou máis da poboación electoral de Nevada, nun [[referendo]]. A poboación do Estado tamén pode propor emendas á Constitución a través da recollida dun certo número de sinaturas. En Nevada, son necesarios ao menos a sinatura de 10% das persoas que votaron na última votación xeral ou elección estatal para gobernador realizada no Estado. Se a emenda for aprobada polo 51% ou máis dos votantes en dous referendos consecutivos, é automaticamente aprobada. As emendas tamén poden ser propostas e introducidas por [[Convención constitucional nos Estados Unidos dade América|convencións constitucionais]], que precisan recibir ao menos a aprobación do 67% dos votos de ambas as cámaras e o 51% dos electores do Estado nun referendo.

Politicamente, a maior parte do Estado está dominada polo [[Partido Republicano (Estados Unidos)|Partido Republicano]]. Porén, o [[Partido Demócrata (Estados Unidos)|Partido Demócrata]] posúe gran forza no [[Condado de Clark]], condado que acolle a metade da poboación do Estado. En xeral, en Nevada non destaca politicamente ningún dos dous partidos. Nas eleccións a gobernador, os demócratas obtiveron máis gobernadores que republicanos, aínda que nas últimas décadas eleccións gobernamentais teñan sido acirradas, con cifras similares de demócratas e republicanos elixidos para gobernador. En eleccións presidenciais, Nevada apoia maioritariamente aos republicanos, aínda que eleccións presidenciais no estado sexan acirradas, con ningún partido político claramente dominando a elección.

Nevada está dividido en 17 condados. Estes condados gobérnanse por consellos compostos por 3, 5 ou 7 membros. A maior parte das cidades gobérnase por un [[prefecto]] e por un consello municipal.

Cerca de 70% do orzamento do Estado vén de [[imposto]]s estatais, dos cales os principais son impostos de venda e impostos cobrados de estabelecementos de xogo de azar. O 30% restante vén de partidas recibidas do goberno federal e de [[Empréstito|empréstitosempréstito]]s. Nevada non cobra [[imposto de renda]] dos seus habitantes. En [[2002]], o goberno do Estado gastou 7.348 millóns de dólares, tendo xerado 6.888 millóns de dólares. A débeda gobernamental é de 3.668 millóns de dólares. A débeda per capita é de 1.693 dólares, o valor dos impostos estatais per capita é de 1.821 dólares, e o valor dos gastos gobernamentais per capita é de 3.391 dólares.

Nevada é o único estado americano onde a [[prostitución]] é legal. A prostitución legalizouse só en condados con menos de 400 mil habitantes - actualmentehoxe en día, só o [[condado de Clark (Nevada)|condado de Clark]] posúe máis de 400 mil habitantes. Calquera condado é libre de prohibir a práctica da prostitución; en condados que a permiten, as cidades posúen o poder de prohibila dentro dos limiteslímites da cidade. As prostitutas precisan ser maiores de 18 ou 21 anos de idade (dependendo do condado), e soamente poden traballar en bordeis. Estes precisan ser censados polos seus respectivos condados, e pagar unha taxa anual que varía co condado (de 200 a 100 mil dólares). As prostitutas precisan realizar semanalmente probas médicas para a detección de diversas [[Infección de transmisión sexual|doenzas sexualmente transmisíbeis]], e mensualmente para a detección do [[HIV]], e os bordeis poden ser considerados culpables no caso de que os seus clientes contraeran algunha DST. O uso da [[condón]] <nowiki/>é obrigatorio. Os bordeis non poden realizar publicidade en condados onde a práctica estea prohibida.

De acordo co [[censo]] nacional de [[2000]], a poboación era de 1.998.257 habitantes. Unha estimación realizada en xullo de [[2004]] aumenta este número a 2.334.771. O crecemento poboacionalde poboación do estado entre [[1990]] e 2000 foi do 66,3%, mentres que a poboación do país como un todo creceu un 13,1%. Entre 1990 e 2000, a poboación creceu o 93,5%, e entre 2000 e 2004, o 17%. Nevada posúe as maiores taxas de crecemento poboacionalde poboación de todos os Estados Unidos, en gran parte, grazas á grande inmigración de [[México|mexicanos]] na rexión.

[[Ficheiro:LittleReno sin– cityCircus Circus and Silver Legacy casinos.jpg|250px|dereita|miniatura|[[Reno, Nevada|Reno]].]]

* 0,9 % [[AmerindioPobos indíxenas de América|nativos americanos]]

Os cinco maiores grupos étnicos do Estado son [[Alemaña|alemáns]] (que forman o 14,1% da poboación do estado), [[México|mexicanos]] (12,7%) [[Irlanda|irlandeses]] (11%), [[Inglaterra|ingleses]] (10,1%) e [[Italia|italianositalia]]nos (6,6%).

** [[Igrexa Católicacatólica]]: 24 %

O [[Produto Interior Bruto|produto interior bruto]] de Nevada en [[2003]] foi de 88.000 millóns de dólares. A [[renda per cápita]] do Estado, pola súa vez, foi de 31.910 dólares, o décimononodécimo noveno maior do país.

O sector primario responde do 1% do PIB. Nevada posúe 3 mil facendas, que ocupan preto do 12,5% do Estado. Moito deste terreo só se usa para a práctica da [[gandería]]. Por causa do clima desértico de Nevada, a práctica da [[agricultura]] é imposíbel sen irrigación artificial. Xuntas, a agricultura e a gandería representan o 1% do PIB do Estado, e empregan aproximadamente 19 mil persoas. O Estado posúe grandes rabaños [[bovidae|bovinos]] e [[ovino]]s. Os principais produtos agropecuarios producidos no estado son [[carne]] e [[leite]] bovino e ovino. O principal produto cultivado nas facendas irrigadas artificialmente é [[palla]], usada como alimento do gando. Outros produtos cultivados son [[Alfalfa|alfalfasalfalfa]]s, [[pataca]]s, [[cebola]]s e [[trigo]]. A pesca e a industria madeireira son responsábeis de menos do 0,01% do PIB do Estado.

O sector terciario responde do 83% do PIB de Nevada. Cerca de 32% do PIB vén de servizos comunitarios, persoais e comerciais. Este sector emprega máis de 530 mil persoas. Servizos financeiros e inmobiliarios representan preto do 18% do PIB, empregando aproximadamente 125 mil persoas. O comercio é moi auxiliado polo [[turismo]] - en [[2000]], os turistas gastaran preto de tres mil millóns de dólares nos casinos do Estado. Os servizos gobernamentais representan o 12% do PIB, e empregan unhas 130 mil persoas. Transportes, telecomunicacións e utilidades públicas empregan a 62 mil persoas, e representan o 8% do PIB. A maior parte da [[electricidade]] consumida no estado xérase en centrais de [[carbón]]. [[Central hidroeléctrica|Centrais hidroeléctricas]], centrais de [[gas natural]] e [[petróleo]], así como centrais xeotérmicas, xeran a maior parte restante da electricidade consumida no estado.

ActualmenteHoxe por hoxe, todas as institucións educativas en Nevada precisan seguir regras e padróns ditadas polo Consello Estatal de Educación de Nevada. Este consello controla directamente o sistema de escolas públicas do Estado, que está dividido en diferentes [[distrito escolar|distritos escolares]]. O Consello está composto por 11 membros electos pola poboación do Estado. Nas cidades, a responsabilidade de administrar as escolas é do distrito escolar municipal, en tanto que en rexións menos densamente habitadas, esta responsabilidade é dos distritos escolares operando en todo o condado en xeral. Todos os [[neno]]s e [[adolescente]]s entre 7 e 15 anos de idade deben asistir á escola.

En [[1999]], as escolas públicas do Estado atenderan preto de 325,6 mil estudantes, empregando aproximadamente 17,4 mil [[MestreDocente|profesores]]. As escolas privadas atenderan preto de 13,9 mil estudantes, empregando aproximadamente mil profesores. O sistema de escolas públicas do Estado consumiu preto de 1.738 millóns de dólares, e o gasto das escolas públicas por estudante é de aproximadamente 5,9 mil dólares.

Nevada posúe preto de 80 [[biblioteca]]s públicas. A maioría delas concéntrase en Las Vegas e en Reno. O Estado posúe dúas institucións de educación superior, a Facultade de Sierra Nevada e o Sistema de Universidades e Facultades Comunitarias de Nevada. Esta última administra unha serie de [[universidade]]s e [[Facultade|facultadesfacultade]]s espalladas polo estado.

O primeiro [[xornal]] publicado en Nevada foi o ''Territorial Enterprise'', publicado en [[Xenoa, Nevada|Xenoa]], en [[1858]]. ActualmenteNo presente, publícanse preto de 40 xornais no Estado, dos cales 10 son diarios. Varios destes xornais son impresos en [[lingua castelá|español]] e dirixidos especialmente á comunidade hispánica do Estado. A primeira emisora de [[radio (comunicación)|radio]] inaugurouse en Reno, en [[1928]]. ActualmenteHoxe en día, o Estado posúe preto de 50 emisoras de radio, varias delas coa súa programación en español. A primeira emisora de [[televisión]] do Estado, á súa vez, fundouse en [[1953]], en [[Las Vegas]]. ActualmenteHoxe por hoxe, Nevada posúe 15 emisoras de televisión.

* Rocha: [[AreniscaArenita]]