República Checa: Diferenzas entre revisións
Contido eliminado Contido engadido
m Reemplazos con Replacer: «Segunda Guerra Mundial» |
m Reemplazos con Replacer: «Primeira Guerra Mundial» |
||
Liña 57:
A '''República Checa'''<ref>{{DRAG|checo}}</ref><ref>''[[Diccionario enciclopédico galego universal]]''.</ref><ref>''[[Diciopedia do século 21]]''.</ref><ref>''[[Enciclopedia Galega Universal]]''.</ref><ref>''Atlas de Galicia e de España''. Anaya.</ref><ref>''Atlas xeográfico e histórico de Galicia e do Mundo''. Do Cumio.</ref><ref name="ESTILOVOZ">"Checa, República (checo, checa)" en {{Cita libro |autor={{Versaleta|Faginas}}, Sandra ''et al'' |título=Libro de estilo de La Voz de Galicia |edición=1ª |capítulo= galego-topónimos |páxinas=174-186 |ano=2002 |isbn=84-9757-065-0 }}</ref><ref name="CRITERIOSUDC">"Chequia | República Checa" en {{Versaleta|[[Goretti Sanmartín|Sanmartín, G.]]}} (coord.) [[et alii|et al.]] (2012) [http://www.udc.es/export/sites/udc/snl/_galeria_down/documentospdf/Libro_Criterios_lingua.pdf ''Criterios para o uso da lingua''] p. 117. [[Universidade da Coruña|UDC]]. ISBN 978-84-9749-504-2.</ref><ref name="DUBIDASUVIGO">"Chequia (República Checa)", "Chequia" e "Chequia (República Checa)" {{cita libro |url= http://kit.consellodacultura.gal/web/uploads/adxuntos/arquivo/52de6c496a39c-lingua_galega._dubidas_linguisticas.pdf |isbn=84-8158-266-2 |título=Lingua galega: dúbidas lingüísticas |editorial=Universidade de Vigo, Área de Normalización Lingüística |autores=Anaír Rodríguez, Montserrat Davila Ventura |páxinas=110, 116, 124}}</ref><ref name="DIGALAXIA">"Chequia (Tamén República Checa)" {{Cita libro |título=Dicionario Galaxia de usos e dificultades da lingua galega |editor=Benigno Fernández Salgado |editorial=Editorial Galaxia |ano=2004 |isbn=9788482887524 |páxina=1304}}</ref> (en [[checo]]: ''Česká republika''), tamén coñecida como '''Chequia'''<ref name="CRITERIOSUDC"/><ref name="DUBIDASUVIGO"/><ref name="DIGALAXIA"/> (en [[checo]]: ''Česko'') é un país do [[Europa central|centro de Europa]], limitado ao norte por [[Polonia]], ao leste por [[Eslovaquia]], ao sur por [[Austria]] e ao noroeste por [[Alemaña]]. Xunto con [[Polonia]], [[Eslovaquia]] e [[Hungría]], integra o [[Grupo Visegrád]]. Está formada polas rexións históricas de [[Bohemia]], [[Moravia]] e [[Silesia]]. [[Bohemia]], ocupa a parte occidental do país, está rodeada de montes baixos e forma unha [[cunca hidrográfica|cunca]] regada polos [[río]]s Labe ([[río Elba|Elba]]) e Vltava ([[río Moldava|Moldava]]). [[Moravia]], ocupa parte oriental, está regada polo [[río Morava]]. [[Silesia]], situada ao norte de Moravia, fai fronteira con Polonia.
O Estado Checo, ou as terras da [[Reino de Bohemia|Coroa de Bohemia]], como era coñecido até [[1918]], formouse no final do [[século IX]]. Despois da [[Batalla de Mohács]] en [[1526]], o Reino de Bohemia foi integrado na [[Habsburgo|monarquía dos Habsburgo]] xunto con [[Austria]] e [[Hungría]]. A república independente de [[Checoslovaquia]] formouse en [[1918]], tralo colapso do [[Imperio Austrohúngaro]] trala [[
Dous anos despois, en [[1948]], Checoslovaquia converteríase nunha [[ditadura]] por mor dun [[golpe de estado]]. En [[1968]] a crecente insatisfacción culminou nunha tentativa de reformar o réxime. Os acontecementos, coñecidos como a [[Primavera de Praga]] de [[1968]], terminou coa invasión por parte dos exércitos dos países do [[Pacto de Varsovia]] (coa excepción de [[Romanía]]); as tropas permaneceron no país até a [[Revolución de Veludo]] de [[1989]] cando o réxime se derrubou. O [[1 de xaneiro]] de [[1993]], Checoslovaquia dividiuse pacificamente en dous estados, a República Checa e [[Eslovaquia]]. O [[1 de maio]] de [[2004]], Chequia ingresou na [[Unión Europea]].
Liña 66:
A actual República Checa chámase en checo ''Česká republika'', denominación que deriva do nome da maior rexión do país, ''Čechy'' ([[Bohemia]]) ou do etnónimo ''checos'', nome dunha das [[tribo]]s [[eslavos|eslavas]] que habitaron o actual territorio do país despois da época das migracións e que dominou a zona cara ao [[530]]. A orixe do nome da tribo é descoñecido. De acordo cunha lenda, o nome vén do líder [[Lech, Czech e Rus|Praotec Čech]] ("pai Checo").
Componse de tres territorios históricos: [[Bohemia]] (en [[checo]]: ''Čechy'') ao oeste, [[Moravia]] (''Morava'') ao sueste e a [[Silesia Checa]] (''Slezsko''), a parte máis pequena da [[Silesia|Silesia histórica]], a maioría da cal se atopa hoxe dentro da moderna [[Polonia]]. Conxuntamente, estas tres partes poden ser describir como "[[Países Checos|terras checas]]", falándose nelas a [[lingua checa]]. Cando a nación checa recuperou a súa independencia en [[1918]], o novo estado de [[Checoslovaquia]] constituíuse para reflectir a unión dos territorios checos e [[Pobo eslovaco|eslovacos]]
== Historia ==
Liña 98:
=== Checoslovaquia ===
{{Artigo principal|Checoslovaquia}}
Estímase que uns 150.000 soldados checos morreron durante a [[
[[Ficheiro:Tomáš G Masaryk1918.jpg|miniatura|Tomáš Garrigue Masaryk.]]
A pesar de que Checoslovaquia era un estado unitario, sempre outorgou amplos dereitos ás súas minorías, aínda que nunca lles cedeu ningún tipo autonomía política territorial. Non facelo tivo como resultado certo descontento e un algunha tentativa de certas minorías de romper o país. [[Adolf Hitler]] aproveitouse desta circunstancia e, co apoio do Partido Alemán dos Sudetes (SdP) de [[Konrad Henlein]], obtivo practicamente a totalidade da zona xermanofalante de [[Sudetenland]] a través dos [[Acordos de Múnic]] de [[1938]]. [[Polonia]] anexionouse a área ao redor de [[Český Těšín]]. Tamén [[Hungría]] gañou partes de Eslovaquia e a Rutenia Subcarpática como resultado da ''Primeira arbitraxe de [[Viena]]'' en [[novembro]] de [[1938]].
| |||