Metilamina

composto químico

A metilamina[1][2] é un composto orgánico coa fórmula CH3NH2 (ou CH5N). É un gas incoloro derivado do amoníaco, no que un átomo de hidróxeno é substituído por un grupo metilo. É a amina primaria máis sinxela. Adoita a distribuírse en disolución en metanol, etanol, tetrahidrofurano, e auga, ou como gas anhidro en contedores metálicos presurizados. Industrialmente, a metilamina distribúese na súa forma anhidra en tanques presurizados transportados por ferrocarril ou estrada. Ten un forte cheiro similar ao do peixe. A metilamina emprégase como materia prima para a síntese de moitos outros compostos comercialmente dispoñibles, polo que se fabrica un millón de toneladas cada ano[3].

Metilamina.
Número CAS: 74-89-5.
Nome IUPAC: Aminometano.
Outros nomes: N-metilamina, monometilamina, MMA.
Modelo da metilamina.
Fórmula: CH3-NH2.
Densidade: 0,699 g/cm3.

Produción

editar

A metilamina prepárase comercialmente por reacción do amoníaco con metanol en presenza dun silicoaluminato como catalizador. A dimetilamina e a trimetilamina coprodúcense conxuntamente; a cinética da reacción e a proporción entre os reactivos determina a proporción dos tres produtos obtidos.[4] Desta maneira, prodúcense anualmente máis de 400 millóns de quilogramos.

 
 
 

No laboratorio, o clorhidrato de metilamina prepárase doadamente por reacción do ácido clorhídrico con hexanamina ou por tratamento do formaldehido con cloruro de amonio.[5]

NH4Cl + H2CO → CH2=NH·HCl + H2O
CH2=NH·HCl + H2CO + H2O → CH3NH2·HCl + HCOOH

O clorhidrato incoloro pódese converter en amina por adición dunha base forte, como o NaOH:

CH3NH2·HCl + NaOH → CH3NH2 + NaCl + H2O

A metilamina foi preparada por primeira vez por Wurtz por hidrólise do isocianato de metilo e compostos relacionados.[6]

Reactividade e aplicacións

editar

A metilamina é un bo nucleófilo por ser altamente básica e libre. O seu uso en química orgánica está moi estendido. Algunhas reaccións nas que participan reactivos simples son:

Entre as substancias de interese comercial obtidas a partir da metilamina encontramos os fármacos efedrina e teofilina; os pesticidas carbofurano, carbaril, e metam sodio; e os disolventes N-metilformamida e N-metilpirrolidona. A preparación dalgúns surfactantes e reveladores fotográficos tamén require metilamina como materia prima.[6]

A metilamina líquida pódese usar como disolvente análogo ao amoníaco líquido. Comparte algunhas das propiedades do amoníaco líquido, pero é mellor como disolvente de substancias orgánicas, de igual maneira que o metanol é mellor ca a auga.[7]

Tamén pode usarse para extraer H2 a partir de hidrocarburos en aplicacións de refinaría.

Bioquímica

editar

A metilamina orixínase de modo natural como resultado da putrefacción e é un substrato para a metanoxénese realizada por arqueas metanóxenas.[8] Serve como tampón químico no lume dos tilacoides do cloroplasto das plantas, extraendo protóns que circularían a través da ATP sintase.[9]

Seguridade

editar

A dose letal LC50 para o rato é de 2400 mg/m3. A metilamina é tamén unha das substancias controladas nalgúns países, porque pode usarse para a fabricación de drogas; por exemplo, nos Estados Unidos está controlado pola DEA (United States Drug Enforcement Agency), que a ten incluída na Lista 1 de substancias, xa que pode utilizarse como precursor da metanfetamina.

  1. PubChem compound Methylamine
  2. ChemSpidr Methylamine
  3. S.N. Bizzari (November 2008). "CEH Marketing Research Report: ALKYLAMINES (C1-C6)". Chemical Economics Handbook. SRI consulting. Consultado o July 2011. 
  4. Corbin D.R.; Schwarz S.; Sonnichsen G.C. (1997). "Methylamines synthesis: A review". Catalysis Today 37 (2): 71–102. doi:10.1016/S0920-5861(97)00003-5. 
  5. Marvel, C. S.; Jenkins, R. L. (1941). "Methylamine Hydrochloride". OrgSynth 1: 347.  [1] Arquivado 29 de agosto de 2012 en Wayback Machine.
  6. 6,0 6,1 Karsten Eller, Erhard Henkes, Roland Rossbacher, Hartmut Höke "Amines, Aliphatic" in Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2005.
  7. H. D. Gibbs (1906). "Liquid methylamine as a solvent, and a study of its chemical reactivity". J. Am. Chem. Soc. 28: 1395–1422. doi:10.1021/ja01976a009. 
  8. Thauer, R. K., "Biochemistry of Methanogenesis: a Tribute to Marjory Stephenson", Microbiology, 1998, 144, 2377-2406.
  9. Renganathan M, Pan RS, Ewy RG, Theg SM, Allnutt FC, Dilley RA. Evidence that localized energy coupling in thylakoids can continue beyond the energetic threshold onset into steady illumination. Biochim Biophys Acta. 1991 Aug 2;1059(1):16-27. PMID 1651763. [2]