Saltar ao contido

Historia de Katowice: Diferenzas entre revisións

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Contido eliminado Contido engadido
mSen resumo de edición
Breobot (conversa | contribucións)
m Reemplazos con Replacer: «Primeira Guerra Mundial»
 
(Non se amosan 15 revisións feitas por 11 usuarios.)
Liña 1: Liña 1:
[[Ficheiro.svg|thumb|right|asentamentos históricos na área de Katowice]]
[[Ficheiro:Katowiceosady.svg|miniatura|dereita|asentamentos históricos na área de Katowice]]
A '''historia de Katowice''' comeza con esta ententida como un conglomerado de aldeas agrícolas e comunidades mineiras e industriais (ata 70) que dende o [[século XII]]-XIII (a máis antiga Domb ou Dab) existían no que hoxe son os límites do concello. De 1360 data a primeira referencia de cinco máis (Bogucice ou Bogucka fundada no s.XIII, Rozdzienia, Szopienice Ligoty, Ottonowi Pilczy e Zaleze).


A riqueza da rexión en mineral de ferro (''kuznice'') vai marcar o seu destino. De 1397 data a mención máis antiga dunha primitiva explotación en Bogucice (Kuznica Bogucka), e en Zaleze (orixe no [[século XIII]]), seica no [[século XV]] desenvólvese alí tamén unha explotación cunha embrionaria siderurxia. Xa en 1612 e vinculado ao asentamento antedito de Rozdzienia aparece un poema "''Officina ferraria: taller da fundición e innovación da nobre labor do ferro''".
A '''historia de Katowice''' comeza con esta ententido como un conglomerado de aldeas agrícolas e comunidades mineiras e industriais (ata 70) que dende o [[século XII]]-XIII (a máis antiga Domb ou Dab) existían no que hoxe son os límites do concello. De 1360 data a primeira referencia de cinco máis (Bogucice ou Bogucka fundada no s.XIII, Rozdzienia, Szopienice Ligoty, Ottonowi Pilczy e Zaleze).


De 1598 data a primeira mención de '''[[Katowice]]''' propiamente coma unha ''villa nova'' en paralelo a beira do [[río Rawa]] en Bogucice.
A riqueza da rexión en mineral de ferro (''kuznice'') vai marcar o seu destino. De 1397 data a mención máis antiga dunha primitiva explotación en Bogucice (Kuznica Bogucka), e en Zaleze (orixe no [[século XIII]]), seica no [[século XV]] desenrólase alí tamén unha explotación cunha embrionaria siderurxia. Xa en 1612 e vinculado ao asentamento antedito de Rozdzienia aparece un poema "''Officina ferraria: taller da fundición e innovación da nobre labor do ferro''".

De 1598 data a primeira mención de '''[[Katowice]]''' propiamente coma unha ''villa nova'' en paralelo a beira do [[río Rawa]] en Bogucice.


==Revolución industrial==
==Revolución industrial==
[[Imaxe:Katowice l. 30 XIX w..jpg|thumb|left|250px|Bogucice (coa fundición) e Katowice en 1830]]
[[Imaxe:Katowice l. 30 XIX w..jpg|miniatura|esquerda|250px|Bogucice (coa fundición) e Katowice en 1830]]
Na metade do [[século XVIII]] produciuse a anexión de [[Silesia]] por [[Prusia]] o que levou en adiante unha continua inmigración de alemáns a rexión. Dende 1788 a industria mineira inicia a súa andaina como tal coa apertura da primeira mina de carbón en Beategrube (1801) e Walanowice. Da súa man as fundicións; as primeiras, de cinc, ''Fanny'' e ''Franz'', en 1822 en Bogucice.
Na metade do [[século XVIII]] produciuse a anexión de [[Silesia]] por [[Prusia]] o que levou en adiante unha continua inmigración de alemáns a rexión. Dende 1788 a industria mineira inicia a súa andaina como tal coa apertura da primeira mina de carbón en Beategrube (1801) e Walanowice. Da súa man as fundicións; as primeiras, de cinc, ''Fanny'' e ''Franz'', en 1822 en Bogucice.


Pero o momento decisivo para Katowice foi 1845, cando o ferrocarril de Silesia situou alí unha das súas estacións e despois as autoridades alemás a elexiron coma centro da xermanización da [[Alta Silesia]] (''Kattowitz''). En 1856 foi preparado un primeiro plan para a futura cidade que terminou o século coma centro administrativo e económico da industria mineira e do aceiro da Alta Silesia. Así, en 1865 Katowice establécese coma concello independente, en 1873 capital de distrito e no 1897 adquire o status de cidade capital.
Pero o momento decisivo para Katowice foi 1845, cando o ferrocarril de Silesia situou alí unha das súas estacións e despois as autoridades alemás a elixiron coma centro da xermanización da [[Alta Silesia]] (''Kattowitz''). En 1856 foi preparado un primeiro plan para a futura cidade que terminou o século coma centro administrativo e económico da industria mineira e do aceiro da Alta Silesia. Así, en 1865 Katowice establécese coma concello independente, en 1873 capital de distrito e no 1897 adquire o status de cidade capital.


O plan de 1856 (promovido polo empresario F. W. Grundmann e a cargo do arquitecto M. Nottebohn) establecía o que son as directrices básicas da cidade moderna: un eixo lonxitudinal leste-oeste entre o ferrocarril polo sur e o río Rawa ao norte. A praza central (Rynek co teatro da ópera) e unha praza oval-hexagonal ao oeste, centro dun primeiro ensanche. O eixo transversal norte-sur que atravesa as vías conduciría o desenvolvemento meridional da cidade no [[século XX]] <ref>{{Cita web |url=http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1904.jpg |título=Copia arquivada |data-acceso=27 de abril de 2009 |data-arquivo=06 de agosto de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120806163119/http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1904.jpg |url-morta=yes }}</ref>.


A [[primeira guerra mundial]] favoreceu a expansión industrial da urbe especialmente do aceiro coa construción de novas plantas (''huta'') ao longo da beira norte do río <ref>{{Cita web |url=http://www.grytzka-genealogie.de/images/MAPA1931.jpg |título=Copia arquivada |data-acceso=27 de abril de 2009 |data-arquivo=06 de agosto de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120806163139/http://www.grytzka-genealogie.de/images/MAPA1931.jpg |url-morta=yes }}</ref><ref>{{Cita web |url=http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1947.jpg |título=Copia arquivada |data-acceso=28 de abril de 2009 |data-arquivo=06 de agosto de 2012 |url-arquivo=https://web.archive.org/web/20120806164327/http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1947.jpg |url-morta=yes }}</ref>. O crecemento no período de entreguerras, xa nunha [[Polonia]] independente, foi enorme e de resultas converteuse na primeira cidade polaca en incorporar os concellos suburbanos.
O plan de 1856 (promovido polo empresario F. W. Grundmann e a cargo do arquitecto M. Nottebohn) establecía o que son as directrices básicas da cidade moderna: un eixo lonxitudinal leste-oeste entre o ferrocarril polo sur e o río Rawa ao norte. A praza central (Rynek co teatro da ópera) e unha praza oval-hexagonal ao oeste, centro dun primeiro ensanche. O eixo transversal norte-sur que atravesa as vías conduciría o desenrolo meridional da cidade no [[século XX]] <ref>[http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1904.jpg]</ref>.


Porén, trala [[segunda guerra mundial]] houbo un estancamento pola ausencia de investimentos, inda que axiña recuperou o pulo de principal centro industrial polaco do que hoxe pretende afastarse co traslado da industria pesada e o asentamento de novas actividades.
A [[Primeira Guerra Mundial]] favoreceu a expansión industrial da urbe especialmente do aceiro coa construción de novas plantas (''huta'') ao longo da beira norte do río <ref> [http://www.grytzka-genealogie.de/images/MAPA1931.jpg]</ref><ref>[http://www.grytzka-genealogie.de/images/katt_plan1947.jpg]</ref>. O crecemento no período de entreguerras, xa nunha [[Polonia]] independente, foi enorme e de resultas converteuse na primeira cidade polaca en incorporar os concellos suburbanos.

Con todo trala [[Segunda Guerra Mundial]] houbo un estancamento pola ausencia de inversións, inda que axiña recuperou o pulo de principal centro industrial polaco do que hoxe pretende afastarse co traslado da industria pesada e o asentamento de novas actividades.


==Notas==
==Notas==
{{Listaref}}
{{Listaref}}


{{Control de autoridades}}
{{DEFAULTSORT:Katowice,Historia urbana de}}

{{ORDENAR:Katowice,Historia urbana de}}
[[Categoría:Historia de cidades]]
[[Categoría:Historia de cidades]]
[[Categoría:Katowice]]
[[Categoría:Katowice]]

[[en:History of Katowice]]
[[pl:Historia Katowic]]

Revisión actual feita o 8 de xaneiro de 2023 ás 17:35

asentamentos históricos na área de Katowice

A historia de Katowice comeza con esta ententida como un conglomerado de aldeas agrícolas e comunidades mineiras e industriais (ata 70) que dende o século XII-XIII (a máis antiga Domb ou Dab) existían no que hoxe son os límites do concello. De 1360 data a primeira referencia de cinco máis (Bogucice ou Bogucka fundada no s.XIII, Rozdzienia, Szopienice Ligoty, Ottonowi Pilczy e Zaleze).

A riqueza da rexión en mineral de ferro (kuznice) vai marcar o seu destino. De 1397 data a mención máis antiga dunha primitiva explotación en Bogucice (Kuznica Bogucka), e en Zaleze (orixe no século XIII), seica no século XV desenvólvese alí tamén unha explotación cunha embrionaria siderurxia. Xa en 1612 e vinculado ao asentamento antedito de Rozdzienia aparece un poema "Officina ferraria: taller da fundición e innovación da nobre labor do ferro".

De 1598 data a primeira mención de Katowice propiamente coma unha villa nova en paralelo a beira do río Rawa en Bogucice.

Revolución industrial

[editar | editar a fonte]
Bogucice (coa fundición) e Katowice en 1830

Na metade do século XVIII produciuse a anexión de Silesia por Prusia o que levou en adiante unha continua inmigración de alemáns a rexión. Dende 1788 a industria mineira inicia a súa andaina como tal coa apertura da primeira mina de carbón en Beategrube (1801) e Walanowice. Da súa man as fundicións; as primeiras, de cinc, Fanny e Franz, en 1822 en Bogucice.

Pero o momento decisivo para Katowice foi 1845, cando o ferrocarril de Silesia situou alí unha das súas estacións e despois as autoridades alemás a elixiron coma centro da xermanización da Alta Silesia (Kattowitz). En 1856 foi preparado un primeiro plan para a futura cidade que terminou o século coma centro administrativo e económico da industria mineira e do aceiro da Alta Silesia. Así, en 1865 Katowice establécese coma concello independente, en 1873 capital de distrito e no 1897 adquire o status de cidade capital.

O plan de 1856 (promovido polo empresario F. W. Grundmann e a cargo do arquitecto M. Nottebohn) establecía o que son as directrices básicas da cidade moderna: un eixo lonxitudinal leste-oeste entre o ferrocarril polo sur e o río Rawa ao norte. A praza central (Rynek co teatro da ópera) e unha praza oval-hexagonal ao oeste, centro dun primeiro ensanche. O eixo transversal norte-sur que atravesa as vías conduciría o desenvolvemento meridional da cidade no século XX [1].

A primeira guerra mundial favoreceu a expansión industrial da urbe especialmente do aceiro coa construción de novas plantas (huta) ao longo da beira norte do río [2][3]. O crecemento no período de entreguerras, xa nunha Polonia independente, foi enorme e de resultas converteuse na primeira cidade polaca en incorporar os concellos suburbanos.

Porén, trala segunda guerra mundial houbo un estancamento pola ausencia de investimentos, inda que axiña recuperou o pulo de principal centro industrial polaco do que hoxe pretende afastarse co traslado da industria pesada e o asentamento de novas actividades.

  1. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de agosto de 2012. Consultado o 27 de abril de 2009. 
  2. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de agosto de 2012. Consultado o 27 de abril de 2009. 
  3. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 06 de agosto de 2012. Consultado o 28 de abril de 2009.