Manuel Quiroga Losada

Homenaxe a Manuel Quiroga en Pontevedra.

Manuel Quiroga Losada, nado en Pontevedra o 15 de abril de 1892 e finado na mesma vila o 19 de abril de 1961, foi un reputado violinista, compositor e debuxante galego.

Traxectoria

Naceu na zona vella de Pontevedra, na rúa do Comercio, que actualmente leva o seu nome. Era fillo dun comerciante da cidade.

Iniciouse no estudo do violín con Medal, Isidoro Puga e Juan Sagayo. Deu o seu primeiro recital o 12 de xullo de 1903. En 1904 recibe unha bolsa da Deputación de Pontevedra para recibir no Conservatorio de Madrid clases con José Hierro cun violín Amati do centro. Con 16 anos acada o número un nas probas de acceso ó Conservatorio de París, onde será alumno de Nadand e Jules Boucherit. Alí recibe a influencia dos intérpretes da escola francesa, e coñece ao romanés George Enescu, ao estadounidense de orixe austríaca Fritz Kreisler, e ao belga Eugène Ysaÿe. Este autor adicou a Quiroga a súa sexta sonata para violín, xunto aos mencionados Enescu e Kreisler e a Joseph Szigeti, Jacques Thibaud e Mathieu Crickboom. Desta peza imprimíronse só dez exemplares, conservándose un deles no Museo Provincial de Pontevedra.

Manuel Quiroga en 1911.

En 1911 obtén o primeiro premio do Conservatorio de París, sendo o segundo violinista español en logralo logo de Pablo Sarasate. No xurado estaban Gabriel Fauré e Kreisler. Isto permítelle dar os seus primeiros concertos por Francia e España. O 26 de agosto dese ano triunfa no Teatro Principal de Pontevedra, sendo levado a ombreiros desde alí ata a súa casa.

No ambiente musical e artístico do París da época coñece a personalidades como Manuel de Falla, Joaquín Turina, Pau Casals ou Darius Milhaud. Posteriormente acadou outros importantes premios, como o Sarasate, o Jules Garcin ou o Monnot.

O estoupido da Primeira Guerra Mundial píllao en Suíza. Por erro é levado a Austria, onde é detido logo de ser tomado por un espía italiano. É liberado trala mediación do rei Afonso XIII, e o 3 de outubro chega a New York. Percorre Cuba, Canadá, os Estados Unidos e Iberoamérica acompañado da pianista francesa Marta Leman, coa que casou en 1915. Amais, deu concertos xunto ao pianista e director de orquestra José Cubiles, o violoncelista Casaux e o pianista José Iturbi, co que coincidira en París. En 1924 fai unha xira por España co pianista arxentino Juan José Castro.

A súa carreira truncouse o 8 de xullo de 1937 ao ser atropelado por un tranvía en Times Square, logo de despedirse de José Iturbi. Isto implicou a perda progresiva da mobilidade no brazo dereito, que derivou nunha parálise.

Adicou o resto da súa vida á composición e á pintura, nun sanatorio de Madrid. En 1959 regresou á casa familiar de Pontevedra, onde finou dous anos máis tarde.

Instrumentos

Durante a súa carreira tocou violíns moi importantes, como un Amati de 1684, que lle cedeu aínda sendo neno unha familia de Pontevedra, que o recibira como agasallo da raíña Isabel II, e que se conserva no Museo de Pontevedra. Usou tamén un Guadagnini, que adquiriu el mesmo, un Guarneri del Gesù de 1737 cedido polo comerciante estadounidense John Wanamaker, e polo menos un par de Stradivarius: un cedido pola viúva de Joachim Reifenberg, e outro de 1713 cedido por Jeannette Wallen.

Recoñecemento

Recibiu importantes condecoracións, como o nomeamento como Cabaleiro da Lexión de Honor francesa e a Orde de Afonso X o Sabio española.

Escultura deseñada por César Lombera.

En 1949 o Concello de Pontevedra instalou unha estatua de Francisco Asorey. En xaneiro de 2006 inaugurouse un conxunto escultórico de César Lombera onde aparece Quiroga entre varios escritores galegos do s. XX.

O conservatorio de Pontevedra, fundado en 1863, leva na actualidade o seu nome.

Na súa honra foron compostas diversas pezas, como a Sonata para violín y piano de Enrique Granados, Six Etudes de Concerto do seu profesor Edouard Nadaud, Sonate pour violon et piano de Paul Paray, Les Promis de Marcel Samuel-Rousseau, Air de Danse de Roger Penou, ou a Sonata Op. 27, nº 6 para violín de Eugène Ysaÿe.

Obra.

Como compositor, escribiu numerosas pezas breves para violín. Entre elas, hainas sobre temas tradicionais galegos ("Galicia", "Alalá", "Alborada", "Emigrantes celtas", "Muñeira"...), temas españois ("Canto y danza Andaluza", xotas, "Lamento andaluz", "Rondalla"...) e danzas cubanas e arxentinas (guajiras, habaneras...).

Escribiu tamén cadencias para algunhas pezas clásicas de autores como Beethoven, Brahms, Mozart ou Paganini.

Galería de imaxes

• 
  Detalle da escultura de Asorey
• 
  Detalle da escultura de César Lombera