Wuhlikowy monoksid: Rozdźěl mjez wersijomaj

Stawizny wersijow interaktiwnje přepytać

Inhalt gelöscht Inhalt hinzugefügt

Inline

Aktualna wersija wot 28. meje 2017, 14:45

Wuhlikowy monoksid (chemiska formula: CO) je (pod normalnych wuměnjenjach) bjezbarbny, njewonjaty płun. Wón je tróšku ćeši hač powětr, ale ma samsnu molekularnu wahu kaž dusyk. Skapalnjuje so při temperaturje wot -192 °C (81 K) při atmosferiskim ćišću a stwjerdnje při temperaturje wot -205 °C (68 K), a we wodźe lědma so pušće.

Zapalo, pali z módrojtym płomjenju k wuhlikowemu dioksidej.

2 CO + O₂ -> 2 CO₂

Wón je dobre redukowadło, wužiwany we metalurgiji. W organometaliskej chemiji wuhlikowy monoksid funguje kaž ligand na př. k metalam kaž rodium, wolfram a wjele druhe.

Za ludźi a zwěrjata je wuhlikowy monoksid smjertny jěd, dokelž so zwjazuje k hemoglobinej wo wjele sylnišo hač přaty kislik, a tak transport kislika w ćěle blokuje. To je strašnje jeli hdźe wo kachle złe wothladowane, dokelž njekompletne palenje palidło móže wuhlikowy monoksid twori. Nacisća su židow z nim zamordowali prjedy hač wužiwali wodźikowy cyanid.

@@ Rjadka 6: / Rjadka 6: @@
 Wón je dobre [[redukowadło]]<!--[[reduktilo]]-->, wužiwany we [[metalurgija|metalurgiji]]. W [[organometaliska chemija|organometaliskej chemiji]] wuhlikowy monoksid funguje kaž [[ligand]] na př. k metalam kaž [[rodium]], [[wolfram]] a wjele druhe.
-Za čłowjeki a zwěrjata wuhlikowy monoksid je smjertny [[jěd]], dokelž so zwjazuje k [[hemoglobin]]ej wjele sylnišo hač přaty [[kislik]], a tak transport kislika w ćěle blokuje. To je strašnje jeli hdźe wo [[kachle]] złe wothladowane, dokelž njekompletne palenje [[palidło]] móže wuhlikowy monoksid twori. [[nacizm|Nacisća]] su židow z nim zamordowali prjedy hač wužiwali [[wodźikowy cyanid]].
+Za ludźi a zwěrjata je wuhlikowy monoksid smjertny [[jěd]], dokelž so zwjazuje k [[hemoglobin]]ej wo wjele sylnišo hač přaty [[kislik]], a tak transport kislika w ćěle blokuje. To je strašnje jeli hdźe wo [[kachle]] złe wothladowane, dokelž njekompletne palenje [[palidło]] móže wuhlikowy monoksid twori. [[nacizm|Nacisća]] su židow z nim zamordowali prjedy hač wužiwali [[wodźikowy cyanid]].
 {{chemija-zarodk}}