Վիքիպեդիա:Իսպաներեն-հայերեն գործնական տառադարձություն

Իսպանական հատուկ անունների և չթարգմանվող հասկացությունների փոխառության համար օգտագործվում են գործնական տառադարձության ընդհանրացված կանոններ։

Տառադարձությունը

խմբագրել
Տառ/կապակցություն Ծանոթագրություն Փոխառություն Օրինակներ
a (á) ա Albacete Ալբասետե, Andalucía Անդալուսիա, Arauco Արաուկո
b բ Burgos Բուրգոս, Bogotá Բոգոտա, Badajoz Բադախոս
c e, i, y տառերից առաջ ս Ceuta Սեուտա, Murcia Մուրսիա, Cyrano Սիրանո
a, o, u տառերից և բաղաձայններից առաջ, բառավերջում կ Costa Rica Կոստա Ռիկա, Coín Կոին, Cuzco Կուսկո, Tecámac Տեկամակ
ch չ Chávez Չավես, Chihuahua Չիուաուա, Chubut Չուբուտ
կատալոնական անվանումների բառավերջում կ Reixach Ռեշակ, Albuixech Ալբուշեկ
d դ Durango Դուրանգո, Madrid Մադրիդ, Ciudad Սյուդադ
dz մայայան անվանումներում ց Dzitbalché Ցիտբալչե, Dzidzantún Ցիցանտուն
e (é) բառասկզբում, բառասկզբի h տառից հետո է Espino Էսպինո, Éibar Էյբար, Estepa Էստեպա, Hernández Էռնանդես
բառամիջում և բառավերջում ե Monterrey Մոնտեռեյ, Orense Օրենսե, Morelia Մորելիա
ev բառամիջում և բառավերջում և Nuevo León Նուևո Լեոն, Sevilla Սևիլյա
բարդ բառերում տարածված արմատների դեպքում եվ Montevideo Մոնտեվիդեո, Pontevedra Պոնտեվեդրա
f ֆ Formosa Ֆորմոսա, Getafe Խետաֆե, California Կալիֆոռնիա
g a, o, u տառերից և բաղաձայններից առաջ գ Galindo Գալինդո, Gómez Գոմես, Guanacaste Գուանակաստե, Granada Գրանադա
e, i տառերից առաջ խ Ángel Անխել, Gijón Խիխոն, Getafe Խետաֆե
h զեղջվում է Huelva Ուելվա, Heredia Էրեդիա, Hidalgo Իդալգո, Chihuahua Չիուաուա
մայայան անվանումներում հ Hunucmá Հունուկմա, Samahil Սամահիլ
i (í) մեծամասամբ ի Illescas Իլյեսկաս, Íscar Իսկար, Gijón Խիխոն
ձայնավորներից հետո, բացի u տառից յ Buenos Aires Բուենոս Այրես, Maracaibo Մարակայբո, Éibar Էյբար, Boiro Բոյրո
ձայնավորներից հետո շեշտվող i տառի դեպքում ի Aísa Աիսա, Aída Աիդա, Coín Կոին, Coínco Կոինկո
կատալոնական անվանումներում ձայնավորին հաջորդող ix կապակցությունում զեղջվում է Reixach Ռեշակ, Albuixech Ալբուշեկ
io cion, sion կապակցություններում յո Asuncn Ասունսյոն, Nacional Նասյոնալ, Concepcn Կոնսեպսյոն, Misiones Միսյոնես
iu յու Ciudad Սյուդադ, Teziutlán Տեսյուտլան, Jiutepec Խյուտեպեկ
j խ Juan Խուան, Jaén Խաեն, Alajuela Ալախուելա
jh Լատինական Ամերիկայի երկրներում ջ Jhonny Ջոննի, Jherson Ջերսոն
k առկա է միայն օտարերկրյա ծագման անվանումներում կ Kantunilkín Կանտունիլկին, Tikal Տիկալ, Akumal Ակումալ
l լ Luis Լուիս, Las Palmas Լաս Պալմաս, Venezuela Վենեսուելա
ll ձայնավորներից առաջ լյ Valladolid Վալյադոլիդ, Guillermo Գիլյերմո, Velliza Վելյիսա
m մ Mendoza Մենդոսա, Morelos Մորելոս, Madrid Մադրիդ
n ն Nayarit Նայարիտ, Panamá Պանամա, Durango Դուրանգո
ñ նյ La Coruña Լա Կորունյա, Sariñena Սարինյենա, Logroño Լոգրոնյո
o (ó) բառասկզբում, բառասկզբի h տառից հետո օ Ochoa Օչոա, Oviedo Օվիեդո, Orense Օրենսե, Hornos Օռնոս
բառամիջում և բառավերջում ո Sonora Սոնորա, Vigo Վիգո, Toledo Տոլեդո
p պ Pedro Պեդրո, Pamplona Պամպլոնա, Papiol Պապիոլ
q միայն que և qui կապակցություններում կ Quero Կերո, Querétaro Կերետարո, Quintana Roo Կինտանա Ռոո, Quito Կիտո
r բառասկզբում ռ Raúl Ռաուլ, Rubió Ռուբիո, Rosario Ռոսարիո
բառամիջում և բառավերջում ր Morelia Մորելիա, Formosa Ֆորմոսա, Santander Սանտանդեր
arl, orl, arn, ern, orn կապակցություններում ռ Carlos Կառլոս, Cazorla Կասոռլա, Arnedo Առնեդո, Fernández Ֆեռնանդես, Bernardino Բեռնարդինո, California Կալիֆոռնիա
rr բացի i և ձայնավոր y տառերից առաջ ռ Navarra Նավառա, Herrera Էռերա, Guerrero Գեռերո
s ս San Salvador Սան Սալվադոր, Salamanca Սալամանկա, Illescas Իլյեսկաս
sh Հարավային Ամերիկայի հնդկացիական անվանումներում շ Ushuaia Ուշուայա, Shoshuenco Շոշուենկո, Ancash Անկաշ
t տ Toledo Տոլեդո, Tenerife Տեներիֆե, Ceuta Սեուտա
tx կատալոնական, գալիսիական և բասկյան անվանումներում չ Marratxí Մառաչի, Atxondo Աչոնդո
tz օտարերկրյա ծագման անվանումներում ց Acatzingo Ակացինգո, Atzitzihuacán Ացիցուական, Chichén Itzá Չիչեն Իցա
u (ú) մեծամասամբ ու Urueña Ուրուենյա, Ushuaia Ուշուայա, Burgos Բուրգոս
gue, gui, que, qui կապակցություններում զեղջվում է տես՝ ue, ui
ü չզեղջվող u տառը նշելու համար ու Camagüey Կամագուեյ, Güeñes Գուենյես, Güigüe Գուիգուե, güiro գուիրո
ue gue, que կապակցություններում ե Guerrero Գեռերո, Quesada Կեսադա, Querétaro Կերետարո
ui gui, qui կապակցություններում ի Guipúzcoa Գիպուսկոա, Quilmes Կիլմես, Quito Կիտո
կեչուական անվանումներում hui կապակցությունում վի Huiracocha Վիրակոչա, Rumiñahui Ռումինյավի, Huiñay Huayna Վինյայ Ուայնա
v վ Valencia Վալենսիա, Veracruz Վերակրուս, Venezuela Վենեսուելա
w առկա է միայն օտարերկրյա ծագման անվանումներում վ Wálter Վալտեր, Wanchope Վանչոպե, Walamo Վալամո
x ձայնավորից առաջ և բառավերջում քս Alexis Ալեքսիս, Almorox Ալմորոքս, Ex-Ejido Էքս-Էխիդո
բաղաձայնից առաջ ս Tlaxcala Տլասկալա, Tuxtla Տուստլա, Ixtapaluca Իստապալուկա, Extremadura Էստրեմադուրա
Մեքսիկայում երբեմն ձայնավորից առաջ խ xico Մեխիկո, Texas Տեխաս, Xalapa Խալապա, Oaxaca Օախակա, Xicohténcatl Խիկոտենկատլ
մայայան և որոշ ացտեկական անվանումներում շ Xcalak Շկալակ, Uxmal Ուշմալ, Chicxulub Չիկշուլուբ, Xolotl Շոլոտլ
կեչուական և այմարական անվանումներում խ Cotopaxi Կոտոպախի, Moxos Մոխոս, Ixiamas Իխիամաս
կատալոնական, գալիսիական, բասկյան անվանումներում (տես նաև՝ tx) շ Vall de Uxó Վալ դե Ուշո, Xove Շովե, Xinzo Շինսո, Axpe Achondo Աշպե Աչոնդո
y առանձնացված դիրքում, բաղաձայնների միջև ի Calera y Chozas Կալերա ի Չոսաս, Soto y Amío Սոտո ի Ամիո, Madryn Մադրին
ձայնավորներից առաջ և հետո յ Monterrey Մոնտեռեյ, Guayaquil Գուայակիլ, Nayarit Նայարիտ, Yoro Յորո
կատալոնական անվանումների բառավերջում բաղաձայնից հետո զեղջվում է Fortaleny Ֆորտալեն, Capmany Կամպան, Estany Էստան
ye բառասկզբում ե Yeles Ելես, Yecapixtla Եկապիստլա, Yerupajá Երուպախա
z (տես նաև՝ dz, tz) ս Zaragoza Սարագոսա, Zacatecas Սակատեկաս, Mendoza Մենդոսա

Տառադարձության առանձնահատկությունները

խմբագրել
  • Հայերեն մասնագիտացված ձեռնարկների բացակայության պայմաններում իսպաներեն-հայերեն գործնական տառադարձությունը զգալի չափով հիմնվում է իսպաներեն-ռուսերեն տառադարձության կանոնների վրա։ Հաշվի առնելով, որ իսպաներենում ու ռուսերենում [թ], [հ], [ղ], [փ], [ք] հնչյունները (կամ դրանց համանման հնչյուններ) գործնականում գրեթե չեն հանդիպում, նմանատիպ «կրկնակի տառադարձման» հետ խնդիրներ չեն առաջանում։
  • Կրկնակի բաղաձայնների դեպքում տառադարձվում է միայն մեկը՝ բացառությամբ վերը նշված դեպքերի (տես՝ cc, ll, rr), nn կապակցության (Anna Աննա)։ Կրկնակի ձայնավորների դեպքում գրվում են երկուսն էլ (Saavedra Սաավեդրա, Quintana Roo Կինտանա Ռոո
  • Տառադարձման ժամանակ ի հավելումն հաշվի են առնվում բառասկզբում է, օ, ե, ռ տառերի, ինչպես նաև՝ բառամիջում և տառի ու եվ կապակցության օգտագործման կանոնները։

Կանոններից հեռացող ավանդական անվանումներ

խմբագրել
Բնագիր տարբերակ Գործնական տառադարձություն Ավանդական տարբերակ
Andalucía Անդալուսիա Անդալուզիա
Asturias Աստուրիաս Աստուրիա
Axarquia Աքսարկիա Ախարկիա
Argentina Արխենտինա Արգենտինա
Castilla Կաստիլյա Կաստիլիա
Cataluña Կատալունյա Կատալոնիա
Chile Չիլե Չիլի
Córdoba Կորդոբա Կորդովա
Colombia Կոլոմբիա Կոլումբիա
Don Quijote Դոն Կիխոտե Դոն Կիխոտ
Ecuador Էկուադոր Էկվադոր
España Էսպանյա Իսպանիա
Guadalajara Գուադալախարա Գվադալախարա
Guadalquivir Գուադալկիվիր Գվադալկիվիր
Բնագիր տարբերակ Գործնական տառադարձություն Ավանդական տարբերակ
Guadiana Գուադիանա Գվադիանա
Guatemala Գուատեմալա Գվատեմալա
Guayana Գուայանա Գվիանա
Habana Աբանա Հավանա
Honduras Օնդուրաս Հոնդուրաս
Iago Իագո Յագո
Ibiza Իբիսա Իվիսա
Los Ángeles Լոս Անխելես Լոս Անջելես
Paraguay Պարագուայ Պարագվայ
San Francisco Սան Ֆրանսիսկո Սան Ֆրանցիսկո
Santiago Սանտիագո Սանտյագո
Uruguay Ուրուգուայ Ուրուգվայ
Vizcaya Վիսկայա Բիսկայա

Գրականություն

խմբագրել

Արտաքին հղումներ

խմբագրել
  • Как писать испанские имена и названия; gramota.ru (ռուս.)
  • Конвертер испанских слов в фонетическую транскрипцию; easypronunciation.com (ռուս.)
  • Транскрипция с испанского языка на русский; artlebedev.ru (ռուս.)