«Մուսսոն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

Ընթացիկ տարբերակը 11:19, 25 հունվարի 2024-ի դրությամբ

Մուսոնային ամպերի կուտակումները Հնդկաստանի Մադհյա Պրադեշ մարզում

Մուսսոն (արաբերեն՝ «موسم» («մաուսիմ») - սեզոն), սեզոնային կայուն քամիներ երկրագնդի որոշ մարզերում, որոնք տարին երկու անգամ փոխում են իրենց ուղղությունը (դառնում հակադիր կամ հակադիրին մոտ)։ Պարբերական, սեզոնային քամիներ են, որոնք գերազանցապես փչում են Հարավային և Հարավարևելյան Ասիայի արևադարձային և մերձարևադարձային երկրներում՝ հասնելով մինչև Ճապոնական ծովի ափերը։

Մուսսոնները փոխում են իրենց ուղղությունը՝ ամառը ծովից դեպի ցամաք, իսկ ձմռանը՝ ցամաքից ծով։ Սրանցից առաջինը՝ ծովից փչողը, բերում է խոնավություն, և հիմնական առանձնահատկությունը ամառային առատ տեղումներն են։ Ձմեռային մուսոնները հաճախ ուղղված են ցամաքից դեպի օվկիանոս (մայրցամաքային մուսոններ), իսկ ամառայինը՝ օվկիանոսից դեպի ցամաք (օվկիանոսային մուսոններ)։ Պայմանավորված են հիմնականում մայրցամաքի և օվկիանոսի տաքացման անհամաչափությամբ։ Իսկ մյուսը՝ ցամաքից փչողը բերում է չոր օդ։

Մուսսոնային կլիմայի հիմնական առանձնահատկությունը ամառային առատ տեղումներն են և չոր ձմեռը։ Մուսոնները լավ են արտահայտված արևադարձային լայնություններում, գլխավորապես Հնդկական օվկիանոսի ավազանում։ Լինում են նաև արտաարևադարձային մուսոններ։

Հայաստանում

Հայաստանում մուսսոններ գրեթե չեն դիտվում, նման տպավորություն առաջացնում են ձմռանը ՀՀ տարածքից դեպի Սև և Կասպից ծովերը տարածվող, իսկ ամռանը հիշյալ ծովերից հանրապետության տարածք ներթափանցող քամիները։

Աղբյուրներ

Կամսար Ավետիսյան, Արևելքի մարգարիտը, Երևան, Հայպետհրատ, 1964, էջ 13։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 90)։

Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+[[Պատկեր:(1) Agriculture and rural farms of India.jpg|մինի|Մուսոնային ամպերի կուտակումները Հնդկաստանի [[Մադհյա Պրադեշ]] մարզում]]
-'''Մուսսոն''' ([[արաբերեն]]` «موسم» («մաուսիմ») - սեզոն) - պարբերական, սեզոնային [[քամի]]ներ են, որոնք գերազանցապես փչում են [[Հարավային Ասիա|Հարավային]] և [[Հարավարևելյան Ասիա]]յի արևադարձային և մերձարևադարձային երկրներում` հասնելով մինչև [[Ճապոնական ծով]]ի ափերը։
+'''Մուսսոն''' ([[արաբերեն]]՝ «موسم» («մաուսիմ») - սեզոն), սեզոնային կայուն քամիներ երկրագնդի որոշ մարզերում, որոնք տարին երկու անգամ փոխում են իրենց ուղղությունը (դառնում հակադիր կամ հակադիրին մոտ)։ Պարբերական, սեզոնային [[քամի]]ներ են, որոնք գերազանցապես փչում են [[Հարավային Ասիա|Հարավային]] և [[Հարավարևելյան Ասիա]]յի արևադարձային և մերձարևադարձային երկրներում՝ հասնելով մինչև [[Ճապոնական ծով]]ի ափերը։
-Մուսսոնները փոխում են իրենց ուղղությունը` ամառը ծովից դեպի ցամաք, իսկ ձմռանը` ցամաքից ծով։ Սրանցից առաջինը` ծովից փչողը, բերում է խոնավություն, իսկ մյուսը` ցանաքից փչողը, չոր օդ։
+Մուսսոնները փոխում են իրենց ուղղությունը՝ ամառը ծովից դեպի ցամաք, իսկ ձմռանը՝ ցամաքից ծով։ Սրանցից առաջինը՝ ծովից փչողը, բերում է խոնավություն, և հիմնական առանձնահատկությունը ամառային առատ [[տեղումներ]]ն են։ Ձմեռային մուսոնները հաճախ ուղղված են ցամաքից դեպի օվկիանոս (մայրցամաքային մուսոններ), իսկ ամառայինը՝ օվկիանոսից դեպի ցամաք (օվկիանոսային մուսոններ)։ Պայմանավորված են հիմնականում մայրցամաքի և օվկիանոսի տաքացման անհամաչափությամբ։ Իսկ մյուսը՝ ցամաքից փչողը բերում է չոր օդ։
+Մուսսոնային [[կլիմա]]յի հիմնական առանձնահատկությունը ամառային առատ տեղումներն են և չոր ձմեռը։ Մուսոնները լավ են արտահայտված [[արևադարձ|արևադարձային լայնություններում]], գլխավորապես [[Հնդկական օվկիանոս]]ի ավազանում։ Լինում են նաև արտաարևադարձային մուսոններ։
-== Աղբյուրներ ==
+== Հայաստանում ==
+[[Հայաստան]]ում մուսսոններ գրեթե չեն դիտվում, նման տպավորություն առաջացնում են ձմռանը ՀՀ տարածքից դեպի [[Սև ծով|Սև]] և [[Կասպից ծով]]երը տարածվող, իսկ ամռանը հիշյալ ծովերից հանրապետության տարածք ներթափանցող քամիները։
+== Աղբյուրներ ==
 * Կամսար Ավետիսյան, Արևելքի մարգարիտը, Երևան, Հայպետհրատ, 1964, էջ 13։
+{{ՀԲ}}
-[[Կատեգորիա:Օդային հոսանքներ]]
+{{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=90}}
+[[Կատեգորիա:Քամիներ]]
+[[Կատեգորիա:Անձրև]]
+{{Անավարտ}}
-[[ar:رياح موسمية]]
-[[az:Musson]]
-[[bg:Мусон]]
-[[br:Monson]]
-[[bs:Monsun]]
-[[ca:Monsó]]
-[[cs:Monzun]]
-[[da:Monsun]]
-[[de:Monsun]]
-[[el:Μουσώνας]]
-[[en:Monsoon]]
-[[eo:Musono]]
-[[es:Monzón]]
-[[et:Mussoon]]
-[[eu:Montzoi]]
-[[fa:باد موسمی]]
-[[fi:Monsuuni]]
-[[fr:Mousson]]
-[[fy:Moesson]]
-[[gl:Monzón]]
-[[gu:ચોમાસુ]]
-[[he:מונסון]]
-[[hi:मॉनसून]]
-[[hr:Monsun]]
-[[hu:Monszun]]
-[[id:Muson]]
-[[ilo:Nepnep]]
-[[io:Musono]]
-[[is:Monsún]]
-[[it:Monsone]]
-[[ja:モンスーン]]
-[[ka:მუსონები]]
-[[kk:Муссон]]
-[[ko:계절풍]]
-[[la:Hippalus]]
-[[lt:Musonas]]
-[[lv:Musons]]
-[[ml:മൺ‌സൂൺ]]
-[[ms:Monsun]]
-[[ne:मनसुन]]
-[[nl:Moesson (regentijd)]]
-[[nn:Monsun]]
-[[no:Monsun]]
-[[oc:Monson]]
-[[pl:Monsun]]
-[[pnb:مون سون]]
-[[pt:Monção]]
-[[ro:Muson]]
-[[ru:Муссон]]
-[[sah:Муссон]]
-[[sh:Monsunska klima]]
-[[simple:Monsoon]]
-[[sk:Monzún]]
-[[sl:Monsun]]
-[[sq:Monsunet]]
-[[sr:Монсун]]
-[[sv:Monsun]]
-[[ta:பருவப் பெயர்ச்சிக் காற்று]]
-[[te:ఋతుపవనాలు]]
-[[th:มรสุม]]
-[[tl:Balaklaot]]
-[[tr:Muson]]
-[[uk:Мусон]]
-[[ur:مون سون]]
-[[vi:Gió mùa]]
-[[zh:季风]]