Վիքիպեդիա:Գլոսարիում

Տե՛ս նաև՝ Գլոսարիում (այլ կիրառումներ)

Օգնության էջեր
Վիքիպեդիա Օգնություն
Ողջույն, նորեկներ Կարևոր կանոններ Հաճախ տրվող հարցեր (ՀՏՀ) Օգտագործվող տերմիններ Օգնություն:Առաջին քայլերը Ինչպես խմբագրել «Չնչին» խմբագրում Ինչպես հոդված ստեղծել Ընտրել վերնագիր Վերանվանել հոդվածը Ստեղծել վերահղում Խորհուրդներ լավ հոդված գրելու համար Տեքստի ձևավորում Ուղղագրություն Աղյուսակներ Բանաձևեր Դիագրամներ Թարգմանչական ուղեցույց Տառադարձություն Պատկերներ և ֆայլեր Ազատ օգտագործում Հղումներ Ներքին հղումներ Արտաքին հղումներ Միջլեզվային հղումներ Կաղապարներ Նավարկում Կատեգորիաներ Բոտեր Կոորդինատներ և քարտեզներ Օժանդակ գործիքներ Հարցեր
Տե՛ս նաև Կանոնակարգեր և ուղեցույցներ

Սա Վիքի-հանրությունում գործածվող տերմինների բառարան է։։

C

CC

Creative Commons կազմակերպության լիցենզիա։

Commons

տես Վիքիպահեստ

Ա

Ադմին

Ադմինիստրատորի համառոտ ձև։

Արգելափակում

Վիքիպեդիա:Արգելափակում

Արխիվ

Հատուկ ենթաէջ ուր տեղափոխվում են նախկին քննարկումներ կամ տարբեր կարգավիճակի դիմումներ, որոնք չունեն ակտուալություն ներկայում, հիմնական էջերի գերլցվածությունը և ընդհանուր ընթեռնելիությունը բարձրացնելու համար։

Արտաքին հղում

Հղում դեպի Վիքիմեդիային չպատկանող կայք։ Սրա այլընտրանքներ են ներքին հղում, վիկիհղում կամ ազատ հղումը ինչպես նաև ինթերվիքի հղումը դեպի Վիքիմեդիայի ընտանիքի քույր նախագիծ։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Արտաքին հղումներ։

Բ

Բյուրոկրատ

Բոտ

Համակարգչային ծրագիր, որն ավտոմատիկ կամ կիսաավտոմատիկ ռեժիմում խմբագրում կամ ստեղծում է Վիքիպեդիայի հոդվածները։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Բոտ։

Ե

Ենթաէջ

Երկիմաստության փարատման էջ

Հատուկ էջ հոդվածների երկիմաստ անվանումների տարբերակման համար։ Օր.՝ Թումանյան (երկիմաստության փարատում)

Տես նաև Վիքիպեդիա:Երկիմաստության փարատում։

Երկիմաստության փարատում

Միևնույն բնական անվանում ունեցող երկու կամ ավելի հոդվածների ավնանումների կոնֆլիկտի փարատման պրոցես։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Երկիմաստության փարատում։

Երկիմաստություն

Երկու և ավելի իմաստ արտահայտող անվանում, որն հնարավոր է թյուրիմացություն ստեղծել հանրագիտարանում հոդված որոնողի մոտ։ Օր.՝ Թումանյան և Թումանյան։

Զրադաշտ

Զրադաշտը կամ Զարաթուշթրան (ավեստ. Zaraθuštra, պարսկ. زرتشت — Zartošt; հին հունարեն` Ζωροάστρης) համարվում է զրադաշտականության հիմնադիրը, Գաթերի` Ավեստայի հնագույն մասերի հեղինակ:

Կենսագրություն

Զրադաշտի անձնավորության, կյանքի և գործունեության վերաբերյալ կան հակասական տեսակետներ: Պարսկական աղբյուրները Զրադաշտի ծննդավայրը համարել են Ռագան (Ռեյ), հունական և լատինական պատմիչները` Բակտրիան, սակայն վաղ շրջանի արաբ և պարսիկ պատմաբանները, հղումներ կատարելով ավելի հին աղբյուրների վրա, նրա ծննդավայր նշում են Ուրմիա քաղաքը՝ Ուրմիա լճի հարևանությամբ: Մովսես Խորենացին Զրադաշտին համարում է «…մոգ և նահապետ մարաց»: Կան նաև մի քանի վկայություններ հասած մեզ միջնադարյան մի քանի մուսուլմանական պատմիչների` Բիրունի, Բալազուրի, Կազվինի, Յագութ Ալ-Համավի և այլոց վկայություններից , որ Զարաթուշթրան ծնվել է Մեծ Հայքի տարածքում, հավանական է նաև Ատրպատականում: Ներկայում ընդունված տեսակետով Զրադաշտն ապրել է մ.թ.ա. 630-553 թթ. և քարոզել է Իրանի արևելյան նահանգներում (Խորեզմի, այժմյան Աֆղանստանի տարածքում): Գաթերի համաձայն Զրադաշտը 30 տարեկանում սկսել է նոր կրոնի քարոզումը, բայց հայրենիքում հաջողություն չի ունեցել և հարկադրված հեռացել է: Նրան հովանավորել է Վշտասպ թագավորը, որն իր մերձավորներով ընդունել և նպաստել է նոր կրոնի տարածմանը: Ըստ ավանդության նրան սպանել են դավադրաբար` աղոթքի ժամանակ նրան հետևից դանակահարելու միջոցով։

Հիշատակումը գրականությունում

Զրադաշտը և նրա ուսմունքը իր ժամանակ թողնելով մեծ ազդեցություն, հետագայում հիմնականում անկում է ապրել նոր կրոնների առաջացման ու տարածման ժամանակահատվածում։ Նրա ուսմունքի հետևորդները շատ ժամանակում դարձան կա՛մ քրիստոնյաներ, կա՛մ մուսուլմաններ։ Սակայն ուշ միջնադարում ՝ լուսավորության դարաշրջանում Զրադաշտի կերպարի նկատմամբ հետաքրքրությունը նորից վերելք սկսեց ապրել։ Գերմանացի փիլիսոփա Ֆրիդրիխ Նիցշեն «Այսպես խոսեց Զրադաշտը» փիլիսոփայական աշխատությունում օգտագործել է Զրադաշտի կերպարը սեփական փիլիսոփայական հայացքները ներկայացնելու համար։

Է

Էջ

Ի

Ինթերվիքի

Վիքի-համակարգերում ինթերվիքի են համարվում այն բոլոր հղումները, որոնք ուղղված են դոմենային հիմնական անվանատարածքից դուրս (օր.՝ hy.wikipedia.org), սակայն ոչ այնքան հեռու, որքան սովորական արտաքին հղումները։ Վիքիպեդիայում գորգծածվող ինթերվիքիներից են հղումները դեպի օտարալեզու բաժիններ (Wikipedia, Википедия) և դեպի քույր-նախագծեր (Wikiquote, Wiktionary)։

Ինֆոարկղ

Լ

Լեզվային հղում

Տես Ինթերվիքի։

Խ

Խմբագրումների կոնֆլիկտ

Առաջանում է երբ հոդվածի խմբագրման սկսելուց և խմբագրված հոդվածը պահպանելու միջև ընկած ժամանակահատվածում կատարվում է նույն հոդվածի խմբագրում մեկ ուրիշի կողմից։ Այս դեպքում պահպանելու փորձը բերում է նոր էջի, որտեղ առաջարկվում է կա՛մ խմբագրումը ընդհանրապես չպահպանել, կա՛մ երկու խմբագրումները միատեղել և պահպանել հաջորդական խմբագրումներով վերջնական տեսքը։ Խմբագրումների կոնֆլիկտը չպետք է շփոթելխմբագրումների պատերազմի հետ։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Խմբագրումների կոնֆլիկտ

Խմբագրումների պատերազմ

Երկու կամ ավելի մասնակցի անընդհատ ըստ իրենց նախապաշարմունքների խմբագրումների կատարումը, յուրաքանչյուրը հետևողական հակառակ կողմի կատարած խմբագրումները շրջելով։ Սովորաբար առաջանում է այն դեպքում երբ հոդվածի քննարկման էջում արգումենտները չեն բերում խաղաղ համաձայնության։ Խմբագրման պատերազմները արգելված են և հանգեցնում են մասնակիցների արգելափակման։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Խմբագրումների պատերազմ։

Խորհրդարան

Խորությունը

չափանիշ է, որն բնութագրում է տվյալ լեզվով Վիքիպեդիայի զարգացվածության աստիճանը։

Ծ

Ծանոթագրություններ

Ծանոթագրությունները (footnotes, сноски) տեքստի մարմնում ընդգրկվող հղումներն են կամ մեկնաբանությունները, որոնք թույլ են տալիս առանց մտքից շեղվելու նշումներ անել հաղորդվող տեղեկատվության հավաստիության (աղբյուրների) կամ նրբությունների մասին։ Ծանոթագրություն ստեղծվում է <ref></ref> թեգերի օգնությամբ՝ պետք եղած տեքստը ներառվում է նրանց մեջ։ Հետո հոդվածի վերջում ավելացվում է <references/> եզակի թեգը, որպեսզի ֆիքսվի բոլոր ծանոթագրությունների արտաբերման վարյը։

Կ

Կաղապար

Մի էջի պարունակությունը մի այլ էջում ընգրկելու միջոց, որն օգտագործվում է ստանդարտ տեքստի, թեմատիկ հղումների, տեսեկաքարտերի և այլնի համար։

Տես նաև՝ Վիքիպեդիա:Կաղապար անվանատարածք։

Կատեգորիա

Սպասարկող էջն է, որը օգտագործվում է Վիքիփեդիայի հոդվածների կառուցվածքի շարք։ Նրա անունը տեղադրվում է որպես հղում հոդվածի վերջում և կատարում է անցում կատեգորիայի էջը։

Հ

Հոդված

Տես նաև Վիքիպեդիա:Ի՞նչ է հոդվածը։

Մ

ՄեդիաՎիքի

Շ

Շաբլոն

Տես Կաղապար։

Ո

Որբ

Էջ, որին ոչ մի այլ էջ չի հղվում։ Դուք կարող եք զննել որբ հոդվածների և պատկերների ցանկերը։

Պ

Պատմություն

Էջի բոլոր նախկին տարբերակները՝ նրա ստեղծումից մինչև ներկա վիճակը։ Սա նաև կոչվում է «էջի պատմություն», քանի որ պարունակում է էջի խմբագրումների ամբողջական ցանկը։

Տես նաև՝ Օգնություն:Էջի պատմություն

Սոճի

Սոճին ապրում է միջինում 350 տարի` հասնելով 35-ից 75 մետր բարձրության, բայց նրանց մեջ կան երկարակյացներ: Օրինակ ԱՄՆ-ի հարավ արևմուտքում քիստոտ սոճին (Pinus aristata) ապրում է մինչև 6000 տարի և երևի աշխարհի ամերնաերկարակյաց ծառն է: Բացի այդ, սոճին տարբերվում է իր թեփուկանման կեղևով և հզոր արմատներով, որոնք ուղղահայաց խորը խրվում են հողի մեջ և իրենց կողքի արմատները լայնորեն տարածում: Դրա շնորհիվ սոճու արմատներըի կառուցվածքը կարելի է անվանել անտառի սկիզբ, քանի որ նա կարող է աճել տարբեր տեղերում` փշատերև անտառում, ավազում, լեռների վրա և անդունդի եզրին: Սոճու շատ տեսակներ չեն վախենում ոչ ձնից, ոչ սառնամանիքից, ոչ երաշտից և ոչ էլ քամիներից: Բայց այդ գեղեցիկ փշատերև ծառը իր հարթ և բարակ ցողունով շատ զգայուն է փոշով և գազերով կեղտոտված օդի նկատմամբ, ինչը սահմանափակում է նրանով քաղաքները կանաչապատելու հնարավորությունը :

Հիմնականում սոճին տարածված է սառը և բարեխառն կլիմա ունեցող հյուսիսային կիսագնդում, որտեղ նա ձևավորում է անտառներ և բացատներ լավ դրենաժով հողերի և լեռնոտ թեքությունների վրա: Երևի սոճիների բնակության վայրի շնորհիվ է բույսի անունը «pinus» դրվել, որ լատիներեն նշանակում է «լեռների վրա աճող»:

Բարեխառն գոտիներում ընդամենը հաշվում են սոճու 100 տեսակ և ավելի քան 20 տեսակ` արևադարձային և մերձարևադարձային գոտիներում, որոնցից շատերը օգտագործում են տնամերձերի կանաչապատման, լանդշաֆտների կառուցման ժամանակ: Այդ դեպքում սոճու որոշ տեսակներ գնահատվում են իրենց գեղեցիկ պսակի և բազմազան կառուցվածքների համար, իսկ ուրիշները փշատերևի բուրմունքի և գեղեցիկ կոների համար: Դեկորատիվ այգեգործության մեջ հաճախակի օգտագործում են սիբիրյան սոճին (Pinus sibirica), Վեյմուտովի սոճին (Pinus strobus), ռումելյան սոճին (Pinus рейсе), Բանկսի սոճին (Pinus banksiana) և սոճու փռվածքը (Pinus mugo var. mughus)` Ալպերից, որը ձևավորում է ցածր թփանման բուսականություն: Ղրիմի սարերում և Սև ծովի հյուսիսային ափերին հաճախ հանդիպում է Պալլասի սոճին կամ ղրիմյանը (Pinus Pallasiana), դա 30 մետրանոց ծառ է , որը իր երկար և մուգ կանաչ փշերի շնորհիվ շատ դեկորատիվ տեսք ունի: Այդ տեսակը հրաշալի է օգտագործվում հարավային այգեգործության մեջ տնամերձների ձևավորման ժամանակ:

Ռուսաստանում ամենատարածվածը սովորական սոճին է (Pinus silvestris): ԱՄՆ-ում ամենատարածվածը խնկային (Pinus taeda) և կարճափշոտ (Pinus brevifolia)սոճին է : Ամենահարգի սոճու տեսակներն են համարվում Վեյմուտովի սոճին (Pinus strobus) , դեղին սոճին (Pinus ponderosa) և խեժոտ սոճին (Pinus resinosa): Ավելի քիչ հայտնի տեսակներից են եռափուշ Սաբինա սոճին (Pinus sabiniana) ` Կալիֆորնիայից, որն ունի 15-25սմ երկարությամբ և արտահայտիչ ոտքեր ունեցող կոներ, և Օրեգոնի հարավ արևմուտքից ու Կալիֆորնիայից բարակ սոճին (Pinus attenuata) իր երկու կարճ հաստ ասեղներով և մանր, ծուռտիկ կոներով, որոնք տարիներով չեն բացվում: Ճապոնիայում սոճու հիմնական տեսակներն են Տուբերգի սոճին (Pinus thunbergii) և խտածաղիկ սոճին (Pinus densiflora), որոնք հաճախ կիրառում են բոնսայիների համար (գաճաճ բույսեր աճեցնելու արվեստ): Որոշ սոճիների պտուղները արժեքավոր ընկուզեղեն են և ուտելի: Իսկ սերմերը հարուստ են յուղով: Օրինակ Միջերկրականի սոճիներից ամենաօրիգինալը իր տեսքով իտալականն է կամ Պինեան (Pinus pinea), որը նույնպես արժեքավոր ուտվող պինոլա ընկույզ տվող ծառ է : Նաև մեծ, համեղ և օգտակար ընկույզ է տալիս Ժերարդա սոճին, այն աճում է Հիմալայներում, և մայրի սոճիները (մայրու փռվածք, սիբիրյան մայրի,մանչժունյան մայրի), որոնք հսկայական տարածություն են զբաղեցնում Ռուսաստանի հյուսիս արևելքում: Սոճիների որոշ տեսակներ վերանում են և այդ պատճառով հայտնվել են կարմիր գրքում: Դրանք են Պիցունդայի սոճին (Pinus pithyusa), կավճյա սոճին (Pinus sylvestris) և մի քանի ուրիշ տեսակներ:

Պետք չէ թերագնահատել այն օգուտը, որ այս բույսը տալիս է մարդուն: Միասեռ փափուկ սոճու փայտը հրաշալի մշակվում է , սոսնձվում, փայլեցվում և ներկվում, այդ պատճառով նա անփոխարինելի շինանյութ է : Լինելով դեկորատիվ փայտատեսակ , սոճին լայնորեն բազմացվում է շատ երկրներում և ունի տարբեր տեսակներ:

Վ

Վիքիի նշիչավորում

HTML-ի նման կոդ, բայց ավելի պարզեցված և ավելի հարմար, օրինակ՝ '''թավատառ տեքստ''' փոխարեն <b>թավատառ տեքստ</b>։ Դա տվյալների բազայում պահեստավորվող և խմբագրման էջում երևացող ելատեքստն է։ Վիքիպեդիայի ծրագրով որոնումը վիքիտեքստում է լինում, հակառակ արտաքին որոնումյաին սերվերների, որը կատարվում է արդյունք տեքստում։ Էջի չափը՝ վիքիտեքստի չափն է։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Ինչպես խմբագրել էջը։

Վիքիպահեստ

ազատ օգտագործմնա պատկերների, ձայնային և այլ մեդիաֆայլերի զետեղարան է։

Վիքիֆիկացում

Վիքիի նշիչավորմամբ ֆորմատավորել (և ոչ պարզ տեքստի կամ HTML-ի ֆորմատով), և նյութին ավելացնել ներքին հղումներ, որպեսզի միավորվի Վիքիպեդիայի ամբողջության։

Տես նաև Վիքիպեդիա:Ինչպես խմբագրել էջը և Կատեգորիա:Վիքիֆիկացման ենթակա հոդվածներ։

Վստահելի աղբյուրներ

Տեղեկություններ նյութ, որի վրա պետք է կառուցել Վիքիպեդիայի հոդվածը։ Առավել հեղինակավոր աղբյուր - հոդված է հարգված գիտական ​​ամսագրում կամ գրքում։

Տ

Տեղափոխում

Էջի անվանման (և տեղի) փոխումը ուղղագրական վրիպակի, անվանումների համաձյանության խախտման կամ անվանման անփութության պատճարով։ Կայանում է կա՛մ վերանվանման, կա՛մ տեղափոխման և բնօրինակ հասցեն պահպանելու համար վերահղում ստեղծելու մեջ։

Տես նաև

• Օգնություն:Էջի տեղափոխում