Դիրիժոր
Դիրիժոր (ֆր.՝ diriger – «ուղղություն տվող» բառից), երաժիշտ, որը խմբավարում է նվագախումբը, տալիս է երաժշտական գործիքների մուտքերը, ստեղծագործության տեմպը և այլն[1]։ Դիրիժորը կարող է ղեկավարել տարբեր նվագախմբեր՝ սիմֆոնիկ, ջազ, ազգային նվագարաններ և այլն։ Շատ կոմպոզիտորներ, ինչպիսիք են Յոզեֆ Հայդնը, Վոլֆգանգ Ամադեուս Մոցարտը, Լյուդվիգ վան Բեթհովենը, Ֆելիքս Մենդելսոնը եղել են նաև դիրիժորներ։ Նրանք ղեկավարել են տարբեր սիմֆոնիկ և ֆիլհարմոնիկ նվագախմբեր՝ կատարելով իրենց իսկ գրած ստեղծագործությունները։ Դիրիժորը կարող է ձեռքին պահել փոքրիկ փայտիկ, չնայած ոմանք այն չեն օգտագործում։
Այլ գործածություններ
Հայերենում դիրիժոր բառի փոխարեն օգտագործում են նաև երաժշտավար կամ նվագավար։
Դիրիժորի աշխատանք
Յուրաքանչյուր նվագախումբ ունի իր դիրիժորը։ Կան նաև հրավիրված դիրիժորներ, որոնք տվյալ նվագախմբի հետ աշխատում են միայն որոշ ժամանակահատվածում։ Դիրիժորի և նվագախմբի աշխատանքը բաժանված է երեք մասի՝ նախապատրաստում, փորձ և համերգ։
Աշխատանքի ընթացքում դիրիժորի ամենագլխավոր աշխատանքը համարվում է նվագախմբին ստեղծագործության ներկայացնելը, ծանոթացնելը, նկարագրելը։ Ստեղծագործության մեջ շատ կարևոր է կոմպոզիտորի ապրած ժամանակաշրջանը նրա պատկերացումները, հոգեկան վիճակը, նրան շրջապատող միջավայրը և այլն։ Նվագախմբին այս ամենը բացատրելու պարտականությունը ստանձված է դիրիժորին։
Լինում է այնպես, որ փոքր նվագախմբերում բացակայում է դիրիժորը։ Տվյալ դեպքում դիրիժորի պարտականությ̕ունները կատարում է առաջին ջութակը։
Հայտնի դիրիժորներ
Հռչակավոր դիրիժորներից են՝
- Հանս Ռիխտեր
- Լորիս Ճգնավորյան
- Արտուրո Տոսկանինի
- Գուստավ Մալեր (կոմպոզիտոր)
- Լորին Մաազել
- Դավիթ Խանջյան
- Հերբերտ ֆոն Կարայան
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Դիրիժորը Հայկական հանրագիտարանում». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 20-ին.
Արտաքին հղումներ
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Դիրիժոր կատեգորիայում։ |
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 410)։ |