Ալեքսանդր Դեյչ

Ալեքսանդր Դեյչ; Александр Николаевич Дейч
Ծնվել է	դեկտեմբերի 19 (31), 1899; Ռենի, Izmailsky Uyezd, Բեսարաբյան գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	նոյեմբերի 22, 1986 (86 տարեկան)
Գերեզման	Pulkovo Observatory cemetery
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Ռումինիա
Մասնագիտություն	աստղագետ
Հաստատություն(ներ)	Պուլկովոյի աստղադիտարան
Գործունեության ոլորտ	աստղագիտություն
Ալմա մատեր	Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռումիներեն
Գիտական ղեկավար	Sergey Kostinsky?
Եղել է գիտական ղեկավար	Aleksey Kiselyov?

The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Ալեքսանդր Դեյչ (ռուս.՝ Александр Николаевич Дейч, դեկտեմբերի 19 (31), 1899, Ռենի, Izmailsky Uyezd, Բեսարաբյան գուբերնիա, Ռուսական կայսրություն - նոյեմբերի 22, 1986(1986-11-22)), խորհրդային աստղագետ, աշխատել է Ղրիմյան աստղաֆիզիկական աստղադիտարանում։

Ծնվել է Բեսարաբիայում, Դանուբի ձախ ափին գտնվող Ռենի քաղաքում (այժմյան Ուկրաինայի Օդեսայի շրջան)։ Ապագա աստղագետի հայրը, Նիկոլայ Օսիպովիչ Դեյնչը, ծառայել է ռուսական բանակի 30-րդ հետևակային Պոլտավսկի գնդում, ապա ընդունվել է ռազմական ակադեմիա, ծառայել է Ռյազանում և Սարատովում^[1]։ Մայրը, Լուկրեցիա Ասնաստասովնա Դմիտրիադին (հունա-ռումինական ծագումով), Ռենիի առևտրական և քաղաքագլուխ Անաստաս Իվանովիչ Դմիտրիադիի դուստրն էր^[2]։ Վաղ մանկությունում՝ մինչև հոր ռազմական ակադեմիա մեկնելը, Ալեկսանդր Դեյնչը ապրում էր իր պապի տանը, որտեղ ապրում էր նաև նրա զարմիկը, անտիկ-պատմաբան Արիստիդ Դովատուրը։ 1918 թվականին Նիկոլայ Դեյնչը ծառայության անցավ Կարմիր բանակում։

1924 թվականին Ալեկսանդր Դեյնչը ավարտել է Լենինգրադի համալսարանը։ 1923 թվականից սկսած մինչև կյանքի վերջը աշխատել է Պուլկովոյի աստղադիտարանում։ 1936 թվականից ղեկավարել է աստղադիտարանի աստղաֆիզիկական բաժնի լուսանկարչական աստղաչափության խումբը։ 1941 թվականի սեպտեմբերից մինչև 1942 թվականի փետրվարը կատարել է աստղադիտարանի տնօրենի պարտականությունները։ Նրա ջանքերով պատերազմի ժամանակ պահպանվել են աստղադիտարանի բազմաթիվ գործիքները, գրադարանի ֆոնդերը և լուսանկաչական նյութերը։ 1945 թվականին նա նշանակվել է աստղադիտարանի լուսանկարչական աստղաչափության և աստղային աստղագիտության բաժնի ղեկավար, որը և ղեկավարել է մինչև 1973 թվականը։ Եղել է նաև Լենինգրադի համալսարանի պրոֆեսոր, որտեղ դասավանդել է սկսած 1937 թվականից։

Ալեքսանդր Դեյնչի հիմնական գիտական աշխատությունները վերաբերվում են լուսանկարչական աստղաչափությանը և աստղային աստղագիտությանը։ Նա հաշվարկել է 18000 աստղերի սեփական արագությունները։ Հայտնաբերել է 61 Կարապի կրկնակի աստղի երկու անտեսանելի արբանյակներ, 6 և 12 տարի պարբերությամբ։

Նրա կողմից ներկայացված ծրագիրը Միջազգային աստղագիտական միության VIII համագումարում, Հռոմում, ընդունվել է որպես միջազգային և իրականացվել է աշխարհի բազմաթիվ աստղադիտարանների կողմից։ Դեյնչը մասնակցել է արևային խավարման դիտարկման արշավախմբերին (1927, 1936, 1945), ինչպես նաև երկու երկայնության որոշման արշավախմբերի։ 1929 թվականի հուլիսի 5-ին հայտնաբերել է (1148) Ռարահու աստերոիդը։

Հեղինակել է ավելին քան 120 գիտական աշխատություններ, ինչպես նաև հանդիսանում է «Պուլկովյան աստղային աստղագիտության դասագրքի» հեղինակներից մեկը։

Եղել է Միջազգային աստղագիտական միության համար 24 «Լուսանկարչական աստղաչափության» հանձնաժողովի նախագահ (1961 - 1966)։

(1792) Ռենի աստերոիդը այսպես է անվանվել Դեյնչի խնդրանքով, իր ծննդավայրի պատվին։

Ծանոթագրություններ

↑ «Սարատովի գուբերնիայի սպաների ցանկը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 9-ին.
↑ «Դովատուր ընտանիքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.

Արտաքին հղումներ

[1] «Սարատովի գուբերնիայի սպաների ցանկը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 9-ին.

[2] «Դովատուր ընտանիքը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.

[1]

[2]