Jump to content

Hupiter: Paggiddiatan a nagbaetan dagiti rebision

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
Content deleted Content added
m r2.7.1) (robot Añadido: or:ବୃହସ୍ପତି
No edit summary
Linia 1: Linia 1:
{{Infobox planeta
{{Planetbox begin |
| bgcolour = #FFC8A0
nagan=Jupiter}} [[File:Jupiter symbol.ant.png|25px|Simbolo nga astronomia ti Jupiter]]
| name = Hupiter
{{Planetbox imahen |
imahen=[[File:Jupiter.jpg|250px]] |
| symbol = [[File:Jupiter symbol.svg|25px|Astronomika a simbolo iti Hupiter]]
| image = [[File:Jupiter by Cassini-Huygens.jpg|260px]]
capsion=Jupiter }}
| caption = Maysa a komposito [[Cassini–Huygens|Cassini]] nga imahen iti Hupiter. Ti nangisit a turik iti anniniwan ket ti [[Europa (bulan)|Europa]].
{{Planetbox orbit|
| orbit_ref =
epoca=J2000 |
<ref name=horizons>{{cite web
semimajor_axis=[[1 E11 m|778,412,027]] [[kilometre|km]]<br />5.203 363 01 [[Astronomical nga unit|AU]] |
|last = Yeomans|first = Donald K.|date = 2006-07-13
orbital_circumference=4.888 [[Tera|T]][[metre|m]]<br />32.675 AU |
|url = http://ssd.jpl.nasa.gov/?horizons
eccentricity=0.048 392 66 |
|title = HORIZONS System|publisher = NASA JPL
perihelion=740,742,598 km <br />4.951 558 43 AU |
|accessdate = 2007-08-08}} — At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: Elements", "Target Body: Jupiter Barycenter" and "Center: Sun".</ref><ref name=barycenter>Orbital elements refer to the barycenter of the Jupiter system, and are the instantaneous [[osculating orbit|osculating]] values at the precise [[J2000]] epoch. Barycenter quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis from to the motion of the moons.</ref>
aphelion=816,081,455 km<br />5.455 167 59 AU |
| epoch = [[J2000]]
orbital period=[[1 E8 s|4333.2867 d]]<br />(11.86 [[tawen a julian (astronomia)|a]]) |
| aphelion = {{convert|816520800|km|AU|abbr=on}}
synod=-398.88 d |
| perihelion = {{convert|740573600|km|AU|abbr=on}}
avg os=13.056 km/s |
| semimajor = {{convert|778547200|km|AU|abbr=on}}
max os=13.712 km/s |
| eccentricity = 0.048775
min os=12.446 km/s |
inclination=1.305 30°<br />(6.09° agingga ti ecuador ti Init) |
| inclination = 1.305° aginggan ti [[Ecliptic]]<br />6.09° ti ekuador ti [[Init]]<br />0.32° ti [[Saan a nagbalbaliw a dalumpinas]]<ref name=meanplane>{{cite web
|date=2009-04-03
long=100.556 15° |
|title=Ti MeanPlane (Saan a nagbalbaliw a dalumpinas) iti Sistema Solar ng aagbalballasiw iti barisentro
arg=274.197 70° |
|url=http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif
sat= 63 }}
|accessdate=2009-04-10}} (naaramid ti [http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/ Solex 10] insurat babaen ni Aldo Vitagliano; kitaen pay ti [[Saan a nagbalbaliw a dalumpinas]])</ref>
{{Planetbox fisica|
| asc_node = 100.492°
edi=[[1 E8 m|142,984 km]] [http://www.onasch.de/astro/showobject.php?lang=en&obj=p05]<br />(11.209 a [[Daga]]) |
| arg_peri = 275.066°
pdi= 133,709 km<br />(10.517 a Daga) |
| mean_anomaly = 18.818°
surfacearea=[[1 E16 m²|6.14{{e|10}}]] [[square kilometre|km<sup>2</sup>]]<br />(120.5 a Daga)|
| period = 4,332.59&nbsp;[[aldaw]]<br />11.8618&nbsp;[[hulian a tawen (astronomia)|tawen]]<br />10,475.8 Hupiter [[solar nga aldaw]]<ref name="planet_years">{{cite web|url = http://cseligman.com/text/sky/rotationvsday.htm|title = Rotation Period and Day Length|last = Seligman |first = Courtney|accessdate = 2009-08-13}}</ref>
obl= 0.064 87 |
| synodic_period = 398.88&nbsp;al-aldaw
vol=1.431{{e|15}} [[cubic kilometro|km<sup>3</sup>]]<br />(1321.3 a Daga) |
| avg_speed = 13.07&nbsp;km/s
mass=[[1 E27 kg|1.899{{e|27}}]] [[kilogram|kg]]<br />(317.8 a Daga) |
| satellites = [[Dagiti kasisigua a satelite ti Hupiter|64]]
avg dens=1.326 g/cm<sup>3</sup> |
| physical_characteristics = yes
eq grav=23.12 [[Acceleration|m/s<sup>2</sup>]]<br />(2.358 [[gee]]) |
| flattening = 0.06487 ± 0.00015 <!-- calculated from data in ref name="SeidelmannArchinalA'hearn_2007" -->
esc vel= 59.54 km/s |
| equatorial_radius = 71,492 ± 4&nbsp;km<ref name=1bar>Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure</ref> <br />11.209 [[Daga (planeta)|Daga]]
rp=0.413 538 021 d (9 h 55 min 29.685 s) [http://www.hnsky.org/iau-iag.htm <sup>1</sup>] |
| polar_radius = 66,854 ± 10&nbsp;km<ref name=1bar/> <br />10.517&nbsp;Ti Daga
rv=12.6 km/s = 45,300 km/h <br />(manipud ti ecuador)|
| mean_radius = 69,911 ± 6&nbsp;km<<ref name=1bar/> <br />
axial tilt=3.13° |
| surface_area = 6.1419×10<sup>10</sup>&nbsp;km<sup>2</sup><ref name=1bar/><ref name="nasafact">{{cite web |url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Jupiter&Display=Facts |title=Sistema a Solar Panagsukisok: Hupiter: Dagiti Kinapudno ken Bilang |work=NASA |date=7 Mayo 2008}}</ref><br />121.9 Ti Daga
north pole=268.05° (17 h 52 min 12 s)|
| volume = 1.4313×10<sup>15</sup>&nbsp;km<sup>3</sup><ref name=1bar/> <br />1321.3&nbsp;Ti daga
dec=64.49° |
| mass = 1.8986×10<sup>27</sup>&nbsp;kg<br />317.8&nbsp;Ti Daga<br />1/1047 Init<ref name=ssd-constants>{{cite web
albedo=0.52 |
|title=Astrodynamic a Taginayon
mintemp=110 [[kelvin|K]] |
|publisher=JPL a Dinamiko a Sistema a Solar
meantemp=[[1 E2 K|152 K]] |
|date=2009-02-27
maxtemp=N/A K }}
|url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?taginayon
{{Planetbox atmosphere Jupiter|
|accessdate = 2007-08-08}}</ref>
kemika1=[[Atmospheric pressure]] |
| density = 1.326&nbsp;g/cm<sup>3</sup><ref name=1bar/>
value1=70 [[Pascal|kPa]] |
| surface_grav = 24.79&nbsp;[[Panagpardasan|m/s<sup>2</sup>]]<ref name=1bar/><br />2.528&nbsp;[[g-force|g]]
kemika2=[[Hydrogen]] |
| escape_velocity = 59.5&nbsp;km/s<ref name=1bar/>
value2=~86% |
| sidereal_day = 9.925&nbsp;h<ref>{{cite web
kemika3=[[Helium]] |
|author = Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C.
value3=~14% |
|year = 2001|url = http://www.hnsky.org/iau-iag.htm
kemika4=[[Methane]] |
|title = Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000
value4=0.1% |
|publisher = HNSKY Planetarium Program
kemika5=[[Water]] vapor |
|accessdate = 2007-02-02}}</ref> (9 h 55 m 30 s)
value5=0.1%] |
| rot_velocity = 12.6&nbsp;km/s<br />45,300&nbsp;km/h
kemika6=[[Ammonia]]|
| axial_tilt = 3.13°
value6=0.02% |
| right_asc_north_pole = 268.057°<br />17&nbsp;h 52&nbsp;min 14&nbsp;
kemika7=[[Ethane]] |
| declination = 64.496°
value7=0.0002% |
| albedo = 0.343 ([[Piansa nga albedo|Piansa]])<br />
kemika8=[[Phosphine]] |
0.52 ([[Geometric albedo|geom.]])
value8=0.0001% |
| magnitude = -1.6 to -2.94
kemika9=[[Hydrogen sulfide]]|
| angular_size = 29.8" — 50.1"
value9=&lt;0.00010% }}
| pronounce = {{IPAc-en|audio=en-us-Jupiter.ogg|ˈ|dʒ|uː|p|ɪ-|t|ər}}<ref>Jupiter, entry in the Oxford English Dictionary, prepared by J. A. Simpson and E. S. C. Weiner, vol. 8, second edition, Oxford: Clarendon Press, 1989. ISBN 0-19-861220-6 (vol. 8), ISBN 0-19-861186-2 (set.)</ref>
{{Planetbox end}}
| adjectives = Jovian
Ti '''Jupiter''' ti maikalima a [[planeta]] manipud iti [[Init]] ket isu ti kadakkelan iti ikub ti [[Sistema a Solar]].
| temperatures = yes
| temp_name1 = 1 bar level
| min_temp_1 =
| mean_temp_1 = 165&nbsp;[[Kelvin|K]]
| max_temp_1 =
| temp_name2 = 0.1 bar
| min_temp_2 =
| mean_temp_2 = 112&nbsp;K
| max_temp =
| atmosphere = yes
| atmosphere_ref =
| surface_pressure = 20–200&nbsp;[[Pascal (paset)|kPa]]<ref>{{cite journal
|author=Anonymous|title=Probe Nephelometer
|journal=Galileo Messenger|publisher=NASA/JPL
|month=Marso|year=1983|issue=6
|url=http://www2.jpl.nasa.gov/galileo/messenger/oldmess/2Probe.html
|accessdate = 2007-02-12}}</ref> (ulep a&nbsp;rutap)
| scale_height = 27&nbsp;km
| atmosphere_composition =
<table>
<tr><td>
89.8±2.0%</td><td>[[hidrógeno]] (H<sub>2</sub>)
</td></tr><tr><td>
10.2±2.0%</td><td>[[helio]]
</td></tr><tr><td>
~0.3%</td><td>[[metano]]
</td></tr><tr><td>
~0.026%</td><td>[[amoníako]]
</td></tr><tr><td>
~0.003%</td><td>[[hidrógeno deuteride]] (HD)
</td></tr><tr><td>
0.0006%</td><td>[[etano]]
</td></tr><tr><td>
0.0004%</td><td>[[danum]]
</td></tr><tr><td>
'''Ices''':</td><td>
</td></tr><tr><td>
</td><td>[[amoníako]]
</td></tr><tr><td>
</td><td>[[danum]]
</td></tr><tr><td>
</td><td>[[ammonio hydrosulpuro]](NH<sub>4</sub>SH)
</td></tr></table>
}}
Ti '''Hupiter''' ti maikalima a [[planeta]] manipud iti [[Init]] ket isu ti kadakkelan iti ikub ti [[Sistema a Solar]].


== Pakasaritaan ==
== Pakasaritaan ==


Ti Jupiter ket masirmataan iti nalawag a rabii. Isu ti maikapat a kasellagan a gandat a masurot iti [[Init]], [[Bulan]], ken iti [[Venus]]. Impanagan dagiti [[Romano]] iti diosenda a ni [[Jupiter (dios)|Jupiter]] ket ti [[simbolo astronomico]na ket maysa a ladawan ti kimat a simbolo ni diosen a Jupiter.
Ti Hupiter ket masirmataan iti nalawag a rabii. Isu ti maikapat a kasellagan a gandat a masurot iti [[Init]], [[Bulan]], ken iti [[Venus]]. Impanagan dagiti [[Romano]] iti diosenda a ni [[Hupiter (dios)|Hupiter]] ket ti [[simbolo nga astronomiko]] na ket maysa a ladawan ti kimat a simbolo ti diosen a Hupiter.


== [[Bulbulan iti Jupiter]] ==
==Bulbulan ==


[[Bulbulan iti Jupiter|Bulbulan ti Hupiter]]
[[File:Jupiter.moons2.jpg|thumb|left|300px|Dagiti uppat nga kadakkelan a bulan ti Jupiter: manipud ti ngato: [[Callisto (bulan)|Callisto]], [[Ganymede (bulan)|Ganymede]], [[Europa (bulan)|Europa]] ken [[Io (bulan)|Io]].]]


Addaan 63 a [[Bulan (astronomia)|bulan]] ti Jupiter. Dagiti uppat a kadakkelan--ti [[Callisto (bulan)|Callisto]], [[Ganymede (bulan)|Ganymede]], [[Europa (bulan)|Europa]] ken [[Io (bulan)|Io]]-- ket matawagan no dadduma a "bulbulan ni [[Galileo Galilei|Galileo]]."
[[File:Jupiter.moons2.jpg|thumb|left|300px|Dagiti uppat nga kadakkelan a bulan ti Hupiter: manipud ti ngato: [[Callisto (bulan)|Callisto]], [[Ganymede (bulan)|Ganymede]], [[Europa (bulan)|Europa]] ken [[Io (bulan)|Io]].]]

Addaan ti 63 a [[Bulan (astronomia)|bulan]] ti Hupiter. Dagiti uppat a kadakkelan ti [[Callisto (bulan)|Callisto]], [[Ganymede (bulan)|Ganymede]], [[Europa (bulan)|Europa]] ken [[Io (bulan)|Io]] ket matawagan no dadduma a "bulbulan ni [[Galileo Galilei|Galileo]]."


=== Bulbulan ni Galileo ===
=== Bulbulan ni Galileo ===
Linia 123: Linia 170:


{{stub}}
{{stub}}

==Pinagibasaran==
{{Reflist|30em}}


[[Category:Astronomia]]
[[Category:Astronomia]]

Rebision manipud idi 22:32, 29 Enero 2012

Hupiter Astronomika a simbolo iti Hupiter
Maysa a komposito Cassini nga imahen iti Hupiter. Ti nangisit a turik iti anniniwan ket ti Europa.
Dagiti panangikeddeng
Panangibalikas/ˈp[imbalido a naikabil: 'ɪ-']tər/ (Maipanggep iti daytoy nga unidengngen)[1]
Dagiti pangilasinJovian
Dagiti pakailasinan ti panaglikmut[4][5]
Panawen J2000
Aphelion816,520,800 km (5.458104 AU)
Perihelion740,573,600 km (4.950429 AU)
778,547,200 km (5.204267 AU)
Eksentrisidad0.048775
4,332.59 aldaw
11.8618 tawen
10,475.8 Hupiter solar nga aldaw[2]
398.88 al-aldaw
13.07 km/s
18.818°
Paglikigan1.305° aginggan ti Ecliptic
6.09° ti ekuador ti Init
0.32° ti Saan a nagbalbaliw a dalumpinas[3]
100.492°
275.066°
Dagiti ammo a satelite64
Dagiti pisikal a pakailasinan
Promedio a rayus
69,911 ± 6 km<[6]
Rayus ti ekuador
71,492 ± 4 km[6]
11.209 Daga
Rayus ti polar
66,854 ± 10 km[6]
10.517 Ti Daga
Panagdalumpinas0.06487 ± 0.00015
6.1419×1010 km2[6][7]
121.9 Ti Daga
Tomo1.4313×1015 km3[6]
1321.3 Ti daga
Masa1.8986×1027 kg
317.8 Ti Daga
1/1047 Init[8]
Promedio a densidad
1.326 g/cm3[6]
24.79 m/s2[6]
2.528 g
59.5 km/s[6]
9.925 h[9] (9 h 55 m 30 s)
Kapardas ti panagtayyek ti ekuador
12.6 km/s
45,300 km/h
3.13°
Panagpangato ti kanawan ti amianan nga ungto
268.057°
17 h 52 min 14 
Deklinasion ti amianan nga ungto
64.496°
Albedo0.343 (Piansa)
0.52 (geom.)
temp. ti rabaw min mean max
1 bar level 165 K
0.1 bar 112 K
-1.6 to -2.94
29.8" — 50.1"
Atmospeara
Presion ti rabaw
20–200 kPa[10] (ulep a rutap)
27 km
Pakabuklan babaen ti tomo
89.8±2.0%hidrógeno (H2)
10.2±2.0%helio
~0.3%metano
~0.026%amoníako
~0.003%hidrógeno deuteride (HD)
0.0006%etano
0.0004%danum
Ices:
amoníako
danum
ammonio hydrosulpuro(NH4SH)

Ti Hupiter ti maikalima a planeta manipud iti Init ket isu ti kadakkelan iti ikub ti Sistema a Solar.

Pakasaritaan

Ti Hupiter ket masirmataan iti nalawag a rabii. Isu ti maikapat a kasellagan a gandat a masurot iti Init, Bulan, ken iti Venus. Impanagan dagiti Romano iti diosenda a ni Hupiter ket ti simbolo nga astronomiko na ket maysa a ladawan ti kimat a simbolo ti diosen a Hupiter.

Bulbulan

Bulbulan ti Hupiter

Dagiti uppat nga kadakkelan a bulan ti Hupiter: manipud ti ngato: Callisto, Ganymede, Europa ken Io.

Addaan ti 63 a bulan ti Hupiter. Dagiti uppat a kadakkelan ti Callisto, Ganymede, Europa ken Io ket matawagan no dadduma a "bulbulan ni Galileo."

Bulbulan ni Galileo

Pinagibasaran

  1. ^ Jupiter, entry in the Oxford English Dictionary, prepared by J. A. Simpson and E. S. C. Weiner, vol. 8, second edition, Oxford: Clarendon Press, 1989. ISBN 0-19-861220-6 (vol. 8), ISBN 0-19-861186-2 (set.)
  2. ^ Seligman, Courtney. "Rotation Period and Day Length". Naala idi 2009-08-13.
  3. ^ "Ti MeanPlane (Saan a nagbalbaliw a dalumpinas) iti Sistema Solar ng aagbalballasiw iti barisentro". 2009-04-03. Naala idi 2009-04-10. (naaramid ti Solex 10 insurat babaen ni Aldo Vitagliano; kitaen pay ti Saan a nagbalbaliw a dalumpinas)
  4. ^ Yeomans, Donald K. (2006-07-13). "HORIZONS System". NASA JPL. Naala idi 2007-08-08. — At the site, go to the "web interface" then select "Ephemeris Type: Elements", "Target Body: Jupiter Barycenter" and "Center: Sun".
  5. ^ Orbital elements refer to the barycenter of the Jupiter system, and are the instantaneous osculating values at the precise J2000 epoch. Barycenter quantities are given because, in contrast to the planetary centre, they do not experience appreciable changes on a day-to-day basis from to the motion of the moons.
  6. ^ a b c d e f g h Refers to the level of 1 bar atmospheric pressure
  7. ^ "Sistema a Solar Panagsukisok: Hupiter: Dagiti Kinapudno ken Bilang". NASA. 7 Mayo 2008.
  8. ^ "Astrodynamic a Taginayon". JPL a Dinamiko a Sistema a Solar. 2009-02-27. Naala idi 2007-08-08.
  9. ^ Seidelmann, P. K.; Abalakin, V. K.; Bursa, M.; Davies, M. E.; de Burgh, C.; Lieske, J. H.; Oberst, J.; Simon, J. L.; Standish, E. M.; Stooke, P.; Thomas, P. C. (2001). "Report of the IAU/IAG Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements of the Planets and Satellites: 2000". HNSKY Planetarium Program. Naala idi 2007-02-02.{{cite web}}: Panagtaripato ti CS1: adu a nagnagan: authors list (silpo)
  10. ^ Anonymous (1983). "Probe Nephelometer". Galileo Messenger. NASA/JPL (6). Naala idi 2007-02-12. {{cite journal}}: Di naikaskaso ti di ammo a parametro ti |month= (tulong)

Plantilia:Link FA Plantilia:Link FA Plantilia:Link FA Plantilia:Link FA