ხორვატები: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა

[შეუმოწმებელი ვერსია]

[შემოწმებული ვერსია]

← წინა ცვლილება

შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა

ვიზუალურივიკიტექსტი

20:37, 9 ივლისი 2015-ის ვერსია რედაქტირება Revent (განხილვა \| წვლილი) 6 edits მ (GR) File renamed: File:DemoBIH2006a.png → File:BiHDemo2006.png History split of overwritten file ← წინა ცვლილება		უკანასკნელი რედაქცია 07:47, 8 თებერვალი 2024-ის მდგომარეობით რედაქტირება გაუქმება Ponor (განხილვა \| წვლილი) 1 edit Img იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით
(არ არის ნაჩვენები 13 მომხმარებელთა 8 შუალედ ვერსიებში)
ხაზი 6: <td>[[File:Tomislav crop.jpg \|60x70px]]</td> <td>[[File:Kresimir crop.jpg\|60x70px]]</td> <td>[[File:~~KraljTomislav~~Demetrius Sunimirio crop.jpg\|60x70px]]</td> <td>[[File:Marko Marulic bust - lighting fix.jpg \|60x70px]]</td> <td>[[File:Giulio Clovio El Greco detalle1.jpg\|60x70px]]</td> </tr> ხაზი 13: <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[ტომისლავ I]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[პეტარ კრეშიმირ IV]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[~~დიმიტარ~~დმიტარ ზვონიმირი]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[მარკო მარულიჩი]]</small></td> <td><small><div style="background-color:#fee8ab">[[ჯულიო კლოვიჩი]]</small></td> ხაზი 63: <td>[[File:Vladimir Prelog crop.jpg \|60x70px]]</td> <td>[[File:Goran Ivanišević crop.jpg \|60x70px]]</td> <td>[[File:Blanka ~~Vlasic~~Vlašić crop.jpg \|60x70px]]</td> </td> <tr> ხაზი 74: </table> \|სურათის_წარწერა = \|მოსახლეობა =დაახ. ''7.5–8.5 მილიონი'''.<ref>[{{Cite web \|url=http://www.hia.com.hr/iseljenici/iseljenici01.html \|title=Croatian Expatriates (''ხორვატიული'')] \|accessdate=2014-12-08 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070304011728/http://www.hia.com.hr/iseljenici/iseljenici01.html \|archivedate=2007-03-04 }}</ref> \|რეგიონი1 = {{flag\|ხორვატია}}/{{flag\|ბოსნია და ჰერცეგოვინა}} \|მოს1 = '''3,874,321 (2011)'''+'''553,000 (2013)''' \|სქო1 = <ref>{{cite web\|url=http://www.dzs.hr/Eng/censuses/census2011/results/htm/E01_01_04/e01_01_04_RH.html \|title=Central Bureau of Statistics \|publisher=Dzs.hr \|date= \|accessdate=2013-03-26}}</ref><ref>[{{Cite web \|url=http://www.avaz.ba/vijesti/teme/u-bih-ima-484-posto-bosnjaka-327-posto-srba-i-14-6-posto-hrvata \|title=U BiH ima 48,4 posto Bošnjaka, 32,7 posto Srba i 14,6 posto Hrvata (Article on the preliminary report of 2013 census)] \|accessdate=2014-12-08 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140731034607/http://www.avaz.ba/vijesti/teme/u-bih-ima-484-posto-bosnjaka-327-posto-srba-i-14-6-posto-hrvata \|archivedate=2014-07-31 }}</ref> \|რეგიონი2 = '''ევროპა''' \|მოს2 = დაახ. '''5.5 მილიონი''' ხაზი 83: \|რეგიონი3 = {{flag\|გერმანია}} \|მოს3 = 227,510 \|სქო3 = <ref>[{{Cite web \|url=http://www.hrvatiizvanrh.hr/en/hmiu/croatian-diaspora-in-federal-republic-of-germany/32 \|title=Croatian Diaspora in Federal Republic of Germany] \|accessdate=2014-12-08 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180930225834/http://www.hrvatiizvanrh.hr/en/hmiu/croatian-diaspora-in-federal-republic-of-germany/32 \|archivedate=2018-09-30 }}</ref> \|რეგიონი4 = {{flag\|ავსტრია}} \|მოს4 = 150,719 (2001) ხაზი 98: \|რეგიონი8 = {{flag\|შვედეთი}} \|მოს8 = 30 000 (დაახ.) \|სქო8 = <ref>[{{Cite web \|url=http://www.hrvatiizvanrh.hr/hr/hmiu/hrvatsko-iseljenistvo-u-svedskoj/36 \|title=Državni ured za Hrvate izvan Republike Hrvatske] \|accessdate=2014-12-08 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220025126/http://www.hrvatiizvanrh.hr/hr/hmiu/hrvatsko-iseljenistvo-u-svedskoj/36 \|archivedate=2019-02-20 }}</ref> \|რეგიონი9 = {{flag\|საფრანგეთი}} \|მოს9 = 30 000 (დაახ.) ხაზი 110: \|რეგიონი12 = {{flag\|ნიდერლანდი}} \|მოს12 = 10,000 \|სქო12 = <ref>[{{Cite web \|url=http://www.hrvatiizvanrh.hr/en/hmiu/croatian-diaspora-in-the-kingdom-of-the-netherlands/29 \|title=Croatian Diaspora in the Kingdom of the Netherlands] \|accessdate=2014-12-08 \|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190220025341/http://www.hrvatiizvanrh.hr/en/hmiu/croatian-diaspora-in-the-kingdom-of-the-netherlands/29 \|archivedate=2019-02-20 }}</ref> \|რეგიონი13 = {{flag\|დიდი ბრიტანეთი}} \|მოს13 = 6,992 ხაზი 118: \|related-c = [[სამხრეთი სლავები]] }} '''ხორვატები''' ([[სერბულ-ხორვატული ენა\|სერბულ-ხორვატული ენის]] [[ლათინური ანბანი\|''ლათინურ'' ანბანზე]] '''Hrvati''', სერბულ-ხორვატული ენის [[კირილიცა\|''კირილურ'' ანბანზე]] '''Хрвати''') — [[ეთნონიმი]]. ამ ეთნოსის წარმომადგენლები [[რომის კათოლიკური ეკლესია\|რომის კათოლიკური ეკლესიის]] მიმდევრები არიან. ხორვატები თავიანთ [[ენა]]ს ხორვატულს უწოდებენ. ხორვატების უმეტესობა [[ხორვატია]]ში (3,8 მლნ) ცხოვრობს, ნაწილი [[ბოსნია-ჰერცეგოვინა]]ში (830 ათ.), ხოლო ნაწილი კი - [[~~სერბია~~სერბეთი\|სერბეთში]]ში (200 ათ.).▼ ▲'''ხორვატები''' ([[სერბულ-ხორვატული ენა\|სერბულ-ხორვატული ენის]] [[ლათინური ანბანი\|''ლათინურ'' ანბანზე]] '''Hrvati''', სერბულ-ხორვატული ენის [[კირილიცა\|''კირილურ'' ანბანზე]] '''Хрвати''') — [[ეთნონიმი]]. ამ ეთნოსის წარმომადგენლები [[რომის კათოლიკური ეკლესია\|რომის კათოლიკური ეკლესიის]] მიმდევრები არიან. ხორვატები თავიანთ [[ენა]]ს ხორვატულს უწოდებენ. ხორვატების უმეტესობა [[ხორვატია]]ში (3,8 მლნ) ცხოვრობს, ნაწილი [[ბოსნია-ჰერცეგოვინა]]ში (830 ათ.), ხოლო ნაწილი კი - [[სერბია]]ში (200 ათ.). ხორვატეთი საუკუნეთა განმავლობაში იყო ქვეყანა, რომლიდანაც მოსახლეობის ნაწილი სხვადასხვა მიზეზთა გამო გამუდმებით ტოვებდა სამშობლოს. ხორვატები დღეს ჩრდილოეთ და სამხრეთ [[ამერიკა]]ში, დასავლეთ [[ევროპა]]სა და [[ოკეანეთი\|ოკეანეთში]] ცხოვრობენ, რომელთაგან ბევრი მესამე და მეოთხე თაობაშიც კი თავს კვლავაც ხორვატს უწოდებს. Line 126 ⟶ 125: {{მთავარი\|სერბულ-ხორვატული ენა}} ხორვატები თავიანთ მშობლიურ ენას ხორვატულს უწოდებენ, თუმცა ამ ენას [[მე-20 საუკუნე\|მე-20 საუკუნის]] 90-იან წლებამდე, ანუ [[იუგოსლავიის დაშლა]]მდე ერქვა [[სერბულ-ხორვატული ენა]]. ეს სახელი დღეს პოლიტკორექტული მოსაზრების გამო იშვიათად გამოიყენება ყოფილი იუგოსლავიის ტერიტორიაზე წარმოქმნილ ქვეყნებში, ამ [[სახელმწიფო]]თა ტელევიზიებსა და პრესაში, სასამართლოებსა, თუ სხვა დაწესებულებებში. ყოფილ სერბულ-ხორვატულ ენას [[ხორვატია\|ხორვატიაში]] [[ხორვატული ენა\|ხორვატული]], [[~~სერბია~~სერბეთი\|სერბეთში]]ში [[სერბული ენა\|სერბული]], ხოლო [[ბოსნია-ჰერცეგოვინა]]ში [[ბოსნიური ენა\|ბოსნიური]] ეწოდება. === დიალექტები === [[დიალექტი\|დიალექტები]], რომლებზედაც ხორვატები ლაპარაკობენ სამ ძირითად შტოდ დაიყოფა. ეს დიალექტები ასევე სერბულ-ხორვატული ენის დიალექტებია, და მათ იმისდა მიხედვით განარჩევენ, თუ ყოფილი იუგოსლავიის რომელ მხარეში როგორ იტყვიან კითხვით ნაცვალსახელ ~~"რა"–ს~~„რას“. ესენია; * 1. '''[[კაიკავური\|კაჲკავური დიალექტი]]''' (=> kaj–ს [კაჲ] ფორმის მიხედვით) – Kajkavština (კაჲკავშტინა). * 2. '''[[ჩაკავური\|ჩაკავური დიალექტი]]''' (=> ča–ს [ჩა] ფორმის მიხედვით) – Čakavština (ჩაკავშტინა). * 3. '''[[შტოკავური\|შტოკავური დიალექტი]]''' (=> što–ს [შტო] ფორმის მიხედვით) – Štokavština (შტოკავშინა). კაიკავურ და შტოკავურ დიალექტებზე ძირითადად ხორვატები საუბრობენ, თუმცა ~~არამხოლოდ~~არა მხოლოდ. შტოკავურ დიალექტზე მეტყველებს ხორვატთა ერთი ნაწილის გარდა სერბთა უმეტესობა, ასევე ბოსნიელები და ~~ჩერნოგორიის~~მონტენეგროს მოსახლეობა. სწორედ იმის გამო, რომ დიალექტთა განლაგება ხორვატიის, სერბეთის, ბოსნია-ჰერცეგოვინისა და ~~ჩერნოგორიის~~მონტენეგროს ტერიტორიაზე არაა გეოგრაფიული ცალსახად დეფინირებადი, ენათმეცნიერები მიიჩნევენ, რომ არ არსებობს ხორვატული, სერბული, ან ბოსნიური ენები, არამედ ამ ჩამოთვლილი სახელდებებით ენობრივ კონტინუუმის შემადგენლებს აღნიშნავენ. ისევე როგორც, არ შეიძლება ავსტრალიის ინგლისურს ვუწოდოთ ავსტრალიური, ასევე არც სერბულ-ხორვატული ენის დაყოფა არ შეიძლება სხვადასხვა ენებად. === ანბანი === ხორვატები გამოიყენებენ [[ლათინური ანბანი\|ლათინურ დამწერლობო ასო-ნიშანთა სისტემას]], რომელსაც ისინი, ისევე როგორც მთელი [[სლავეთი]], ''' ~~"ლატინიცას"~~„ლატინიცას“ ''' უწოდებენ. [[სლავისტიკა]]ში ~~"ლატინიცად"~~„ლატინიცად“ მოიაზრება დიაკრიტიკული ნიშნებით განვრცობილი ლათინური ანბანი. ~~"ლატინიცა"~~„ლატინიცა“ ხორვატთათვის წარმოადგენს სხვებისაგან ([[სერბები\|სერბთაგან]]) განმასხვავებელ ერთ-ერთ საიდენტიფიკაციო საშუალებას. ხორვატთა ერთ-ერთ მთავარი საიდენტიფიკაციო ფიგურაა ვარაჟდანელი სლავისტი, [[ლიუდევიტ გაი]] (Ljudevit Gaj), რომელიც ახალი ხორვატული სამწერლობო ენის ([[მე-19 საუკუნე]]) ფუძემდებლად ითვლება. Line 147 ⟶ 146: == რუკები == <center><gallery> ~~File~~ფაილი:Hrvatske etnije.gif\|ხორვატები ~~ხორვატიაშუ~~ ხორვატიაში ~~File~~ფაილი:~~BiHDemo2006~~Bosnia Herzegovina Ethnic 2013.png\|ხორვატები ~~ბოსნიასა~~ბოსნია და ~~ჰერცოგოვინაში~~ჰერცეგოვინაში ~~File~~ფაილი:Vojvodina south slavs.png\|ხორვატები ვიოვოდინაში, სერბეთი ~~File~~ფაილი:South slavs romania.png\|ხორვატები რუმინეთში </gallery></center> Line 172 ⟶ 171: == რესურსები ინტერნეტში == {{Commons category\|Croats}} * {{hr icon}} [http://www.matica.hr/www/mh2www.nsf/indexNovo Matica hrvatska] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20061109191738/http://www.matica.hr/www/mh2www.nsf/indexNovo \|date=2006-11-09 }} * [http://www.matica.hr/www/mh2www.nsf/indexNovo Review of Croatian History] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20061109191738/http://www.matica.hr/www/mh2www.nsf/indexNovo \|date=2006-11-09 }} at Central and Eastern European Online Library * [http://www.hercegbosna.org/engleski/history.html Croats of Bosnia and Herzegovina: History] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20090301050545/http://hercegbosna.org/engleski/history.html \|date=2009-03-01 }} * [http://terkepek.adatbank.transindex.ro/kepek/netre/14.gif The Croatian nation at the beginning of the 20th century] * [http://www.croatianhistory.net/etf/art.html Famous Croats and Croatian cultural heritage] * [http://www.matis.hr/eng/ Croatian Heritage Foundation] {{Webarchive\|url=https://web.archive.org/web/20050427225906/http://www.matis.hr/eng/ \|date=2005-04-27 }} Hrvatska matica iseljenika * [http://www.phoenixcroats.com Croatians in Arizona]